Appendix II 673

rialis, sc. potestas mere ministerialis, quae, si placet, potest etiam vocari aliquo sensu vicaria, et potestas stricte vicarialis.

65. Auctores gallicanismo addicti non dubitarunt etiam Episcopos vocare Vicarios Christi, sed merito conqueritur P. Pius A LANGONIO (I. c, num. 122): « vix ac ne vix quidem tolerari possunt inflatae declamationes huiusmodi : Episcopos divina auctoritate constitutos esse Vicarios Christi in sua quemlibet dioecesi Quibus in verbis Thomassini quot as- sertiones tot cavillationes, nam unus est et unicus Christi Vicarius ( i ) , sicut unus ipse Christus, nempe Summus Pon- tifex qui totius Ecclesiae caput et fundamentum est »,

66. Verum quidem est, quod Summus Pontifex in exer- citio potestatis iurisdictionalis ministerialis agere nequit uti Vicarius, nisi in casibus contentis in revelatione, cuius tamen ipse et testis et iudex est: atqui solutio matrimonii rati et non consummati adamussim ad hos casus pertinere dicenda est; et sane ad solvendum matrimonium ratum et non consum- matum requiritur ut dispensetur, vel si magis placet, relaxetur

( i ) « E X his, quae demonstrata s u n t , intelligitur cur Petrus , ut e t singuli

eius successores, vocetur Vicarius Christi. Iuvat vocis explicationem reddere iis-

dem verbis, quibus in Concil io Florentino, iubente Pontifice, formulam defini-

t ionis, quae habet R o m a n u m Pontif icem Petri successorem et verum Christi

Vicarium e s s e , coram Ponti f ice , Imperatore et Patribus explicuit Ioannes Pro-

vincialis O. P. - Sequitur, inquit, in cédula, et Vicarium Christi. Haec particula

in se n o n habet difficultatem ; quia clarum est, q u o d ille dicatur Vicarius, qui

super aliqua recipit vices eius. Quod Petrus remanserit vice Christi in terris,

patet ex Evangeli is . Nam Christus fundavit Ecclesiam super Petrum, quae super

se (Christum) fundata erat; e ique contulit claves universaliter et generaliter, cum

dixit: Tibi dabo claves regni coelorum; neminem excepit de m u n d o . In quo

sequitur quod ipse potest o m n e s ligare et a nemine ligari. Cum ergo vices

Christi habeat in terris, sequitur quod est Vicarius, et cum Romanus Pontifex

succédât in eadem potestaie, sequitur, quod est Vicarius Christi. Harduin. IX, 959.

Itaque etsi et alii, qui ex D e o vel Christo potestatem acceperunt Dei vices gerere et Dei vel Christi Vicarii dici possunt, n e m o tamen Christi Vicarius est eo q u o

Petrus s ensu , quia n e m o praeter Petrum eiusque successores in Christi hinc

abeuntis vicem successit » ( W I L M E R S , S . I . , de Christi Ecclesia, Puste t , 1897, pag. 171).