APPENDIX VI. 705

ignorantia excusare fortasse quandoque poterit contrahentes! a peccato,

non autem a restitutione alienae pecuniae ex iniusta acceptione per-

ceptae: quod autem non sint facti locupletiores, haud passim et indis-

criminatim affirmari potest. Neque enim is ditior dumtaxat effectus

est, qui ex aliena pecunia agros, fundos, aliaque huiusmodi compara-

vit, quae prius non habebat ; contingere siquidem quandoque solet ut,

licet quispiam locupletatus non fuerit aliqua bonorum accessione, at-

tamen, vel lautius vivendo, vel rei suae parcendo, cum aliena pecu-

nia se et familiam sustentaverit. Quisque vero facile percipit ditiorem

hunc esse factum haud quidem alienis bonis, sed suis parcendo iisque

propriam substantiam amplificando. Tandem quod ad intentionem ac

mentem contrahentium spectat, quamvis recto animo eos in iis con-

tractibus ineundis comparatos esse velimus, attamen, praeter intentio-

nem, multae aliae a theologis exiguntur conditiones, ut vel contractus

ab omni usurae labe sit expers, vel contrahentes ab omni restitutionis

onere iudicentur immunes. Neque eliam, in casu de quo agimus, illud

est praetereundum, quod, cum sinenses divitiis inhient, quemadmodum

Vicarius Ap. in suis litteris declaravit, difficile sane est ut illi ad ineun-

dum oppignérationis contractum eo animo ac mente accedant ut, si

contractus aliquis aequior aut minus quaestuosus suppeteret, hunc potius

inire mallent quam alterum oppignérationis, magis quaestuosum sed

usurae labe conspersum. In tantis itaque difficultatibus, cum neque

mores gentis, neque contractus conditiones, neque rerum ac tempo-

rum circumstantiae, neque regionis leges atque consuetudines Romae

perspectae sint, nihil statuere voluit Sanctitas Sua pro generali huius

dubii resolutione, sed id totum missionariorum iudicio, prudentiae ac

doctrinae commisit, ut hi, consultis probatis theologis, in singularibus

casibus quidquid expediens visum fuerit, divino etiam lumine implo-

rato, iudicent ac definiant. Attamen iussit, ut prae oculis semper ha-

beant quae ab hac Sede Apostolica circa usuram sancita sunt. tam in

Litteris s. m. Benedicti X I V , quae incip. Vix pervenit anno 1745,

quam in Instructione transmissa anno 1749 Missionariis Capuccinis Tu-

neti.

Ad 3. Contractum venditionis cum pacto redimendi licitum esse

si fiat iuxta aequalitatis regulas a doctoribus traditas. Alios vero con-

tractus a Vicario Ap. propositos, nec probari, nec reprobari posse,

tum quia non solet Apostolica Sedes ullum contractum singularem po-

pulis proponere ad quaestum faciendum, tum etiam quia liciti ac in-

nocui contractus quibusdam quandoque conditionibus inficiuntur, ut nullo

modo permitti possint. Sequenda igitur a missionariis esse principia ac