ET QUAESITUM PRIMUM.

De Dominationibus quid sint ?

Ad primum objicitur sic:

1. Dionysius in libro de Divinis nominibus dicit sic definiens Dominationem: " Dominatio est non pejorum (sive inferiorum) excessus tantum, sed et omnis pulchrorum et bonorum perfecta et omnimoda possessio, et vera et cadere non valens fortitudo . "

Quaeritur ergo, Utrum secundum hanc definitionem Dominationibus conveniat dominatio ?

Et videtur, quod non: quia

1. Non est in eis perfecta et omnimoda possessio pulchrorum et bonorum, sed in Deo tantum: unde cum hoc sit de definitione Dominationis, non videtur secundum hanc definitionem convenire Angelis qui sunt in ordine Dominationum.

2. Adhuc, Dicit Gregorius, quod omnis creatura in nihilum decideret, nisi eam manus omnipotentis conditoris contineret. Ergo nulla creatura habet veram et non cadere valentem fortitudinem: Angeli autem qui dicuntur Dominationes, creaturae sunt: ergo talem fortitudinem non habent: et hoc est de definitione Dominationum: ergo dominatio non convenit Angelis qui dicuntur Dominationes, secundum praeinductam definitionem.

3. Adhuc, Gregorius in Homilia de centum ovibus et centum drachmis dicit: " Dominationes vocantur, qui etiam Potestates et Principatus dissimilitudine alta transcendunt. Nam principari, est inter reliquos priorem existere: dominari vero, est etiam subjectos quosque possidere. Ea ergo Angelorum agmina quae mira potentia praeeminent, pro eo quod eis caetera ad obediendum subjecta sunt, Dominationes vocantur. " Cum ergo dicatur dominatio relative ad servum, videtur quod alii. Angeli serviles sint ad Dominationes, quod absurdum est: ergo nec superiores proprie in media hierarchia vocantur.

4. Adhuc, Gregorius, ibidem, " Sunt nonnulli qui sic in semetipsis cunctis vitiis omnibusque desideriis dominantur, ut ipso jure munditiae, dii inter homines vocentur. Unde ad Moysen dicitur, Exod, vii, 1: Ecce constitui te Deum Pharaonis. Quo ergo isti nisi inter numerum Dominationum currunt ? " Ex hoc accipitur, quod superiores Angeli in media hierarchia potius dii, quam. Dominationes vel domini, debent vocari.

5. Adhuc, Bernardus in sermone 19 super Cantica dicit sic: " Diligunt et Dominationes Deum. Cur? " Et respondet sic: " Nescio quid subtilius sublimiusque indagare de Dei interminabili atque irrefragabili, dominatu, laudabili quadam praesumptione feruntur, quod scilicet ubique universitatis non solum potens, sed et praesens, supra infraque obsequi rectissimae voluntati suae cursum temporum, motus corporum, nutus mentium, ordine utique pulcherrimo cogat, idque tam vigili cura, ut ne puncto quidem aut iota uni, ut dicitur, horum omnium debitum subtrahere famulatum nullatenus liceat: opera tamen tam facili, ut turbationem seu anxietatem nullam gubernator sentiat. Intuentes ergo Do- minum, sabaoth tanta cum tranquillitate omnia judicantem, intensissimae suavissimaeque contemplationis stupore nimio sed sensato rapti in illud divinae claritatis tam ingens pelagus, recipiunt sese in secretiori quodam mirae tranquillitatis recessu, ubi tanta pace ac securitate fruuntur, ut quiescentibus ipsis pro reverentia praerogativae tamquam vere Dominationibus militare ac ministrare videatur caetera multitudo. " Sed recipi in secretiori contemplationis (ut praehabitum est) convenit primae hierarchiae: hoc ergo non videtur debere attribui Dominationibus quae sunt de secunda hierarchia.

6. Adhuc, Frui tranquillitate pacis potius videtur convenire Thronis, quam Dominationibus, secundum ea quae praehabita sunt.

