MEMBRUM V. Quid est cognoscere
ARTICULUS I. De medio quod est vestigium.
PARTICULA I. An vestigium Creatoris sit in creatura ?
ARTICULUS II. De medio quod est imago.
MEMBRUM III. Quanta sit simplicitas Dei ?
ARTICULUS I. Quid sit aeternitas ?
PARTICULA I. ''Quid sit aeternitas nomine ?
ARTICULUS II. Quid sit aeternum ?
MEMBRUM II. De aeviternitate sive aevo.
MEMBRUM III. De tribus passionibus propriis veritatis.
PARTICULA I. An omnis veritas sit aeterna ?
MEMBRUM IV. De oppositione veri et falsi.
ARTICULUS II. De communi intentione boni.
ARTICULUS III. De singulis differentiis bonorum.
ARTICULUS II Quis sit actus proprius summi boni ?
ARTICULUS I. Utrum omni bono opponatur malum ?
MEMBRUM I. Utrum in divinis sit generatio ?
MEMBRUM IV. Cujus sit procedere ?
MEMBRUM I. Quid sit in divinis esse Filium ?
ARTICULUS I. ''De multiplicitate verbi .
MEMBRUM I. De intentione principii.
MEMBRUM II. De ordine naturae in divinis ?
ARTICULUS I. Utrum ordo sit in divinis ?
MEMBRUM II. De definitione hujus nominis,
MEMBRUM IV. De comparatione personae ad essentiam .
ARTICULUS I. An Deus sit causa rerum formalis
MEMBRUM II. Utrum Deus sciat per medium vel non ?
MEMBRUM II. Utrum praescientia sit causa rerum
MEMBRUM IV. Utrum praescientia Dei falli possit
MEMBRUM I. Quid sit praedestinatio ?
MEMBRUM I. Quid sit reprobatio
MEMBRUM IV. Quibus modis sit providentia ?
ARTICULUS III. Quis sit providentiae proprius effectus ?
ARTICULUS V. De modis providentiae.
ARTICULUS II. Quid sit fatum ?
ARTICULUS I. Utrum Angelus impleat locum ?
TRACTATUS XIX. DE POTENTIA DEI.
MEMBRUM II. De causalitate divinae voluntatis ?
PARTICULA I. Utrum mala fiant voluntate Dei
TRACTATUS I. DE PRIMO PRINCIPIO.
ARTICULUS III. Unde in creaturis veniat mutabilitas ?
PARTICULA I. Quare creaturae dicantur
MEMBRUM I. De errore Platonis.
PARTICULA II. Utrum una materia sit omnium ?
PARTICULA III. Utrum materia sit aeterna
QUAESTIO XII. Ubi Angeli creati sunt ?
MEMBRUM I. De ratione naturaliter insita.
MEMBRUM II. Utrum memoria conveniat Angelis ?
PARTICULA I. Utrum Angeli intelligant per species ?
MEMBRUM IV. De voluntate in Angelis.
MEMBRUM. V. A quo causetur ista libertas in Angelo ?
MEMBRUM I. Quid appetierit malus Angelus ?
PARTICULA I. Utrum sensus sint in daemone?
ARTICULUS III. Utrum synderesis sit in daemone ?
MEMBRUM II. Quis sit actus superioris in inferiorem ?
MEMBRUM III. Qui sint modi tentandi, et quot ?
MEMBRUM II. De veris miraculis absolute.
ARTICULUS I. Quid sit miraculum
ARTICULUS III. Quid sit miraculosum ?
MEMBRUM II. Per quid fiant miracula ?
MEMBRUM IV. Ad quid mittantur Angeli ?
MEMBRUM I. Utrum Angeli loquantur
MEMBRUM II. Quo sermone Angeli loquantur ?
MEMBRUM II. De effectu custodiae Angelorum .
ARTICULUS I. Cujus naturae sit ista divisio
ARTICULUS III. De ordine dividentium et divisi .
PARTICULA III ET QUAESITUM SECUNDUM.
MEMBRUM III. De tertia hierarchia.
ET QUAESITUM SECUNDUM, De proprietatibus Archangelorum ?
ARTICULUS I. De hoc quod dies tribus modis accipitur.
ARTICULUS I. Quid dicitur firmamentum
MEMBRUM II. Utrum omnia ad hominem ordinentur ?
MEMBRUM II. Utrum Adam ex accepto stare potuit
MEMBRUM III. Quid sit superior portio rationis ?
MEMBRUM IV. Quid sit inferior portio rationis ?
MEMBRUM II. De actibus liberi arbitrii.
