MEMBRUM V. Quid est cognoscere
ARTICULUS I. De medio quod est vestigium.
PARTICULA I. An vestigium Creatoris sit in creatura ?
ARTICULUS II. De medio quod est imago.
MEMBRUM III. Quanta sit simplicitas Dei ?
ARTICULUS I. Quid sit aeternitas ?
PARTICULA I. ''Quid sit aeternitas nomine ?
ARTICULUS II. Quid sit aeternum ?
MEMBRUM II. De aeviternitate sive aevo.
MEMBRUM III. De tribus passionibus propriis veritatis.
PARTICULA I. An omnis veritas sit aeterna ?
MEMBRUM IV. De oppositione veri et falsi.
ARTICULUS II. De communi intentione boni.
ARTICULUS III. De singulis differentiis bonorum.
ARTICULUS II Quis sit actus proprius summi boni ?
ARTICULUS I. Utrum omni bono opponatur malum ?
MEMBRUM I. Utrum in divinis sit generatio ?
MEMBRUM IV. Cujus sit procedere ?
MEMBRUM I. Quid sit in divinis esse Filium ?
ARTICULUS I. ''De multiplicitate verbi .
MEMBRUM I. De intentione principii.
MEMBRUM II. De ordine naturae in divinis ?
ARTICULUS I. Utrum ordo sit in divinis ?
MEMBRUM II. De definitione hujus nominis,
MEMBRUM IV. De comparatione personae ad essentiam .
ARTICULUS I. An Deus sit causa rerum formalis
MEMBRUM II. Utrum Deus sciat per medium vel non ?
MEMBRUM II. Utrum praescientia sit causa rerum
MEMBRUM IV. Utrum praescientia Dei falli possit
MEMBRUM I. Quid sit praedestinatio ?
MEMBRUM I. Quid sit reprobatio
MEMBRUM IV. Quibus modis sit providentia ?
ARTICULUS III. Quis sit providentiae proprius effectus ?
ARTICULUS V. De modis providentiae.
ARTICULUS II. Quid sit fatum ?
ARTICULUS I. Utrum Angelus impleat locum ?
TRACTATUS XIX. DE POTENTIA DEI.
MEMBRUM II. De causalitate divinae voluntatis ?
PARTICULA I. Utrum mala fiant voluntate Dei
TRACTATUS I. DE PRIMO PRINCIPIO.
ARTICULUS III. Unde in creaturis veniat mutabilitas ?
PARTICULA I. Quare creaturae dicantur
MEMBRUM I. De errore Platonis.
PARTICULA II. Utrum una materia sit omnium ?
PARTICULA III. Utrum materia sit aeterna
QUAESTIO XII. Ubi Angeli creati sunt ?
MEMBRUM I. De ratione naturaliter insita.
MEMBRUM II. Utrum memoria conveniat Angelis ?
PARTICULA I. Utrum Angeli intelligant per species ?
MEMBRUM IV. De voluntate in Angelis.
MEMBRUM. V. A quo causetur ista libertas in Angelo ?
MEMBRUM I. Quid appetierit malus Angelus ?
PARTICULA I. Utrum sensus sint in daemone?
ARTICULUS III. Utrum synderesis sit in daemone ?
MEMBRUM II. Quis sit actus superioris in inferiorem ?
MEMBRUM III. Qui sint modi tentandi, et quot ?
MEMBRUM II. De veris miraculis absolute.
ARTICULUS I. Quid sit miraculum
ARTICULUS III. Quid sit miraculosum ?
MEMBRUM II. Per quid fiant miracula ?
MEMBRUM IV. Ad quid mittantur Angeli ?
MEMBRUM I. Utrum Angeli loquantur
MEMBRUM II. Quo sermone Angeli loquantur ?
MEMBRUM II. De effectu custodiae Angelorum .
ARTICULUS I. Cujus naturae sit ista divisio
ARTICULUS III. De ordine dividentium et divisi .
PARTICULA III ET QUAESITUM SECUNDUM.
MEMBRUM III. De tertia hierarchia.
ET QUAESITUM SECUNDUM, De proprietatibus Archangelorum ?
ARTICULUS I. De hoc quod dies tribus modis accipitur.
ARTICULUS I. Quid dicitur firmamentum
MEMBRUM II. Utrum omnia ad hominem ordinentur ?
MEMBRUM II. Utrum Adam ex accepto stare potuit
MEMBRUM III. Quid sit superior portio rationis ?
MEMBRUM IV. Quid sit inferior portio rationis ?
MEMBRUM II. De actibus liberi arbitrii.
