294 catores vocantur; hi enim industria sua lucrantur, et fortasse magis ex industria quam ex rebus em- ptis; atque hinc in vendendo so- lertia non modica adhibetur, et incommoda illa omnia enascuntur, quorum gratia negotiatio Clericis prohibetur.

Qua de causa hac in re senten- tiam a cl. Schmalzgrueber propu- gnatam tenendam esse censemus, qui Ius Canon. Part. V, Tit. 50, n. 17 quaerit: « An Clericis et re- » ligiosis prohibita sit etiam illa » negotiationis species, qua res per » artificium, laborem, industriam » in aliam formam immutata lucri » intentione venditur?

» Resp. Solutionem istius depen- » der e ex eo, an res, ex quarum » distractione lucrum quaeritur; » sint fructus propriorum fundo- r u m , an vero aliunde coemptae, »vel comparatae fuerint. »

Licitam affirmat primam nego- tiationem; quoad alteram ita pro- sequitur: « Si secundum contingat, » et res huiusmodi aliunde coem- » ptae et comparatae sint, et non » ex fundis, aut praedas propriis, » considerari intentio debet; nam » si res tales lucri, seu quaestus » dumtaxat intentione coemanlur, » ut immutatae vel melioratae ven- » dantur carius, extra casum neces- » sitatis hoc prohibetur clericis et » religiosis (1)... quia licet rerum » sic immutatarum venditio proprie

(1) Cuius sententiae hos Doctores allegat Molin. Tract. 2, D. 342, n. 6. Laym.

lib. 3, Tract. 4, Cap. 17, n. 40. Palliz. Tract. 6, cit. cap. 1 0 , n. 2. Pirh. hic

n. 4. Yries n. 7. et alios.

inde aliquid lucrari possit. Neque ReiiFenstuel Lib. III Decretal, tit. 1, n. 131 eiusmodi sententiam re- pudiat. Qui insuper artificium stricta sumit significatione scri- bens n. 132: « Artificium vero est, » quando quis emit aliquam má- » teriam, quae postea per artem » reducitur ad aliam formam, ut si » quis emat vimina et faciat canistra; » vel emat filum et faciat retia. » Et tale artificium non est clericis » prohibitum, quin potius recom- » mendatum. » Ita ut iuxta expo- sitam sententiam tunc habeatur artificium quando res empta es- sentiam et qualitatem suam non amittit, ut contingit in viminibus quae talia sunt sive ex eis confi- ciantur canistra sive non; quod deinceps artificium Clericus vel religiosus per semetipsum explere debeat, non assumptis operariis vel artificibus, unde lucrari possit. Exempla enim quae ad rem expli- candam Canonistae producunt, ut Apostolorum qui ad piscationem post Christi resurrectionem rediere, Pauli qui erat scenophactoriae artis et propriis manibus laborabat ut quae sibi necessaria erant compa- rare posset, monachorum qui ad eumdem finem texebant retia, cor- bes, storeas, rem evidenter probant. Et reapse illi omnes qui assumptis operariis res e mp tas, etiam qualitate non immutata in aliquam formam redactas communiter vendunt, mer-