MEMBRUM III. Quid sit peccatum

?

Tertio quaeritur, Quid sit peccata?

Quam quaestionem Magister disputat in libro II Sententiarum, in distinct. XXXV, ibi, Post haec videndum est quid sit peccatum. In distinctione XXXIII, in qua quaerendum fuit, in qua re sit peccatum, determinat cum illa quaestione quae est de origine peccati.

Hic vero quaerendum est, Quid sit peccatum ?

1. Et ponit Magister duas definitiones, utramque Augustini.

Prima est: " Peccatum est omne dictum vel factum vel concupitum quod fit contra legem Dei . "

2. Secunda est ex libro de Duabus animabus: " Peccatum est voluntas retinendi vel consequendi quod, justitia vetat . "

3. Inveniuntur etiam aliae et ab aliis sanctis datae.

Augustinus in libro de Libero arbitrio: " Peccatum est spreto incommutabili bono rebus mutabilibus adhaerere . "

4, Adhuc, Ambrosius in libro de Pa-radiso: " Peccatum est praevaricatio legis divinae, et caelestium inobedientia mandatorum . "

5. Adhuc, Augustinus in libro de Vera religione : " Peccatum est appetere quae Christus contempsit, vel fugere quae sustinuit. "

6. Adhuc, Augustinus, " Peccatum est carentia debitae justitiae ex propria voluntate procedens. "

Objicitur autem contra primam: quia illa tantum videtur dari de actuali mortali, sicut et ibidem dicit Magister: et sic videtur, quod definitio in plus sit quam nomen, quod inconveniens reputatur in VII Topicorum. Veniale autem peccatum est aliquod dictum vel factum contra legem Dei: et tamen non est mortale: compatitur enim secum gratiam: ergo definitio est male assignata.

Contra secundam objicitur, quod, non videtur dari de peccato ut peccatum est, sed potius de peccato ut est iniquitas. Et hoc probatur per Augustinum, qui tractans illud epist. I Joannis, iii, 4: Omnis qui facit peccatum, et iniquitatem facit. Et peccatum est iniquitas, sicut dicit in Glossa, nomos Graece, Latine lex. Inde anoma, iniquitas, quae contra legem Dei fit, quasi sine lege. Et ideo dicit: " Peccatum est iniquitas: quidquid enim peccamus, contra legem Dei facimus. Unde, Psal, cxviii, 119, dicitur: Praevaricantes reputavi omnes peccatores terrae: quia non custodierunt legem: non solum, qui legem scriptam contemnunt, sed etiam qui innocentiam legis naturalis corrumpunt. " Videtur ergo, quod peccatum hic non definitur ut peccatum, sed ut iniquitas, et ut inobedientia quaedam est: et ita videtur ista definitio dari de hoc quod accidit peccato, ei non de eo quod essentialiter convenit peccato: accidit enim peccato contra legem Dei esse: et sic definitio est male data, quia non per essentialia, sed per accidentalia datur.

Similiter objicitur contra tertiam:

1. Secundum enim illam videtur, quod omne peccatum actuale procedit ex contemptu: quod omnino falsum est: multa enim sunt peccata ex infirmitate, et inulta ex ignorantia,

2. Adhuc, Contra ordinem partium positarum in definitione objicitur: quia peccatum actuale distinguitur penes conversionem ad mutabile bonum, sicut gula, luxuria, et hujusmodi. Si ergo hoc est principale in definitione,, primo deberet poni, et non ultimo.

3. Adhuc, In omni peccato est aversio a bono incommutabili ad bonum commutabile, ut dicit Augustinus tractans illud. Jeremiae, ii, 13: Duo mala fecit populus meus: me dereliquerunt fontem aquae vivae, et foderunt sibi cisternas, cisternas dissipatas, quae continere non valent aquas. Per illa ergo duo deberet definiri, et non per contemptum et adhaesionem.

Similiter objicitur contra quartam: praevaricatio enim est formale in peccato et commune, et per hoc non specificatur in actuale peccatum: definitio autem debet dicere esse actualis peccati secundum quod est actuale: cum ergo non distinguatur per hoc a peccato cordis et a peccato oris, videtur quod definitio mala sit.

Similiter objicitur contra quintam: quia circa multa est peccatum quae Christus nec contempsit nec sustinuit: et sic definitio insufficiens est.

Similiter objicitur contra sextam et ultimam:

1. Carentia enim debitae justitiae est in actuali, et originali: ergo videtur, quod illa definitio non sit convertibilis cum actuali.

2. Adhuc quod dicit, Ex propria voluntate procedens, videtur inconvenienter esse dictum: quia per hoc quod dicit, Carentia debitae justitiae, peccatum est malum: et nullum malum potest esse volitum: quia dicit Dionysius in libro de Divinis nominibus , malum est innaturale, incausale, involuntarium, infecundum et pigrum: et penitus nihil appetit, nec appetere potest: quia appeteret suam destructionem, quod esse non potest: male ergo dicit, Ex propria voluntate procedens.

Adhuc, Cum in omni peccato sit aversio ab incommutabili, bono, et conversio ad bonum commutabile, quaeritur, Utrum in peccato sint sicut duo?

Videtur, quod sicut duo, propter auctoritatem supra inductam, Jerem, ii, 13: Duo mala fecit populus meus.