MEMBRUM III. Quid sit gratia definitione
ARTICULUS I. Quid sit synderesis ?
MEMBRUM III. Qualiter gratia differat a virtute
MEMBRUM I. Qualiter gratia augetur ?
MEMBRUM I. Quid sit virtus in genere ?
MEMBRUM II. Quid sit peccatum originale ?
MEMBRUM III. Quid sit peccatum originale definitione ?
ARTICULUS II. De causa originalis peccati.
ARTICULUS III. De modo traductionis originalis peccati.
MEMBRUM I. Quid sit concupiscentia sive fomes ?
MEMBRUM III. Quid sit peccatum
MEMBRUM I. Quid sit mortale peccatum ?
ARTICULUS I. Utrum inanis gloriae sit peccatum ?
ARTICULUS IV. In quo differat inanis gloria a superbia?
MEMBRUM II. De filiabus invidiae ?
MEMBRUM II. De filiabus acediae, quot et quae sint ?
MEMBRUM II. De filiabus avaritiae.
MEMBRUM II. De filiabus gulae.
MEMBRUM I. Quid sit personarum acceptio ?
Utrum peccatum originale sit ?
Primo ergo quaeritur, An sit ?
1. Dixit enim. Pelagius nullum esse originale peccatum, objiciens Augustino sic, sicut narrat ipse Augustinus in libris contra Pelagium et Julianum: " Sexus a Deo distinctus est: anima a Deo creata est: corpus a Deo factum et formatum: matrimonium indictum quando dictum fuit: Relinquet homo patrem suum et matrem, et adhaerebit uxori suae . Actus indictus et praeceptus, quando dixit:
Crescite, ei multiplicamini , Per quas rimas dicis ingressum fuisse originale peccatum, o Augustine ? "
2. Adhuc, Objiciebat sic: " Per baptismum deletur originale peccatum. Ergo ad minus baptizati generantes non. transmittunt in prolem originale peccatum: quia non habent originale peccatum, ex quo sunt ab illo mundati per baptismum. "
3. Adhuc, Peccatum originale si transmittitur in prolem: aut transmittitur ex parte corporis, aut ex parte animae. Ex parte animae non: quia illa non est ex traduce. Similiter nec ex parte corporis: quia illud traducitur in semine. Dicit autem Anselmus in libro de Originali peccato, quod " peccatum non plus est in semine quam in sputo. " Ergo videtur, quod nec ex parte corporis, nec ex parte animae traducatur: et sic nullum est.
4. Adhuc, Baptismus constat, quod tollit culpam, et sicut communiter dicitur, tollit etiam paenam suffocantem, licet non promoventem. Promovens enim poena est, cujus exercitium confert ad meritum per patientiam, et illa remanet in baptizatis, Suffocans est, quae intercipit vitalem spiritum homini ne procedat ad meritum. Et si talis est aliqua: tunc est concupiscentia carnis. Si ergo tollit baptismus aliquam, illam tollit. Cum ergo non sint plura in originali peccato: quia sicut dicit Anselmus in libro de Originali peccato, qui definit ipsum sic: " Originale peccatum est pronitas ad omne malum cum carentia debitae justitiae. " Sed pronitas ad malum, est paena suffocans, et carentia debitae justitiae culpa. Ergo videtur, quod per baptismum originale tollitur quantum ad utrumque, et quantum ad paenam, et quantum ad culpam: et sic non erit in generantibus: ergo non transmittitur per eos in parvulos.
5. Adhuc, Objiciunt logice ad hoc, licet parum, valeat. Dicit enim Augustinus in libro XII super Genesim ad litteram, quod agens nobilius est patiente et fortius: sed anima nobilior et fortior est omni corpore: ergo per corpus nihil imprimitur in animam: sed quidquid in generatione transfunditur, corporale est: ergo nihil imprimit in animam pueri: ergo nec originale: ergo parvuli non contrahunt originale a parentibus.
6. Adhuc, Magister Hugo de sancto Victore in Sententiis dicit, quod " peccatum quod fuit primis parentibus actuale, nobis factum est naturale. "
7. Adhuc, Hoc videtur esse contra ordinem justitiae quem Dominus describit, Ezechiel, xviii, 20, ubi dicit: Anima quae peccaverit, ipsa morietur: filius non portabit iniquitatem patris, ei pater non portabit iniquitatem filii. Ergo videtur, quod non fiat traductio peccati originalis: et sic videtur, quod parvulus non debeat puniri propter iniquitatem parentum primorum.
