Dub. I.

In parte ista sunt quaestiones circa litteram, et primo quaeritur de hoc quod dicit de mendacio obstetricum, quod propter misericordiam veniale fuit peccatum, non tamen nullum. Sed contra hoc obiicitur per illud quod dicit Gregorius in Glossa super primum Exodi: " Benignitatis earum merces, quae in aeterna vita remunerari poterat, per culpam mendacii in terrenam recompensationem commutata est "; sed nihil commutat mercedem aeternam in temporalem nisi mortale peccatum: ergo videtur, quod mortaliter peccaverunt.

Item, videtur, quod hic contradicat Hieronymus Gregorio. Hierony mus enim dicit, quod aedificavit eis Dominus domos spirituales: ergo non videtur, quod retribuent eis in praesenti.

Respondeo : Dicendum, quod circa hoc est duplex modus dicendi. Quidam volunt dicere, quod mendacium obstetricum habuit duplicem respectum, videlicet ad vitam puerorum et ad vitam propriam ; mentiebantur enim pro utraque servanda. Et secundum quod habuit respectum ad vitam puerorum, sic erat ex pietate: secundum autem quod habuit respectum ad servandam vitam propriam, quam magis dilexerunt quam veritatem, sic erat ex libidine. Et primo modo erat peccatum veniale, quia erat mendacium officiosum; secundo modo erat peccatum mortale, quia procedebat ex mala radice, videlicet ex libidinoso amore vitae propriae , et eo tempore, quo veritas confitenda esset: et ideo haec culpa abstnlit eis mercedem, quam meruerant ex pietate, quam prius habuerant servando parvulos ex timore Dei. Et secundum hoc dicunt currere di versas Sanctorum auctoritates.

Sed iste modus satis calumniabilis est, quia durum videtur dicere,

quod aliquis pro servanda proprii corporis salute mortaliter peccet, dicendo aliquod mendacium leve. Alius modus dicendi est, quod in ipsis obsle tricibus duo est considerare, pietatis beneficium praecedens et mendacium subsequens. Et primum fuit ex quadam naturali pietate nec erat meritorium , sed disponebat ad meritum ; mendacium vero subsequens disponebat ad contrarium: et ideo pietas praecedens fuit temporaliter remunerata propter mendacium, non quia mendacium illud auferret vitam gratiae prius habitae, sed quia ad gratiam habendam viam praecluderet, quod quidem bene potest facere peccatum veniale. Et hoc est quod vult Gregorius dicere, cum dicit: "Benignitatis earum merces, quae in aeterna vita remunerari poterat ; poterat, inquam, non potentia disposita et propinqua, sed potentia remota.

Et ex hoc patet, quod nulla est controversia inter Gregorium et Augustinum , nulla etiam est contrarietas inter eos et Hieronymum, quia non vult dicere Hieronymus, quod obstetrices habuerint domos spirituales per assecutionem gratiae, sed quia quodam modo ad gratiam praeparatae fuerunt per timorem et pietatem .

Dub. 11.

Item quaeritur de hoc quod dicit, quod quartum sola mentiendi fallendique libidine fit, quod merum mendacium est. Contra hoc enim obiicitur: videtur. enim, quod nullum tale sit mendacium, quia, secundum quod dicit Dionysius , " nullus operatur ad malum aspiciens ". Si ergo mentiri de se malum est, videtur, quod nullos unquam mentiatur solummodo aspiciens ad ipsum mendacium.

Item, libido est radix omnium malorum : ergo non solum convenit quarto generi mendacii, sed etiam omni mendacio, quod fit ex libidine: ergo penes hoc non debet assignari aliquod genus mendacii. - Item, mendacium, quod fit sola libidine mentiendi, nullum habet excusatorium; et peccatum quanto minus habet excusationis, tanto est gravius : ergo videtur, quod illud mendacium sit primum et capitale inter omnia mendacia et non sit quartum genus. Respondeo: Ad hoc dicendum est, quod mendacium illud dicitur fieri ex libidine, quo quidem homo mentitur solum, ut placeat sibi - Propter quod notandum est, quod libido multipliciter dicitur. Uno modo dicitur libido improba voluntas; et sic est radix mortalium peccatorum. Alio modo dicitur libido quaecumque immoderata delectatio; et sic libido dicitur a libendo , et hoc modo non solum est radix mortalium, sed etiam venialium. Hoc autem dupliciter potest accipi: vel communiter, prout quaerit finem in actu proprio, aut consequenti, aut specialiter, prout in actu proprio quiescit Primo quidem modo communis est omni peccato; secundo vero modo penes ipsam accipitur differentia mendacii, quod fit ex libidine, quod, inquam, non dicitur fieri ex libidine , quia procedat ex mala voluntate, sed quia homo in mentiendo non quaerit aliud quam semetipsum oblectare in ipso mendacio. Et huiusmodi minus malum est quam illud, in quo intendit alii nocere, et maius malum est quam illud, in quo intendit alii prodesse; et ideo medium locum tenet inter mendaciorum genera.

Ad illud ergo quod primo obiicitur, quod nullus operatur ad malum aspiciens; dicendum, quod in mendacio duo sunt, videlicet veritatis absentia et quaedam ars et astutia. Et licet non delectetur quis in absentia veritatis; contingit tamen, aliquem delectari in quadam arie et astutia mentiendi; et hoc aliquo modo habet speciem boni. Et ratione illius dicit Augustinus , quod sola mentiendi libidine contingit.aliquem mentiri.

Ad illud quod obiicitur, quod libido est radix Omnium malorum; dicendum, quod libido ibi sumitur larga; sed hic appropriatur ad delectationem, quae habetur in ipso actu mentiendi, qua quis finem in se quaerit et non in altero ; quae ideo constituit speciem mendacii, quoniam in aliis speciebus mendacii homo non tantum in se, sed etiam in aliis finem quaerit.

Ad illud quod obiicitur, quod illud mendacium dicitur esse maximum: dicendum, quod hoc non est verum, quia magnitudo mendacii attenditur secundum maiorem obliquationem intentionis: magis autem obliquatur qui in mendacio intendit otium offendere, quam semetipsum delectare: et ideo ratio illa non valet .