MEMBRUM III. Quid sit gratia definitione
ARTICULUS I. Quid sit synderesis ?
MEMBRUM III. Qualiter gratia differat a virtute
MEMBRUM I. Qualiter gratia augetur ?
MEMBRUM I. Quid sit virtus in genere ?
MEMBRUM II. Quid sit peccatum originale ?
MEMBRUM III. Quid sit peccatum originale definitione ?
ARTICULUS II. De causa originalis peccati.
ARTICULUS III. De modo traductionis originalis peccati.
MEMBRUM I. Quid sit concupiscentia sive fomes ?
MEMBRUM III. Quid sit peccatum
MEMBRUM I. Quid sit mortale peccatum ?
ARTICULUS I. Utrum inanis gloriae sit peccatum ?
ARTICULUS IV. In quo differat inanis gloria a superbia?
MEMBRUM II. De filiabus invidiae ?
MEMBRUM II. De filiabus acediae, quot et quae sint ?
MEMBRUM II. De filiabus avaritiae.
MEMBRUM II. De filiabus gulae.
MEMBRUM I. Quid sit personarum acceptio ?
De modo propagationis ex uno in omnes .
Secundo, Quaeritur de modo propagationis ex uno in omnes.
Et hoc quaeritur ratione ejus quod dicit Magister in illo cap. ibi, Quibus responderi potest. Ubi sic dicit, quod " materialiter et causaliter, non formaliter, dicitur fuisse in primo parente omne quod in humanis corporibus naturaliter est, descenditque a primo parente lege propagationis, et in se auctum et multiplicatum est, nulla exteriori substantia in id transeunte, et ipsum in futuro resurget. Fomentum, quidem habet a cibis, sed non convertuntur cibi in humanam substantiam, quae scilicet per propagationem descendit ab Adam. Transmisit enim Adam modicum quid de substantia sua in corpora filiorum, quando eos procreavit, id est, aliquid modicum de massa substantiae ejus divisum est, et inde formatum corpus filii, suique multiplicatione sine rei extrinsecae adjectione auctum est: et de illo ita augmentato aliquid inde separatur, unde formantur posterorum corpora: et ita progreditur procreationis ordo lege propagationis usque ad finem humani generis. Propter quod constat omne genus humanum secundum corpulentam substantiam in Adam fuisse. " Ex hoc concluditur, quod, modus propagationis descendendi ab Adam per multiplicationem seminis, est in seipso sine additione rei extrinsecae.
2. Adhuc, Beda super illud Matthaei, xv, 17: Non intelligitis quia omne quod in os intrat, in ventrem vadit, et in secessum emittitur ? " Nihil extra hominem introiens in eum est, quod possit ipsum coinquinare: quia ad primum tactum liquidior cibus et potus ad membra diffunditur, quamvis tenuissimus humor et liquens esca cum in venis et artubus cocta fuerit et digesta, per occultos meatus, quos Graeci poros vocant, ad inferiora dilabitur, et in secessum emittitur, non cedit in naturam ejus quod alitur. " Est ergo modus propagationis secundum hoc per multiplicationem ejus in seipso quod descendit a primo parente.
3. Adhuc, Augustinus in libro XXII de
Civitate Dei quaerit, Si unus comedatur ab alio, in quo resurgat caro comesta? Et solvit dicens, quod resurget in eo in quo prima caro humana esse coepit, et non in eo qui comedit: quia ab illo in alimentum quasi, mutuo est accepta. Et sic patet, quod non convertitur in humanam naturam nutrimentum secundum veritatem humanae naturae: ergo nihil est de veritate humanae naturae nisi quod per propagationem descendit ab Adam.
4. Adhuc, Augustinus, ibidem , quaerit, In qua quantitate parvuli resurgant ? Et solvit, quod resurgent in quantitate quae fuit in virtute seminali. Omnis enim illa quantitas quae per incrementa aetatis apparet in hominibus, primo fuit in virtute seminali, in qua etiam luerunt dentes in his qui moriuntur sine dentibus, sicut abortivi. Ex quo videtur, quod. solum illud sit de veritate humanae naturae, quod est in virtute seminali, et quod decisum est a primis parentibus.
Contra objiciunt quidam ex his quae fiunt circa naturam et in natura per simile.
1, Dicunt enim, quod licet in grano sit virtus augmentandi se, tamen non augmentat se nisi per conversionem alterius in ipsum, sicut per humidum nutrimentale. Cum ergo in omnibus quae augmentantur, una ratio sit augmenti, ut dicit Philosophus in libro II de Anima: " Omnium natura constantium terminus est et ratio magnitudinis et augmenti: " videtur, quod aliquid extrinsecum convertatur in veritatem naturae hominis, per quod augmentatur et crescit.
