Sede Apostolica vel etc. Neque dif- ficultatem facessunt verba: aut in illis partibus quomodolibet mora- buntur: nil enim aliud dicunt quam quod hae personae ex aliis regio- nibus ad praedictas provincias transmigrare debeant, eisque sint extraneae, quamvis nec a Sede Apostolica, nec a Superioribus uti Missionarii, aut alio titulo ex. gr. praefecti, catechistae missae fuerint èt ibi negotiationem exer* ceant. Quod etiam patet ex verbo commorari, quod de eo dicitur qui loco in q»o versatur est alienigena. At indigenae qui ibi sunt non sunt missi neque commorantur, sed ibi existunt ; e contra indigenae qui ex aliis regionibus ad propria a Su- perioribus mittuntur officii alicuius agendi causa sunt reapse missi ; ergo hi excommunicationem incur- runt si negotiationem exerceant, non illi.

Quid ergo de indigena qui stu- diorum causa Romae degat, et cursu confecto, ad propria revertatur a nullo missus, num si negotiationem exerceat, est excommunicatus?

Nequaquam ; etenim in lege re- quiritur ut quis ad praedictas pro- vincias vel missus sit, vel qua- cumque de causa ibi commoretur; quod postremum de externis di- citur. Ille vero de quo loquimur, nec missus est, nec externus ; ergo sub lege non comprehenditur.

Exinde deducitur, Missionarios esse non debere Europaeos ut ve- titam actionem in dictis provinciis

297

exercentes excommunicationem in- currant; sed cuiusvis sint gentis quovis titulo illuc mitti debent. Num ne si Urbani VIII, (1625-1644) aut Clementis IX (1667-1670) tem- pore ad provincias illas missus fuisset sacrarum missionum agen- darum gratia Africanus, vel Ame- ricanus, aut Sinensis excommuni- cationem evasissetjSi negotiationem exercuisset aut mercaturam? Hoc nemo dixerit, cum et hi et alicuius religionis vel Presbyteri saeculares esse potuerint, et a propriis Supe- rioribus, vel a S. Congregatione de Propaganda Fide missi ; omnimodis proinde sub lege.conclusi.

Non putamus tamen sub eius- modi lege Episcopos comprehendi. Etenim Urbanus YIII religiosos tan- tum cuiuslibet Ordinis et Instituti negotiationem in dictis provinciis exercentes excommunicationi sub- iecit; hi vero non possunt esse Episcopi, qui de coetero non a propriis Superioribus, sed vel ab Apostolica Sede, vel a S. Congre- gatione de Propaganda Fide ad re- gendas missiones destinantur.

Quamvis autem Clemens IX ex- communicatione feriat omnes et singulas personas ecclesiasticas tam regulares , quam saeculares , cu- iuscumque status, gradus, con- ditionis et qualitatis; tamen sub hisce nominibus non veniunt epi- scopi 1- quia horum comprehen- sio ordinario exprimitur per ver- ba cuiuscumque sint dignitatis; 2. quia hae personae mittuntur sub