ARTICULUS II.

Utrum contingat synderesim aliquando peccare ?

Quaerendum est ulterius, Utram contingat synderesim aliquando peccare ?

Et videtur, quod sic:

1. Gregorius super Ezechielem dicit sic, et loquitur de synderesi sive de conscientia: " Hanc tamen videmus aliquando praecipitari, cum impius in profundum venerit: tunc enim contemnit, sicut dicitur, Proverb, xviii, 3: Impius, cum in profundum peccatorum venerit, contemnit " Talis contemptus non fit sine peccato. Ergo synderesis aliquando peccat.

2. Adhuc, Nihil punitur aeternaliter in homine nisi quod, mortaliter peccat. Duae sunt paenae aeternae, ignis scilicet, et vermis conscientiae. Vermis conscientiae aeternus est. Isa, lxvi, 24: Vermis eorum non morietur, et ignis eorum non exstinguetur: et erunt usque ad satietatem visionis omni carni. Quod tractans beatus Bernardus in Cantica, dicit sic: " Horreo ignem urentem, catenam stridentem, vermem rodentem. " Vermis autem in conscientia sive in synderesi est, et non insequitur nisi peccatum. Ergo oportet, quod, peccatum sit in synderesi et in conscientia. Ergo peccat aliquando.

Contra:

1. Opposita simul inesse non possunt secundum idem: semper remurmurare peccato et malo, et aliquando consentire peccato sunt opposita contradictorie: quia si aliquando consentit, non remurmurat semper: ergo haec circa idem non possunt esse simul: synderesis est semper remurmurare peccato: ergo numquam potest consentire peccato: et non fit peccatum nisi per consensum: ergo synderesis non potest peccare.

2. Adhuc, Synderesis est consentire in bonum, et dissentire in malum in communi, et non in particulari: peccatum omne fit in particularibus actibus: ergo nullum peccatum fit secundum synderesim.

Solutio. Ad hoc dicendum sicut dixerunt antiqui, Praepositivus et Altisiodorensis, quod synderesis proprium est non peccare secundum se: tamen habet duas co m para t io n es : unam scilicet ad superius, et secundum hanc numquam peccat: alteram quae est ad inferius quod regit, hoc est, ad liberum arbitrium, et ad rationem, et ad voluntatem extra quas et supra quas est, ut dicit Gregorius: et secundum hunc modum praecipitatur per accidens, sicut miles cadente equo: qui casus non est vitium militis, sed equi: et non refertur ad militem, nisi quia non tenuit per fraenum ne cespitaret. Ita aliquando imputatur synderesi peccatum rationis, voluntatis, et liberi arbitrii: quia non tenuit ne caderet.

Et sic respondent ad primum: quia sic videmus eam praecipitari, non culpa sua, sed inferiorum: cum impius in profundum venerit, et non continet voluntatem ab appetitu illiciti, nec rationem a judicio injusto, in quo praeponit iniquum aequo: et ideo cadere dicitur.

Ad aliud dicitur eodem modo, scilicet quod vermis in conscientia non rodit nisi sicut peccatum est in ea: et hoc est quia inferiores vires quibus supereminet non continuit, cum tamen semper in se recta fuerit. Sicut etiam Philosophus dicit in III de Anima de intellectu regente et movente, quod intellectus semper est

rectus, phantasia autem recta et non recta.

Ad alia duo quae in contrarium objiciuntur, dicendum quod primum procedit.

Ad secundum dicendum, quod sicut respicit inferiores vires quas continere debet, ita etiam respicit particularia quae sunt in actibus illarum virium, et sic imputatur ei peccatum quod fit in talibus.