2. Adhuc, In primo de Generatione ei Corruptione, cap. de augmento, determinat Philosophus, quod in augmento et nutrimento additio fit cuilibet parti secundum formam, et non cuilibet secundum materiam: pars autem secun- dum formam de veritate humanae naturae est: ergo in augmento et nutrimento additio fit ei quod negatur naturae humanae: ergo aliquod extrinsecum per augmentum et nutrimentum videtur converti in veritatem humanae naturae,
3. Adhuc, Opus multiplicationis rei in seipsa miraculosum opus est, et soli Deo attribuendum, natura enim, non potest in illud: propagatio autem opus naturae est: ergo non est ex multiplicatione rei alicujus in seipsa.
4. Adhuc, Quidam objiciunt ex hoc quod dicit Magister Hugo in Sententiis, sic: " Sane sex sunt opera quibus omnia quae fiunt,, ad effectum producuntur. Primum est, de nihilo aliquid facere: et hoc soli Deo convenit. Secundum est, de aliquo aliqua facere secundum substantiam et quantitatem in majus: et est opus augmentationis. Tertium est, de aliquo aliqua facere et secundum substantiam et quantitatem in minus: et est opus diminutionis. Quartum, de aliquo aliqua facere, non tamen secundum substantiam et quantitatem in majus, sicut est opus multiplicationis, nisi aliquid in seipso parvum multiplicatum magnam in seipso acceperit quantitatem, sicut multiplicatio quinque panum in saturitatem quinque millium hominum. Quintum opus est, de aliquibus aliqua facere, non tamen secundum substantiam et quantitatem in minus, sicut est divisio totius in partes. Sextum est, de aliquo nihil facere. Et ex his operibus quatuor soli Deo conveniunt. Duo conveniunt etiam creaturae. Dividere enim totum in partes in minus, potest creatura: et componere multa in unum in majus, potest etiam creatura. Sed de nihilo aliquid facere non potest creatura. Similiter parvum in magnum secundum substantiam et quantitatem, quod opus est multiplicationis, non potest creatura: quia hoc non fit sine creatione substan- tiae. Similiter aliquid in nihilum redigere, est opus solius creatoris, non creaturae. Similiter incrementum dare rei
constitutae et parvae secundum naturam, opus solius Dei est. Unde, I ad Corinth. iii, 7: Neque qui plantat est aliquid, neque qui rigat: sed qui incrementum dat, Deus, " Ex his patet, quod quatuor opera soli. Deo conveniunt, et duo creaturae, Videtur ergo, quod opus propagationis per multiplicationem, rei in seipsa, non est opus naturae, sed solius Dei.
5, Adhuc, Chrysostomus super Joannem, et Anselmus, cursus rerum distinguunt dicentes, quod cursus rerum aut est voluntarius, aut naturalis, aut mirabilis. Propagatio naturae non est de cursu, voluntario, nec mirabili: ergo naturali: ergo non fit modo mirabili. Multiplicatio rei in seipsa est de modo et cursu mirabili: ergo propagatio quae est opus naturale tantum, non est multiplicatio rei in seipsa quod de cursu mirabili est: ergo et soli Deo attribuendum.
Solutio. Dicendum, quod in veritate " omnes Doctores sancti, Augustinus, et Beda, Strabus, Hieronymus, Gregorius, et Magister in Sententiis, in hoc conveniunt, quod secundum corpulentam substantiam, propagatio hominum facta est ex Adam, ita quod modicum corporis Adae decisum ab ipso, transivit in generationem filiorum suorum: quod multiplicatum in seipso per virtutem divinam, auctum est in totam quantitatem corporum filiorum: et ex illis productum in nepotes, per eamdem virtutem auctum est et multiplicatum in seipso in totius mundi propagationem. Et quia credimus tantos patres hoc per inspirationem dixisse, non licet contradicere eis, praecipue cum nulla auctoritas inveniatur quae contrarium dicat.
