Albert the Great, Summa Theologiae

1. Josephus dicit, quod cum inspiraverit Deus in faciem Adae spiraculum vitae, hoc spiraculum fuit formatum de sua divinitate: et quod formatum est de divinitate, est substantia Dei: ergo anima est aliquid substantiae Dei.

2. Adhuc, Joan. xx, 22: Insufflavit, et dixit eis: Accipite Spiritum sanctum. Ibi per insufflationem intelligitur procedere Spiritus sanctus coessentialis Patri et Filio. Ergo eadem ratione, cum in Genesi, ii, 7, dicitur: Inspiravit in faciem ejus spiraculum vitae, intelligitur ab eo procedere spiritus coessentialis spiranti, ille autem spiritus est anima. Ergo anima est spiritus coessentialis spiranti Deo.

3, Adhuc, Deus spirans potentior est in spirando, quam homo spirans. Licet ergo homo indigeat flatu exteriori in spirando aereo, Deus tamen non indiget aliquo elemento exteriori in spirando: si ergo spirat, non spirat nisi spiritum de essentia sua procedentem: sed quod de essentia divinitatis procedit, divinitas est: ergo videtur, quod anima quae sic procedit spirata, de essentia divinitatis sit.

4. Adhuc, Id quod inter corporalia spiritualius est, multiplicat se ex uno sine sui diminutione, sicut lumen: quod tamen in omni multiplicatione sua unius est essentiae et naturae. Ergo cum divinitas multo simplicior sit, ipsa multiplicabit se in omnem spiritum a se procedentem sine sui diminutione: sed anima est spiritus a Deo procedens per spirationem: ergo anima coessentialis est Deo spiranti.

In contrarium hujus objicitur, quod

1. Quidquid coessentiale Deo est, Deus est: sequitur ergo, quod quilibet homo secundum animam sit Deus, quod valde inconveniens est et haereticum.

2. Adhuc, Quidquid coessentiale Deo est, invariabile est et impeccabile est: ergo a destructione consequentis, variabile et peccabile non potest esse de essentia divina, vel coessentiale Deo: anima variabilis et peccabilis est, sicut omnes experimur: ergo non potest esse de essentia divina, nec coessentialis Deo.

3. Adhuc, Sicut in primo libro Sententiarum probatum est de processione personarum in divina natura, non possunt esse nisi duae communicationes, scilicet naturae quae dicitur generatio, et voluntatis quae dicitur spiratio. Si ergo anima est de substantia et natura divina, et procedit communicatione naturae, ipsa est Filius: et si procedit communicatione voluntatis, ipsa est Spiritus sanctus: quorum utrumque valde inconveniens est: ergo illud inconveniens est, quod ex hoc sequitur, quod scilicet anima sit de essentia divina.

Solutio. Dicendum, quod abominabilis haeresis est dicere, quod anima sit de essentia divina, sicut probant objectiones inductae.

Ad primum dicendum, quod Josephus hoc dixit non assertive, sed errorem illum recitando: qui animam non dixit esse partem Dei, ita quod sit de substantia divina, sed quia est divinum aliquid. secundum imaginem Trinitatis ad quam facta est. Sicut etiam Plato in secunda parte Timaei intellectum dicit esse divinum: quia divinae virtutis est in contemplando. Et ideo potentiam quam habet Deus in omnipotentia et voluntatem, similiter anima habet secundum, partem.: quia scilicet in contemplando et volendo domina est suorum actuum. Et ideo potentia animae a quibusdam dicebatur pars potentiae divinae: quia particulariter habet quod Deus habet universaliter.

An aliud dicendum, quod illud loquitur de spiritu exterius procedente a Filio, qui non erat nisi signum Spiritus sancti interius procedentis in corda fidelium, et non erat consubstantialis Spiritui sancto: Similiter cum dicitur, quod inspiravit in faciem ejus, intelligit, quod spiritum fecit ex nihilo. Et hoc confirmatur, Isa. lvii, 18, ubi sic dicitur: Spiritus a facie mea egredietur, ei flatus ego faciam. Et, Isa. xlii, 5: Haec dicit Dominus Deus, creans caelos, ei extendens eos: firmans terram, et quae germinant ex ea: dans flatum populo qui est super eam, et spiritum calcantibus eam. Ex quo manifeste intelligitur, quod anima spiritus creatus et factus est, et non de substantia Dei.

Ad aliud dicendum, quod Deus potentior est in spirando quam homo, nec indiget exteriori flatu. Sed hoc non indicat, quod spiret consubstantialem spiritum ad vivificandum corpus hominis: sed in voluntate omnipotentis est creare et facere spiritum de nihilo, qui inspiratus inter viscera hominis, faciat hominem animam viventem. Et hoc accipitur, Daniel, v, 23, ubi Daniel ad Baltassar dixit: Deum, qui habet flatum tuum in manusua, et omnes vias luas, non glorificasti. In manu enim Dei est sive in potestate, dare spiritum, et recipere eum.

An aliud dicendum, quod illud quod inter corporalia multiplicat se sine sui diminutione, corpus est, sive forma corporalis, quod communem habet materiam in omnibus in quae se multiplicat. Divinitas autem nullam habet materiam, neque propriam, neque communem: et ideo non est simile. Hoc tamen dixit Xenophanes, quem secutus est quidam David de Dinanto, dicens, quod Deus, nous, et materia prima sint idem. Sed nos contra hunc errorem disputavimus circa principium hujus secundae partis, tractatu primo de Aristotelis et Platonis erroribus circa principium creationis, quaestione de materia prima .

Illa quae in contrarium objiciuntur, procedunt de necessitate per deductionem ad impossibile. Faciunt tamen dicti haeretici vim in imagine, dicentes quod, quia dicitur ab imitatione formae et figurae, ideo una imago non potest esse nisi in his quae coessentialia sunt. Sed hoc jam. solutum est in immediate praecedenti quaestione, ubi dictum est, quod imago imperatoris aliter est in solido aureo, et aliter in filio, et aliter in speculo. In filio sicut in coessentiali, in speculo sicut in diversa essentia, in qua resplendet per reflexionem luminis: in solido aureo sicut signum puritatis et ponderis secundum commutationem, qua sibi invicem communicant omnes vendendo et emendo.