7. Adhuc, In eodem sermone intra Bernardus dicit sic: " A Dominationibus diligitur Deus ob placidissimam voluntatem, qua licet ubique dominetur in fortitudine brachii sui, virtute tamen potentiori pro sua ingenita lenitate et imperturbabili tranquillitate disponit omnia suaviter. " Ex hoc accipitur, quod non dicuntur Dominationes a dominio quod in ipsis est, sed a dominio quod. in Deo contemplantur: et sic cum alii idem contemplentur, deberent dici Dominationes sicut et ipsi.

8. Adhuc, Bernardus in libro V de Consideratione ad Eugenium dicit sic: " Putemus Dominationes adeo cunctis supereminere praefatis ordinibus, ut respectu horum caeteri videantur omnes administratorii spiritus, et ad istos tamquam ad dominos referri regimina Principatuum, tutamina Potestatum, operationes Virtutum, revelationes Archangelorum, curam et providentiam Angelorum . " ex hoc videtur, quod omnes inferiores Angeli, rationes officiorum

suorum reddunt Dominationibus, et quod propter hoc Dominationes dicuntur a dominio quod in seipsis sit, et non a dominio quod in Deo contemplantur: et sic videtur Bernardus sibi esse contrarius.

Solutio. Dicendum, quod Dominationes dicuntur a dominio secundum quod definitur a Dionysio in libro de Divinis nominibus . Ad perfectum autem dominium tria exiguntur. Primum est superpositio pejorum sive inferiorum. Pejora autem dicuntur omnia deprimentia in servitutem aliquam, quae a substantia intellectuali possent tollere libertatem. Quod contingit tribus modis, scilicet ab obligatione materiae: sicut anima hominis quae intellectualis natura est, ex unione ad corpus in multam, deprimitur servitutem. Propter quod Aristoteles in primo primae philosophiae dicit, quod multipliciter humana natura ancilla est, et libera, hoc est, sui causa esse non potest. Liberum enim dicimus, ut ibidem dicit, quod sui. causa est. Nec differentia esse potest, sed potius subjecta servituti materiae, sicut dicitur, ad Roman, viii, 20, quod subjecta est creatura servituti non volens . Et loquitur de servitute corruptionis, quae est ex obligatione materiae corruptibilis.

Secunda servitus est quae dicitur servitus conditionalis, qua unus homo alteri, subjicitur, ut omnes suos actus et possessiones ad illum referat, et nomine illius agat et possideat quidquid agit et possidet. Genes, ix, 25: Maledictus Chanaan, servus servorum erit fratribus suis. Et haec quidem servitus inducta est per peccatum. Justum enim fuit, ut qui peccavit in superiorem secundum naturam, hoc est, in patrem, in potestate subderetur aequali per naturam, et sic deprimeretur in servitutem.

Tertia servitus est peccati. Joan. viii, 34: Qui facit peccatum, servus est peccati. Deprimitur enim quis per peccatum (ut dicit Damascenus ) ab eo quod est secundum naturam, in id quod est contra naturam, ut scilicet jam non libere agat secundum facultatem rationis et voluntatis, sed ut damnatus homo agat ea ad quae pondere peccati deprimitur. Ad Roman, vii, 15 et seq: Non quod volo bonum, hoc ego : sed quod odi malum, illud facio. Si autem quod nolo, illud facio, consentio legi, quoniam bona est. Nunc autem jam non ego operor illud: sed quod habitat in me peccatum.