Et ad hoc quidam antiquorum Magistrorum invenerunt quasdam convenientias satis bonas. Dicunt enim, quod materia? elementali, datum est et inditum a
Creatore, quod dilatet se et multiplicet ad suae. formae extensionem et quantitatem: quia aliter ex uno pugillo aquae non fierent decem aeris, ut dicit Philosophus in II de Generatione ei Corruptione. Ita dicunt, quod inditum est primae materiae elementorum, quod ex modico illius materiae per multiplicationem ejusdem in seipso, potest fieri materia in totam formam illam dilatanda, etiam si totum mundum occuparet: et sic ex modico illius materiae primae fieri potest totus aer, qui totum mundum replet, multiplicante se materia ad formam et dilatante. Et similiter est de materia aquae ad aquam, et de materia terrae ad terram, et de materia ignis ad ignem. De hoc duo dant exempla: unum in naturis, et alterum in mathematicis. In naturis de luce, quae multiplicat se in seipsa sine sui diminutione. Unde Ovidius in Arte amandi:
Quid vetat apposito lumen de lumine tolli? Mille licet sumant, deperit inde nihil.
In mathematicis est exemplum de puncto, quod est substantia posita in continuo, ut dicit Aristoteles in primo Posteriorum, cujus imaginabilis cursus in continuo multiplicat ipsum in totam lineam, principium, medium, et finem, sine aliqua adjectione alicujus extrinseci ad ipsum. Ita dicunt, quod cum homo compositus sit ex materia quatuor elementorum, conveniens fuit, ut potentiam multiplicationis materiae quatuor elementorum haberet sibi inditam, ut scilicet posset se multiplicare ad suam formam. Forma autem est anima, quae est actus corporis organici. Et ideo materia seminalis ex qua fit propagatio, virtute indita sibi multiplicat se ad numerum et ad quantitatem organorum, quae possunt moveri ad tot et tantas potentias quot et quantae sunt in anima. Etiam addunt, quod hoc maxime fuit concedendum corpori Adae: quia illud factum fuit non ut esset corpus hujus
Individui tantum, sed ut esset principium totius humanae naturae propagandae, ex ipso: quia aliter negasset ei creator id unde posset esse principium, quod est contra Platonem, qui in secunda parte Timeaei sic dicit: " Creator nulli negavit aliquid eorum quae faciunt ad esse, vel bene esse ipsius. " Hoc igitur praecipue non debuit negari illi corpori, cujus veram et corpulentam substantiam, per propagationem etiam ipse creator assumpturus erat: et sic totam naturam liberaturus a corruptione primae praevaricationis.
Sic ergo dicendo, quod propagatio fit ex primo, quod secundum corpulentam substantiam descendit a corpore Adam per multiplicationem sui in seipso, dicendum est ad primum quod objicitur in contrarium, quod non est simile de natura hominis, et de natura aliorum. Alia enim nutriuntur et augmentantur secundum cursum naturae simplicem: homo mitem secundum cursum providentiae divinae, qui in hoc fecit hominem ad imaginem suam, ut dicit Augustinus, ut esset principium sui generis, quemadmodum Deus principium omnium. Cum. enim non possit esse principium per causam efficientem sicut Deus, oportuit quod esset principium per corpulentam, substantiam materiae,
Ad aliud dicendum, quod ut dicit Philosophus, quaelibet pars nutriti augetur secundum formam, et non secundum materiam: sed non. fit hoc per conversionem nutrimenti in ipsum, ut dicunt Sancti: sed quia per nutrimentum fovet ipsum ad hoc ut multiplicet in seipso. Sicut enim supra dictum est, humiditates sunt in nutrimento et virtutes omnium membrorum, ex quibus accipit virtutem multiplicandi se ad formas omnium membrorum, sicut quaelibet materia multiplicat se ad extensionem suae formae.
Ad aliud dicendum, quod multiplicatio rei in seipsa sine aliquo extrinseco ipsum fovente, illa non potest esse sine creatione novae materiae, et illa est miraculosa, et non fit nisi per creatorem: sed multiplicatio rei in seipsa cum extrinseco fovente ipsum et aiente, est de propagatione corporis humani, quod, est principium materiale totius naturae humanae, illud est naturale et non miraculosum.
Ad aliud dicendum, quod illi sex modi propagandi sunt, ut dicit Magister Hugo, et quatuor soli Deo conveniunt. Sed iste modus propagationis, quod scilicet aliquid accipit virtutem multiplicandi se in seipso ex aliquo extrinseco fomentum sibi praestante, quo se possit extendere et multiplicare ad quantitatem suae formae debitam, non est idem ille quo multiplicatur res in seipsa per creationem sicut quinque panes . Sed est ille qui debetur corpori primi hominis, secundum quod est principium materiale totius generis sui.
Ad ultimum dicendum, quod jam solutum est: quia ille cursus multiplicationis talis non est mirabilis, sed naturalis illi corpori, quod principium materiale est totius generis sui, ut dictum est.