8. Adhuc, Objicit Pelagius: Nullum bonum per se causa mali est: matrimonium in sacramentis bonum per se est, tria habens bona causata ab ipso, fidem, prolem, et sacramentum. Aut ergo proles per se bona est, aut non. Si per se bona est nullam habet maculam, peccati. Si mala est, sequitur, quod matrimonium sit malum: quia causa mali est: malum enim mali est causa.
9. Adhuc, De justitia Dei est, quod si aliquis potest mihi nocere in malo, possit etiam prodesse in bono, et multo plus prodesse quam nocere. Si ergo justum fuit, quod peccavimus in Adam peccante, quia in lumbis ejus eramus: multo justius est, quod satisfecimus etiam ipso satisfaciente, quia in lumbis ejus eramus.
Contra:
1. Timor est paena: sed omni homini est timere serpentem. Et dicit Tullius, quod homini hoc naturale est. Haec ergo paena est naturalis: ergo propter aliquod peccatum est: ergo est aliquod peccatum naturale, propter quod talis paena est inducta: aliter enim Deus esset injustus si puniret aliquem sine peccato,
2. Idem sequitur ex hoc, quod omnis mulier dolet in partu quae paena est naturalis: et si debet stare justitia, oportet quod propter aliquod peccatum naturale sit inducta: ergo naturale peccatum est, quod vocamus originale peccatum, quod est de natura corrupta contractum.
3. Adhuc, Sancti per quinque probant peccatum originale.
Primum est per mala quae patiuntur pueri in febribus et adustionibus et hujusmodi, quae injustum esset permittere Deum, si nullum peccatum praecessisset: sed nullum actuale est in eis: ergo originale.
Secundum est per paenalitates quas patiuntur Sancti etiam in fame et siti et hujusmodi, quae non meruerunt per actuale aliquod. Cum ergo juste infliguntur a Deo talia, oportet quod sit peccatum aliquod, pro quo debentur: actuale non est: ergo originale.
Tertium est per circumcisionem Isaac, qui fuit filius promissionis, ab emortuo natus, et ab emortua, sicut dicitur, ad Roman, iv, 19 et 20: Nec consideravit corpus suum emortuum, cum jam fere esset centum annorum, et emortuam vulvam Sarae. In repromissione etiam Dei non haesitavit diffidentia. Et tamen Isaac licet promissionis filius esset, damnatus esset, si circumcisus non fuisset: quia dixit Dominus, Genes, xvii, 14: Masculus, cujus praeputii caro circumcisa non fuerit, delebitur anima illa de populo suo: quia actum meum irritum fecit. Constat autem, quod nemo perit nisi damnatus propter peccatum. Cum ergo Isaac nullum peccatum actuale nec in se nec in parentibus ha- buisset propter quod periret, oportuit, quod periisset propter originale: ergo originale est.
Quartum est, quod primi parentes fecerunt sibi perizomata , ut velarent inordinatum motum partium pudendarum post peccatum, qui etiam in tota posteritate apparuit: qui motus paena est, quia contra rationem est: ergo sequela alicujus peccati in posteris: in posteris autem non est actuale: ergo originale: ergo originale peccatum est in posteris.
Quiritum est, quod inducunt auctoritates Bibliae, quae expresse dicunt originale esse in parvulis, Ad Ephes, ii, 3: Eramus natura filii irae. Constat, quod hoc non est propter actuale, sed propter originale.
4. Adhuc, Psal, l, 7: Ecce enim in iniquitatibus conceptus sum, ei in peccatis concepit me mater mea,
5. Adhuc, Quod etiam Magister inducit in Littera. Ad Roman, v, 12: Sicut per unumhominem peccatum in hunc mundum intravi per peccatummors: et ita in omnes homines mors pertransiit. Hoc enim non potest intelligi de actuali: originale ergo est quod in omnes homines transiit, et cujus effectus est necessitas moriendi.
Solutio. Dicendum, quod originale peccatum est, et haeresis est negare illud. Duo enim dixit Pelagius inimicus gratiae, scilicet quod liberum arbitrium sine gratia posset in bonum, meritorium, et quod peccatum originale non transfunditur ad parvulos a parentibus. Unde legitur etiam dixisse, quod non invideret Filio Dei: quia ipse quando vellet, posset esse Filius Dei. Sed quia jam prima pars dicti sui improbata est, scilicet quod liberum arbitrium sine gratia possit in bonum meritorium, restat modo respondere ad ea quae objiciuntur de secunda.
