nrbílrari debemus ut apostolorum victui quotidiano satis tantummodo fuerint. Unde enim hi secus emere potuissent ducentorum denariorum panes? Marc. VI. 37. Unde in om,nem liane turbam escasi Luc. IX. 13. Unde abire in civitatem ut cibos emerent? ioan. IV. 8. Quamvis ita- que paupertatem, humilitatem, mun- dique contemptum Apostolis et Di- scipulis verbo et exemplo Christus persuaserit, non illam tamen pau- pertatem , ut victum mendicando quaererent. Voluit enim ut nihil deesset Apostolis.

Atqui eis cui nihd deesse debet, aliquid certe, ne dicam plurimum, habendum est, ne desit aliquid.

Ex Christi verbis igitur, multo minus exemplo, non sequitur Eccle- siam nihil possidere debere neque posse; contrarium potius sequitur: At si Ecclesia aliquid possidere pot- est, possideat agros, domos, vel pecuniam, res adiaphora est. Unum igitur Christus voluit, ut Apostoli scilicet, eorumque in Sacerdotio Successores, ii etiam qui Ecclesiae ministerio mancipandi essent, ab omni terrenarum rerum affectu es- sent immunes bonisque temporali- bus uterentur tum in propriam de- centem sustentationem, tum in di- vinum cultum splendidius peragen- dum, tum pauperum levamen et adiumentum ; non autem ut nihil Ecclesia ab ipso instituta possideret. Si enim his contraria dicamus, dif- ficillime explicari posset ipsa Ecole siae agendi ratio in prima illa ae-

APPEKDIX X 355

\

tate, quando vel Apostoli et disci- puli vivebant, vel ii qui eos fue- rant allocuti, eorumque magisterio edocti.

Nullimode enim negandum est, primis tribus saeculis Ecclesiam bona stabilia, ut inferius videbimus, possedisse; atqui haec possedisse Christi voluntate, et non aliqua hominum lege inde pa te t , quod Christiana Respublica ab initio con- tra voluntatem eorum qui tunc im- perio ponebantur fuerit instituta, cui proinde civiles leges aliquid possidere negabant, cum esset coe- tus .uribus publicis dissociatus.

Quid ergo dicemus? Ecclesia tunc temporis bona habuit: haec vero iure civili non possedit; pos- sedit igitur iure proprio et nativo; ius ergo illud non erat contra Chri- sti voluntatem; sin minus enim Ec- clesia ab exordio nuncium voluntati et mandato Christi remisisset.

Quod si dicere, velimus, ethnU cos aliquos imperatores christiano coetui possidere permisisse, in idi- psum res recidit; cum nullimode putanda sit Ecclesia contra eviden- tissimum Christi mandatum Cae- sarum edicto vel permissioni ob temperasse.

Ut autem aliquid de Ecclesiae bonis primis tribus saeculis scriba- tur, ultra fateor, non potuisse certe tunc temporis multa stabilia bona ab Ecclesia possideri, persecutio- num, quae tum ingruebant, causa.

Cum enim qui christiani essent, n¿dum mortis damnarentur, sed