6(>i COLONIEN.

Episcopus alteri sacerdoti assistentiam committat, ut patet ex contextu, agitur de illis commissionibus, « quae cuilibet potius sacerdoti quam proprio parocho » fiunt praesertim cum dispen- satione ob omnibus denuntiationibus aut una forte tantum ex- cepta. At quis non videat, ut verbis utar Benedicti XIV in cit. Const. § 5, « inordinationem confusionemque antedictam in regno Poloniae vigentem » omnino differre a praxi coloniensi. Etenim nequaquam « cuilibet sacerdoti » delegatur ius assistendi, sed parocho, in cuius parochia sponsi habitarent, a quo proclama- ciones petierunt, cum illius essent subditi, qui de facto procla- maciones omnes ex iuris praescripto publicavit, melius quam novus parochus novi domicilii de omnibus relationibus et im- pedimentis sponsorum informatus est. In tali delegatione nulla existit « inordinatio et confusio ». Neque plane negligenda est illa animadversio, Benedictum XIV iusta indignatione de tot tan- tisque abusibus commotum sapienti consilio acrioribus seve- rioribusque usum esse verbis, ut meta altius defixa parochos, Episcopos ipsumque Nuntium Apostolicum eo tempore in Po- lonia existentem ad iustam viam mediam revocaret. Atque in hunc sensum recte scribit Feije 1. c. « Equidem puto Benedi- ctum (XIV) in cit. Const. quamquam generaliter loquitur, ad severiorem scribendi modum fuisse adductum per magnos abu- sus vigentes in Polonia, ad cuius Episcopos scribebat. »

Quodsi tandem exinde contra praxim in casu obiicitur^ quod huiusmodi delegatio non sit necessaria, iam in prae- cedentibus data est responsio ; non enim requiritur absoluta et ineluctabilis necessitas, sed congruae iustaeque rationes suf- ficiunt. Quae rationes in casu non desunt, ut iam ex parte de- monstratum est aliasque rationes in responsione positiva mox proponam. At dices in fol. 1. c. focile remedium suggerì : « Id unum sufficeret, ut parochus vel pridie vel ipsa nuptiarum die a sponsis exquireret, ubinam actu ii habitent. » Cui remedio pa- rochos Aquisgranenses et Colonienses responsuros esse puto, rem non practicam proponi. Et sane illi propositioni iam obest praesumptio, quod tot Episcopi et parochi experientia edocti prudentiaque pastorali praediti remedium istud obvium non ap- plicarmi. Parochi igitur pridie deberent inquirere de loco habi- tationis sponsorum i. c. parochis propter penuriam sacerdotum et amplitudinem parochiarum laboribus onustis novum impo- nitur onus, ut ante nuptias perlustrent parochiam ad instar