MEMBRUM II.

Utrum, justificatio impii sit majus quam creare caelum et terram ? et, Utrum sit in tempore vel in instanti ?

Secundo, Quaeritur de justificatione impii, de qua Magistri consueverunt quaerere, Utrum justificatio impii sit majus quam creare caelum et terram, ut videtur Augustinus dicere ?

Et, Utrum sit in tempore, vel in instanti ?

Et videtur, quod justificatio impii sit majus quam creare caelum et terram: quia

1. In justificatione impii aliquid est Deo contrarium, in creatione caeli et terrae nihil contrariatur Deo: et majoris potentiae est vincere contrarium et operari aliquid, quam operari solum: ergo videtur, quod justificatio impii majoris potentiae sit quam creatio caeli et terrae.

2. Adhuc, Duo opera Dei sunt, creatio scilicet, et recreatio. Unum scilicet opus creationis simplici verbo perfecit Deus. Psal, xxxii, 9: Ipse dixit, et facta sunt: ipse mandavit, et creata sunt. Opus recreationis non simplici verbo perfecit: quia multa dixit, multa fecit, multa passus fuit antequam perficeretur. Et quod est majoris difficultatis, est majoris potentiae. Cum ergo opus justificationis sit de opere recreationis, creatio autem caeli et terrae sit de opere creationis simpliciter, videtur quod majoris potentiae sit justificatio quam creatio.

3. Adhuc, Majus opus est quod ad majores obligat gratiarum actiones: opus justificationis ad majores obligat gratiarum actiones quam creationis, Un- de Bernardus de opere justificationis sic inquit super Cantica : " Multum difficultatis assumpsit, quo te multae dilectionis debitorem constitueret, admoneretque gratiarum actionis difficultas redemptionis, quem minus devotum effecerat conditionis facilitas. " Sed majus opus majoris potentiae est indicativum. Ergo videtur, quod justificatio majoris potentiae sit indicativa quam creatio.

4. Adhuc, Quod mirabilius est, majoris potentiae est indicativum. Justificatio hominis mirabilior est quam creatio, ut dicit Gregorius in Collecta quae legitur in vigilia Paschae sic: " Deus qui mirabiliter hominem creasti, sed mirabilius redemisti. " Redemptio autem non fit nisi per justificationem. Videtur ergo, quod justificatio majoris potentiae sit quam creatio.

Contra:

Opus quod soli potentiae divinae innititur, majoris est potentiae quam id quod etiam innititur alii potentiae. Creatio soli innititur potentiae divinae, et incommunicabilis est potentiae creatae: nulla enim creatura quidquam potest creare quantumcumque parvum, sicut in primo libro ostensum est in tractatu de his quae temporaliter Deo conveniunt, quaestione de hoc nomine, Creator . De opere autem justificationis dicit Augustinus: " Qui creavit te sine te, non justificabit te sine te. " Ergo videtur, quod opus creationis majus sit quam opus justificationis, et majoris potentiae.

Ulterius quaeritur, Utrum sit in tempore, vel in instanti ?

Et videtur, quod in tempore.

1. Justificatio enim motus alterationis est: et omnis motus est in tempore: ergo justificatio erit in tempore.

2. Adhuc, Objiciunt sic: Justificatio est, quando de injusto fit justissimus: ergo in ultimo nunc in quo desinit esse

justitia in homine, tunc adhuc injustus est: si ergo in eodem nunc incipit justitia, in eodem nunc erit homo justus et injustus, et contraria erunt in eodem simul et secundum idem, quod impossibile est.

Solutio. Dicendum, quod ejusdem potentiae est, scilicet divinae et infinitae, et creatio et justificatio: sicut enim solus Deus creat, ita solus Deus justificat.

Ad primum ergo dicendum, quod ratio dicti Augustini est, non quod, justificatio majoris potentiae est ex parte facientis, sed quod in facto aliquid est ex parte justificati et facti, quod non est in creato: sed hoc nihil adjicit potentiae ex parte facientis, quia utrumque potentiae infinitae est: et ideo, uterque actus incommunicabilis est ei quod est potentiae finitae, sicut omne creatum.

Ad aliud dicendum eodem modo, quod omnes illae difficultates quae factae sunt in opere justi, propter hominem justificatum factae sunt, et non propter hoc, quod majorem potentiam exigeret ex parte facientis: sed ut justificatus magis obligaretur justificanti.

Ad aliud eodem modo dicendum est, quod bene justificatus magis obligaretur justificanti ex multis: sed ex his non probatur, quod majori potentia utatur Deus in justificando, quam in creando.

Ad aliud dicendum, quod neutrum opus, scilicet creatio vel recreatio est miraculum: sed utrumque mirabile: neutrum enim est arduum et insolitum, praeter spem et facultatem apparens, quod est definitio miraculi, ut dicit Augustinus. Utrumque tamen est mirabile: quia mirabile dicitur, ut dicit Damascenus, quod altitudine sua suspendit hominem, et ponit in agonia admirationis. In hoc tamen opus recreationis mirabilius: quia amplioris bonitatis et charitatis est indicativum, ut dicit Petrus diaconus beati Gregorii in benedictione cerei pa- schalis: " O inaestimabilis erga nos tuae charitatis dilectio ! ut servum redimeres, Filium tradidisti. " Et in hoc dicitur mirabilior recreatio: quia suspendit nos ad altiorem bonitatem et charitatem Dei.

Ad id quod contra objicitur, dicendum quod utrumque est ejusdem potentiae et aequalis. Sed in hoc dicitur justificatio fieri non sine homine: quia non fit nisi in homine consentiente et obstaculum non ponente: et non ita, quod homo aliquid faciat ad perfectionem justificationis.

Ad id quod ulterius quaeritur, Utrum, sit in tempore, vel in nunc ?

Dicendum, quod stulta quaestio est, et magis curiosa quam fructuosa, In omnibus enim duobus motibus succedentibus sibi, sicut generatio succedit corruptioni,, est accipere unum nunc ad quod terminatur prior motus, et est in motum esse: et a quo incipit sequens motus, et est in moveri: et hoc. est nunc continuans tempus, et nunc fluens vocatur in philosophia. Et sic est in motu justificationis ex parte justificati, non justificantis in id quod, peccatum est in deletum esse, et a quo justitia incipit fieri. Unde non sequitur, quod in illo sit simul justus et injustus.

Et sic patet solutio ad aliud objectum..