Ab omnibus ergo his sic In servitutem deprimentibus, superpositionem et excessum dicit dominium prout est in Angelis: quia nec obligatione materiae, nec conditione a peccato inducta, nec peccato In pejus aliquod sive servile deprimi possunt: et hoc. dicit prima pars definitionis inductae.

sed quia omnis superpositio necesse est ut causetur a bonis quae excellenti dignitate sua aliquem ponunt in sublimi, Ideo in secunda parte addit in definitione dicens, quod est omnis et pulchrorum et bonorum perfectio et omnimoda possessio. Et dicit, Possessio, ut ad nutum habeatur, sicut id in quo jam pedes intellectus et affectus positi, sunt. Et dicit, Perfecta, ut extremae et in summo virtutes habeantur: quia, sicut dicit Aristoteles in IV Ethicorum, licet virtutes morales in passionibus et operationibus sint medium quoad nos determinata ratione, tamen in bono sunt extremum, praecipue in actu potentiae ad quem secundum habitum potentiam perficiunt. Et hoc est secundum quod Dionysius ponit in definitione dominii praeinducta: quod maxime in Angelis est, qui Dominationes dicuntur: quia illi possessione pulchrorum et bonorum excedunt et superponuntur aliis: ita ut ad nutum et dispositionem eorum ministeria aliorum inferiorum disponi et ordinari dicantur. Et haec est causa propter quam, secundum Bernardum et Gregorium Dominationes missi numquam leguntur ad ministeria, sed in intimis manentes cum Deo disponunt actus et ministeria ministrantium, Virtutum scilicet, et Potestatum, Principatuum, Archangelorum, et Angelorum.

Tertium autem quod exigitur ad perfectum dominium, est vera et non cadere valens fortitudo. Et dicitur fortitudo non cardinalis virtus, sed robur inditum ex perfecta et omnimoda possessione pulchrorum et bonorum, quo se et subjecta sibi tenere potest, ne cadere valeant a bonis ab illuminatione per theophaniam perceptis. Propter quod etiam dicit Ambrosius quod " Dominus est nomen non naturae sed potestatis. " In tali ergo perfecta ratione dominii dominium convenit Dominationibus.

Ad primum ergo dicendum, quod perfecta et omnimoda possessio bonorum et pulchrorum Deo convenit per essentiam: sed secundum participationem et analogiam propriae facultatis nihil prohibet convenire Angelis, quamvis creaturae sint.

Ad aliud dicendum, quod, in Angelis dominium non dicitur eodem, modo sicut in Deo, quia per essentiam vera et cadere non valens fortitudo, soli Deo convenit: sed per participationem confirmationis in bono, convenit etiam Angelis bonis ex dono Dei.

Ad aliud dicendum, quod in Angelis dominium non dicitur in relatione ad servitutem ut dominus ad servum, sed ex sola simplici superpositione super omnia quaecumque possunt deprimere in servitutem, ut dictum est. Quamvis enim in civilibus superatus qui ad obsequia superantis superatus est, dicatur servus, et per oppositionem relationis dicatur ad dominium: tamen secundum Socratem et Platonem et alios Stoicos

qui de perfectione homiliis secundum virtutem plenius scripserunt, servus dicitur, qui de bono providentiae non tantum habet ut sibi vel aliis provideat: et ideo sub providentia alterius oportet eum vivere et agere quidquid agit. Et dicitur liber, qui sibi causa potest esse sufficiens in actu bonae providentiae. Et dicitur dominus, qui ex superpositione pulchrorum et bonorum sibi et aliis sufficit ad actum bonae providentiae. Et hoc expresse dicitur a Platone in Politegia, quam non de verbo ad verbum, sed per sensus et sententias transtulit Apuleius Philosophus. Trahitur etiam de verbo Aristotelis qui in primo Ethicorum inducit Homerum dicentem, quod " optimus est, qui secundum naturam in bonis providentiae perfectus est. Et hic rursus bonus est, qui licet secundum naturam non sit bonus, tamen alium bonum in animo ponit, et ad illum respicit, ut ad illum dirigatur et corrigatur in bono providentiae. Qui autem nec per naturam bonus est, nec alium talem in animo ponit: hic profecto inutilis est vir, ut dicit Homerus. " Unde ex dicto Gregorii non sequitur, quod aliquid servitutis sit in aliis Angelis, sed quod ex illuminationibus Dominationum, transfusis in alios Angelos inferiores, actus ministeriorum eorumdem et disponantur et ordinentur.

