A P P E N D I X V I . 701

At vero circa executionem prohibitionis non minima exarsit ex

parte christianorum reclamano, iiec etiam inter missionarios circa mo-

dum prohibendi perfecta consensio est, atque eo res devenit ut exi-

stimaverint aliqui contractum huiusmodi esse ab omni usurae labe im-

munem. Sed nunc hac de re nulla inter nos amplius movetur contro-

versia, licet forsan inter christianos sint qui, his principiis imbuti,

mandatis obtemperare detrectant. Quod igitur difficultatem facessit, ad

duo puncta reducitur : Primum est, num christiani, aut etiam pagani

qui fidem' amplectuntur, obligandi sint ad restitutionem fructuum, quos,

durante bona fide consequenter ad hunc contractum antea percepe-

r u n t ? - Secundum est, num, habita ratione indolis huius gentis, quae

divitiis tota inhiat et nunquam saturatur, tutius sit et animae salubrius

absolute et sine ulla modificatione contractum prohibere, vel mutare

hunc in censum realem, qui de facto non obtinet inter Sinenses, sed

qui non difficulter introducetur, vel alio modo licito ex quo lucrum

possint reportare christiani, quique propter hanc causam facilius apud

ipsos obtinebit. - Circa primam difficultatem, ratio quae nobis videtur

eos excusare ab onere restituendi, est quia, ordinarie loquendo, non

videntur inde facti ditiores. Pauperes enim, qui sic titulo oppignera-

tionis tenent agros, ordinarie nullam aliam pecuniam habent ad susten-

tandam vitam quam eam qua utuntur ad oppignerandum, unde de-

terminantur primario ad contractum aliquem quaestuosum ineundum.

Oppignerationis vero contractum inierunt, quia legitimum bona fide

iudicarunt, alias certo moraliter aeque quaestuosum inituri. Sic et di-

vites bonae fidei, qui voluerunt pariter pecunia uti ad quaestum legi-

timum faciendum, propter ipsorum bonam fidem et intentionem deter-

minatam pecunia licite uti ad lucrandum, potestne dici quod lucrum

ipsis cessaverit, ex eo quod non alterum inierint contractum aeque

quaestuosum, quem certe iniissent si oppignerationi non fuisset lo-

c u s ? - Circa secundam difficultatem, moraliter impossibile est pleros-

que cogere ad mercaturam faciendam: unde, si tollatur absolute et

sine modificatione dictus contractus, vel cogentur mori fame, vel ter-

ritoria titulo locationis tenere. - Verum 1. in plerisque locationibus

idem vitium deprehenditur ac in oppigneratione ; dominus enim ter-

ritorii exigit a locatariis summam pecuniae sub praetextu assecurationis

fructuum, quos debet restituere locatarius, et, propter istam summam,

quae postea integra restituitur, eximitur colonus a restituenda aliqua

fructuum parte, a qua non eximeretur, si deesset huiusmodi pecunia

pro assecuratione; unde videtur lucrum percipere tunc solum vi mutui.

- % Multi erunt, et forsan media pars, quae non poterit agros inve-