534 APPENDIX ( X .

tatem assequendam, detegere ne- qui vi t an reapse poenitens sit suus ¡omplex, tuto illum absolvat. Ipse

enim hoc in facto agit partes acto- ris contra se; at actore non pro- bante reus absolvitur. L. Extat 25 ff. de iur. fidei. Dubio autem per- severante, crimen nullimode proba- tum dicendum est.

At lex diserte excipit mortis ar- ticulum, quo confessarius complex potest complicem audire et absol- vere, si tamen deficiat quicumque alius sacerdos, qui confessarii mu- nus obire possit.

Duo ergo sunt necessaria, et ut poenitens complex in mortis articulo sit constitutus, et ut desit alius qui- cumque sacerdos, licet non adpro- batus ad confessiones, qui eius con- fessionem possit excipere.

Iam vero articulus mortis dici- tur quando mors proxime morali certitudine instat; periculum autem quando sub dubio et timore pro- babili expectatur.

Quid igitur? Articulus mortis, de quo in nostra Constitutione, comprehendit ne etiam mortis pe- riculum?

Respondendum est affirmative. Non enim censenda est pia Mater Ecclesia discrimini voluisse aeter- nam filiorum suorum salutem com- mittere; at profecto commisisse t si tantum in mortis articulo huiusmo- di poenitentes permisisset absolve- re; quis enim praevidere potest, praesertim in nonnullis morbis, quantum mors distet? Aliquando

cognoscatur; nonne enim etiam hoc in facto durissimum esset Sacerdo- tem adigere ad se promendum!

Neque quis instauret difficulta- tem opponendo, eiusmodi Sacerdo- tem absolvere cum potestate du- bia atque denegari in casu facul- tatem absolvendi non in poenam delicti, sed ad cautelam; quando autem agitur de iis, quae ad cau- telam deserviunt, casus dubii non sunt excludendi. Nam quoad 4. po- testas certa, qualis est potestas absol- vendi peccata legitime collata, Sa- cerdoti non amittitur nisi per crimen certum; si enim certa potestas posset per dubium crimen impediri, posset innocens aliquando poena mulctari. Fac enim quod poenitens de quo dubitatur, non sit reapse complex, nonne poena irrogaretur tum Con- fessario, tum poenitenti, si ob eius- modi rationem, dubio perseverante, hic sine absolutione dimittatur? In dubio non praesumitur delictum,. L. Marito ff. pro seq. ideoque nec poena irroganda.

Quoad rationem vero desumptam ex cautela, ea refunditur in finem quem sibi in lege ferenda legisla- tor praestituit. Atqui finis apprime in casu servatur; Sacerdos enim cer- te cavebit se prodere, et turpitu- dinem suam manifestare, dato et- iam quod per opportunas interro- gationes tandem detegat poeniten- tem esse reapse suum complicem

Confessarius igitur qui per aptas atque prudentissimos interrogatio- nes, quas instituere debet ad veri-