Ad aliud dicendum, quod fallacia aequivocationis est in argumento. Dii enim, aequivoce dicuntur de his qui per naturam dii sunt, ut Pater et Filius et Spiritus sanctus: et de dominis qui superpositione pulchrorum et bonorum donorum dii et domini dicuntur, sicut Moyses et alii praelati: et illi ab eodem dicuntur et dii et domini. Unde Glossa super illud Psalmi lxxxi. 1: Deus stetit in synagoga deorum: dicit, quod praelati aliis superpositi ibi dii dicuntur: melius tamen dicuntur domini, quia. dominus in ipsa intentione nominis talem dicit superpositionem, quam secundum intentionem nominis non dicit hoc nomen, Deus.

Ad aliud dicendum, quod beatus Bernardus non intendit aliud dicere, nisi quod dictum est, scilicet quod Dominationes per theophaniam quam ex dominio universorum contemplando percipiunt, qua dominationi ejus universa obediunt, intelligunt qualiter distribuenda sunt ministeria Virtutum, Potestatum, Principatuum, Archangelorum, et Angelorum: et per refusionem ejusdem illuminationis super inferiores illuminant eos ad ordinem et dispensationem ministeriorum, ut scilicet quilibet illuminetur in quo et ubi et quando et circa quos ministret. Nec intendit, quod illam illuminationem immediate ab intimis Dei recipiant: sed potius Throni recipiunt eam ab intimis, et receptam transfundunt in Dominationes: in qua sic recepta Dominationes contemplantur qualiter universitas creaturae obedit et ministrat domino dominorum: qui sicut dicitur, Isa. vi, 3, Dominus sabaoth vocatur, hoc est, virtutum vel exercituum.

Ad aliud dicendum, quod frui tranquillitate pacis et convenit Thronis, et convenit Dominationibus diversaratione. Convenit Thronis secundum tranquillitatem divinae insessionis et quietis. Dominationibus convenit secundum tranquillitatem dispositionis ministeriorum, quorum turbationi ad exteriora, missi numquam permiscentur, quamvis in intimis contemplando ista suavissime disponant secundum tranquillitatem et lenitatem ejus de quo dicitur, Sapient. viii, 1, quod attingit a fine usque ad finem fortiter, et disponit omnia suaviter.

Ad aliud dicendum eodem modo, quod, scilicet Dominationes contemplantur illuminationem et rationem dominii divini in Deo: et contemplando ejusdem gratiae efficiuntur participes, ut in praehabitis dictum est I et illuminando inferiores de eodem, efficiuntur potestatis consortes: quod est commune omni hierarchiae secundum quod est ordo, scientia, et actio, secundum quod in quaestione de definitione hierarchiae determinatum est. Hoc autem secundum illuminationem propriam, per quam quilibet Angelus in ordine et gradu hierarchiae constituitur, aliis Angelis non convenit: et ideo Dominationes congrue vocari non possunt.

Ad ultimum dicendum, quod Bernardus non est sibi contrarius. Inferiores enim ordines qui a ministeriis denominati sunt, quinque sunt, et in alio non reddunt rationem Dominationibus, nisi quod ab ipsis per eamdem, illuminationem, ordinem et dispositionem ministeriorum accipiunt, et per eamdem in Deum reducuntur: sicut dicit Dionysius, quod in omnibus hierarchiis lex divinitatis est per prima media, et per media infima reducere: et sicut ipse Dionysius in primo capite de Caelesti hierarchia dicit, quod " omnis Patre moto manifestationis luminum processio in nos optime ac large proveniens, iterum ut unifica virtus restituens (hoc est, conjungens primo uni indivisibili et semper simplici) replet nos et convertit ad congregantis Patris unitatem, et deificam simplicitatem. " Et hoc est etiam quod dicitur in libro de Causis, quod, intelligentia est substantia quae non dividitur: quia licet recipiat plures bonitates a prima causa, secundum eas tamen non dividitur, sed unificatur: quia per eas per similitudinem plus et plus accedit ad primum unum simplex, quod est in fine simplicitatis consistens.