Ad primum ergo d icen d um sicut re-
spondet Augustinus, quod ille impudicus praedicator concupiscentiae cum singula diceret, tacuit concupiscentiam, quae in concupiscibili corrupta et infecta est, et signum est corruptionis in toto corpore, quae inolevit a primo peccato Adae, et ab ipso transit in omnes posteros, et multiplicatur, sicut vitium quod est in radice, multiplicatur in ramis. Corruptio ergo in corpore Adae est, cujus signum est concupiscentia, per quam infunditur peccatum originale in parvulos. Et vocatur a Dionysio demens concupiscentia. Hoc enim est venenum quod serpens infudit in corpus Adae per inobedientiam. Dicit enim Dionysius in libro de Divinis nominibus , quod malum daemonis est furor irrationabilis, demens concupiscentia, et phantasia proterva. Et haec vitia non sunt plantata in natura hominis a Deo creatore, sed infusa per venenum inobedientiae a serpente: et ab illa contrahitur originale peccatum, quod sicut dictum est, nihil aliud est quam carentia debitae justitiae cum pronitate ad omne malum. Omne malum vel procedit, ex furore irrationabili, vel ex phantasia proterva, vel ex demente concupiscentia: haec enim tria corrumpunt omnem ordinem justitiae: et haec corruptio diffusa in corpore Adae, dilatatur in propagine.
Ad aliud dicendum, quod haec est rudis objectio, sicut et ipse rudis fuit. Nullus enim, dixit umquam Catholicus, quod idem peccatum quod est in parente, generaretur in parvulo: sed ex corruptione parentis, quam contrahit parvulus sicut et alia naturalia contrahit, contingit quod contrahitur originale a parvulo: quia dicit Anselmus in libro de Originali peccato, quod omnis homo quantumcumque sanctus in persona, in generatione est Adam, et in corruptione praevaricationis Adae generans: et ideo natus ab ipso, hanc eamdem contrahit corruptionem vel. majorem, sicut cancrosus frequenter generat leprosum.
Ad aliud dicendum,, quod ex parte animae non traducitur: quia anima non est ex traduce, sed (sicut dictum est) propagatur ex corrupta origine, quae per semen transfunditur in parvulum.
Ad dictum Anselmi dicendum, quod, originale non est in semine sicut in subjecto plusquam in sputo, sed est in semine sicut in causa corruptionis: eo quod seminatur in fervore libidinis, quae causa est corruptionis naturalis ordinis justitiae, sicut Augustinus dicit. Libido enim nihil aliud est, quam improba voluntas ad illicita: quae in Adam infecit omne quod materialiter fuit in ipso.
Ad aliud dicendum, quod licet baptismus tollat culpam et suffocantem paenam a baptizatis, tamen non tollit corruptionem a natura, quae natura infecta est. Et ideo cum omnis homo generet in natura Adae, sicut jam dictum est, ideo non transmittit sanctitatem personalem in parvulum, sed corruptionem naturalem, quae est ex Aulam.
Ad aliud dicendum, quod illud argumentum non probat in theologicis, nec est ex propriis theologiae. Quando enim dicitur, quod debilius non agit in fortius, intelligitur de actione physica: sed ista actio qua peccatum contrahitur a parvulo, non est physica, sed potius ex reatu praevaricationis habet, quod potest imprimere maculam in animam, et ex virtute sententiae justitiae condemnantis.
Ad aliud dicendum, quod Magister Hugo verum dixit. Non enim potuit esse originale in primis parentibus quia non habebant parentes a quibus contraherent: sed oportuit esse actuale in eis.
Ad id quod objicitur de Ezechiele, xviii, 20, dicendum, quod filius. non portat iniquitatem patris, sed propriam
sive contractam: quia sicut justum fuisset si Adam servasset innocentiam, quod filii successissent ei in rectitudine justitiae naturalis: ita eadem justitia exigente succedunt ei in contractione corruptionis propter praevaricationem.
Ad aliud dicendum, quod matrimonium bonum est, et tria bona habet, scilicet fidem, prolem, et sacramentum: et proles secundum quod est bonum matrimonii, bona est, et nihil mali habens: sed quia generans in matrimonio, per corpulentam substantiam fuit in Adam per legem concupiscentiae, ideo non generat ut homo distinctus, sed generat ut Adam in natura, sicut prius dictum est. Ideo etiam pater non potest transfundere nisi corruptum et lege concupiscentiae infectum: et exinde transfunditur originale in parvulum.
Ad aliud dicendum, quod non est simile de peccato, et satisfactione: quia gratia justificationis a solo Deo est, et non a parentibus: peccatum vero ex corruptione naturae est in malo: et ideo succedit posteritas in malo, et non in bono satisfactionis.
Ad argumenta ultima quae objiciuntur in contrarium, dicendum quod procedunt secundum veritatem Catholicam.