QUAESTIO IV. Utrum ocius ipsius doni consilii sit consiliari.

Quarto quaeritur de actu proprio et obiecto ipsius doni consilii, et est quaestio, utrum actus ipsius doni consilii sit consiliari. Et quod sic, videtur:

1. Primo per Sapientis exhortationem, qua hortatur nos omnia facere cum consilio: hoc autem fit consiliando de his quae facimus: cum igitur hortetur ad actum doni consilii, videtur, quod actus istius doni sit consiliari.

2. Item, hoc ipsum ostenditur per Tullii definitionem in primo Rbetoricae , ubi definiens consilium dicit: "Consilium est aliquid faciendi, vel non faciendi vere excogitata ratio ": sed ista excogitatio de faciendo, vel non faciendo est ipsa consiliatio: ergo proprius actus doni consilii est consiliari.

3. Item, hoc ipsum videtur per Gregorii assignationem. Dicit enim Gregorius super primum Iob , ubi assignat donorum differentiam, quod " consilium est contra praecipitationem "; sed actus, qui directe opponitur praecipitationi, est consiliari

ideo enim consiliamur, ne praecipitanter aliquid faciamus

ergo etc.

4. Item, hoc ipsum videtur per nominis rationem: quoniam, sicut se habet timere ad timorem, sic se habet consiliari ad consilium: sed actus proprius et principalis ipsius doni timoris est timere: ergo actus proprius ipsius doni consilii est consiliari. Si dicat, quod non dicitur consilium a consiliando, sed magis a consulendo, et actus ipsius consilii magis est consulere quam consiliari ;obiicitur contra hoc: quia consulere dupliciter dicitur: uno modo consilium ab aliquo quaerere, alio modo consilium dare; sed actus doni consilii non est consilium quaerere

qui enim consilium quaerit eget consilio, et qui eget consilio iam non habet donum consilii

igitur actus istius doni non , est consulere, secundum quod consulere idem est quod consilium quaerere. Rursus, consilium dare non est magnae utilitatis nec etiam magnae virtutis, cum multi sciant aliis consulere, qui se ipsos regunt valde miserabiliter: si ergo donum consilii est ordinatum ad propriam utilitatem, videtur, quod actus eius non sit consilium alteri dare nec consilium ab alio accipere, ut prius ostensum est: ergo videtur, quod actus istius doni directe sit ipsum consiliari.

Sed contra: 1. Super illud Psalmi : Consilium meum iustificationes tuae: ibi Glossa: " Consilium est servare iustificationes ": sed de eo quod servamus, non consiliamur: ergo si actus ipsius doni consilii est iustificationes observare, non videtur, quod actus eius sit consiliari. .

2. Item, sicut dicit Damascenus : " Consilium est ignorantis et dubitantis ", unde et "Christo non convenit consiliari": si ergo donum consilii fuit in Christo et in quolibet alio sapientiae et scientiae dono perfecto, videtur, quod actus ipsius doni non sit consiliari.

3. Item, hoc ipsum videtur ratione. Sicut se habet addiscere ad scire, sic se habet consiliari ad eligere, quia utrumque est via ad alterum : sed sicut per scientiam habilitamur ad cognoscendum, sic per consilii donum habilitamur ad eligendum: cum ergo actns ipsius scientiae non sit addiscere, sed magis scire: videtur, quod actus ipsius doni non sit consiliari, sed magis eligere.

4 Item, consilium ordinat et dirigit ad ea quae sunt supererogationis ; sed de istis nemo dubitat, quin sint manifeste bona: de his autem, de quibus nulla est dubitatio, nulla necessaria est consiliatio: cum ergo donum consilii dirigat ad hu:usmodi, videtur, quod actus eius non sit consiliari.

5. Item, consiliari est ipsius providentiae, quae est pars prudentias : ergo aut donum consilii non est nobis opportunum, aut est ad alium actum: sed constat, quod nobis est opportunum: videtur ergo, quod consiliari non sit eius actus proprius.

CONCLUSIO.

Doni consilii ocius proprius est dirigere in electione horum quae sunt arduitatis, secundum dictamen iuris diuini, et sic consiliari.

Respondeo : Dicendum, quod sicut intellectus aliquando accipitur pro actu intelligendi, aliquando pro ipso intellecto sive intelligibili, aliquando pro ipso habitu, qui dirigit intellectum in iudicando de veris et falsis ; sic et consilium tripliciter accipi consuevit: aliquando pro ipso actu consiliandi: ali quando pro eo, ad quod terminatur ille actus, sicut quando dicitur: hoc est consilium meum;aliquando vero pro ipso habitu, qui expedit et dirigit animam ad eligendum prosequenda et ad fugiendum vitanda.

Hic autem habitus dirigens ad hu:usmodi electionem duplex est secundum diversitatem eligibilium et secundum diversitatem modorum sive rationum eligendi. Nam eligibilia quaedam sunt necessitatis, quaedam vero arduitatis. In primis dirigit prudentia, in secundis vero dirigit donum consilii propter excellentiorem et maiorem difficultatem, quae in eis quae arduitatis sunt, habet reperiri.

Rutsus, dirigi in electione potest aliquis vel secundum regulam iuris naturalis, vel secundum regulam iuris divini: et primum quidem est virtutis politicae secundum vero spectat ad donum consilii.

Ex his potest elici per quandam circumlocutionem, quis sit actus proprius doni consilii: quoniam actus eius est dirigere in electione agendorum , prosequendorum, vel fugiendorum, quae sunt specialis arduitatis, et hoc secundum regulam iuris divini: et in hoc distinguitur actus eius ab actu prudentiaevirtutis et scienliaedoni . - Si igitur quaeras, utrum actus doni consilii sit consiliari: dicendum, quodsi per verbum consiliandi intelligatur directio secundum regulam et lumen consilii: sic bene potest concedi, quod actus eius sit consiliari.

Sed attendendum est, quod, secundum quod vult Damascenus , consilium respicit aliquem actum praecedentem et aliquem actum sequentem. Dicit enim, quod " primo homo inquirit et consiliatur, deinde disponit et ordinat, postmodum eligit et consentit)). Et secundum hoc intelligendum est, quod dirigi secundum regulam consilii, noe potest esse dupliciter: aut consilium inquirendo, aut secundum consilium disponendo et eligendo. Primo quidem modo non est actus ipsius consilii principalis et universalis, sed quasi actus eius initialis, et in eo, in quo est secundum statum imperfectionis: secundo vero modo actus eius universalis est et principalis. Unde sive per verbum consiliandi, sive per verbum consulendi, sive per quodcumque aliud verbum id significetur, quod est dirigi in electione horum quae sunt arduitatis secundum consilii donum, quod regit secundum dictamen iuris divini: dicendum est, quod hic est actus principalis et proprius doni consilii.

Unde concedi potest, quod consiliari secundum istam acceptionem est eius actus proprius, sicut rationes ad primam partem inductae ostendunt.

Ad illud vero quod ultimo obiicitur de actu consulendi, quomodo spectet ad donum consilii: dicendum, quod consulere, prout respicit alterum, accidit dono consilii: donum enim consilii proprie respicit directionem actus proprii;unde licet actus doni consilii attendatur in dispositione et ordinatione arduorum prosequendornm;quia tamen donum illud aliquando est in abundantia, aliquando in defectu, et cum est in abundantia, habet iuvare alios, cum vero est in defectu, habet iuvari ab aliis: hinc est, quod actus consulendi alium, vel consulendi alii dono consilii potest attribui: neuter tamen est actus eius principalis. Unde inter istos duos medius cadit actus consiliandi, ratione cuius et alii habent esse doni consilii. Propter quod non absurde potest dici, quod actus doni consilii est semetipsum regere, et ulterius, cura abundat, scire in consimili alterum adiuvare et dirigere.

1. Ad illud autem quod primo obiicitur in contrarium, quod consilium est iustificationes observare: dicendum, quod ibi non tangitur actus consilii principalis, sed consequens. Nam doni consilii est dirigere, sed alterius doni est exsequi et facere: ideo iustificationum observatio non attribuitur ipsi consilio per se et primo, sed ad iustificationes observandas directio proprie attribuenda est consilii dono.

Verumtamen quod dicit, neminem consiliari de eo quod observat, non habet veritatem: quia nemo recte observat, nisi suam observationem rectitudo in consiliando praecedat vel quantum ad consilii in quisilionem, vel saltem quantum ad consilii dispositionem.

9. Ad illud quod obiicitr, quod consiliari est ignorantis, sicut dicit Damascenos: dicendam, quod illud est verum, prout consiliari idem est quod consilium inquirere, non autem proni consiliari idem est quod in arduis eligendis dirigere. Et hoc modo consiliari est actus ipsius consilii et fuit in Christos et secundum istum modum divina dispositio in his quae secreta sunt, consilium appellatur . 3. Ad illud quod obiicitr, quod sicut addiscere se habet ad scire, ita consiliari ad eligere; dicendum , quod verum est, secundam quod consiliatio idem est quod consilii inquisitio: secundam autem quod consiliatio idem est quod discreta et recta dispositio et ordinatio, sic non se habet illo modo, quia talis dispositio regula est et principium recte eligendi, et ideo actos est doni perfecti;et hoc modo accipiendo, non est simile inter consiliari et addiscere.

4. Ad illud quod obiicitur, quod consilium ordinat ad ea quae sunt supererogationis: dicendum, quod licet illa quae sunt supererogationis, in se sint bona et magis bona ;in eis tamen facilius deficit infirmitas nostra, nisi iuvetur per divinam gratiam tam in expediendo quam in eligendo quam etiam in exsequendo; unde multi refugiant et abhorrent ipsa consilia Iesu Christi, qui tamen esse possunt in statu iustitiae. Et propterea respecta talium opportunum est donum consilii ultra donum scientiae et virtutem prndentiae et regulam fidei.

b. Ad illud vero quod ultimo obiicitur, quod consiliari est actus ipsius prudentiae;iam patet responsio. Aliter enim est ipsius prudentiae tum ratione obiecti tum etiam ratione modi, quam sit ipsius doni consilii. Est enim multo excellentiori modo, tum quia ea, circa quae versatur, sunt magis ardua et excellentia, tum etiam quia regere habet secundum principia altiora: et ideo donum illud nomine consilii valde proprie censetur.

Ex his igitur manifestum est, quis sit huius doni actus, et quod obiectum, et quae differentia Ipsius respectu aliorum habituum, et quare etiam sic nominetur .