Contra: In omni motu unus est recessus a termino a quo, et accessus ad terminum ad quem: et haec duo faciunt unum motum. Cum ergo in omnibus definitionibus supra inductis haec duo ponantur ut duo et non ut unum, videtur quod, omnes male sint assignatae.

Adhuc, Cum unius rei unica sit definitio, quaeritur, Penes quid accipiuntur tot definitiones?

Solutio. Dicendum ad id quod contra primam objicitur, quod veniale peccatum, peccatum quidem est quod in dicto vel facto vel concupito consistit: sed directe non est contra legem Dei, sed magis praeter legem Dei. Unde in hoc quod dicit, Contra legem Dei, coarctatur definitio ad mortale: et sic nomen et definitio sunt aequalis ambitus in communitate.

Ad id quod objicitur contra secundam, dicendum quod peccatum non est peccatum nisi quia vetatur a justitia divina: quia illi non congruit, cui si congrueret, peccatum non esset. Et ideo non accidit peccato iniquitatem esse, sed per se convenit ei, sicut patet in Glossa ibidem ab Augustino posita. Unde definitur ex his quae per se et essentialiter conveniunt peccato et non per accidens.

Ad id quod contra tertiam objicitur, dicendum quod cum dicitur, Spreto, intelligitur de contemptu reali, qui est in omni peccato actuali, sive sit ex infirmitate, sive ex ignorantia sive ex malitia. In omnibus enim illis praeponitur bonum commutabile bono incommutabili, et sic spernitur.

Ad id quod objicitur de ordine partium, dicendum quod naturalis est: quia spernere bonum incommutabile, formale est in peccato, per quod peccatum ponitur in esse peccati et mali. Per converti autem ad bonum commutabile, non distinguitur nisi in esse mali per materiam circa quam est. Unde conversio ad bonum commutabile, nihil haberet peccati, nihil mali, nisi esset aversio quae adjuncta est tali conversioni.

Et quod dicitur: Duo mala fecit populus meus, etc. Dicendum est, quod in uno peccato est duplex ratio peccati I quod enim dereliquerunt fontem aquae vivae, est aversio: et quod foderunt sibi cisternas, hoc est conversio ad bonum commutabile: in quo tamen non sunt aquae satiantes sitim concupiscentiae: quia temporalia bona non satiant, eo quod simpliciter non sunt, sed secundum quid, ut hic scilicet et nunc: bonum enim simpliciter et ubique et semper est bonum.

Ad id quod objicitur contra quartam, dicendum quod, illa definitio bona est et valde conveniens omni peccato mortali, sive sit in dictis, sive in factis. Actuale enim dicitur ab actu generali, sive sit actus cordis, sive actus oris, sive actus operis praesumptus contra obedientiam caelestium mandatorum. In quodlibet enim illorum est praevaricatio legis divinae., quae lex. regula est tam oris, quam cordis, et etiam operis: omnia enim regulantur ad ipsam. Et propter hoc dicitur in Psalmo xxxvi, 31: Lex Dei in corde ipsius, et non supplantabuntur gressus ejus.

Ad id quod objicitur contra quintam, similiter respondendum est sicut supra, quod intelligitur de peccato actuali. Christus enim omnia contempsit quae non approbavit: et omnia sustinuit quae invitus toleravit, sicut omnia peccata in se vel in alio sustinuit: et sic generalis efficitur definitio.

Ad id quod objicitur contra sextam et ultimam, dicendum quod carentia debitae justitiae aliter est in originali, et aliter in actuali. In originali est carentia debitae justitiae, quae debetur naturae innocenti si sine peccato perstitisset. In actuali autem carentia debitae justitiae personalis, quae rectificat cor, et os, et opera.

Et quod dicitur, Ex propria voluntate procedens, dicendum quod hoc additur tamquam causa efficiens: quia dicit Augustinus, quod peccatum est adeo voluntarium, quod si non sit voluntarium, non sit peccatum.

Et ad hoc quod, inducitur de Dionysio, dicendum quod malum non potest esse volitum sicut bene probat objectio: sed id quod est malum in actu, in verbis, in cogitatis, potest esse volitum. Proverbiorum ii, 14: Laetantur cum male fecerint, et exsultant in rebus pessimis.

Ad id quod ulterius quaeritur. Utrum aversio et conversio sunt in peccato ut unum, vel ut duo ?

Dicendum, quod ut duo constituentia unum peccatum, in quo aversio est ut forma, conversio ut materia, sicut supra dictum, est.

Ad id quod, contra objicitur de motu, dicendum quod bene simile est, et bene aptatum: terminus enim a quo semper est in abjectione, terminus ad quem semper in assumptione, ut in motu actualis peccati in commutabile bonum continue abjicitur, commutabile semper assumitur per delectationem, sicut dicitur, Jacobi, i, 14: Unusquisque tentatur a concupiscentia sua, abstractus et illectus. Glossa: " Abstractus a bono incommutabili, illectus a bono commutabili. " Et dicendum, quod in omnibus definitionibus haec duo ponuntur ut constituentia peccatum, ut dictum est: et ideo omnes bene datae sunt.

Ad id quod ultimo quaeritur, dicendum quod licet unius rei. unicum sit esse et unica definitio essentialis: tamen illud esse diversos, habet respectus et comparationes ad diversas causas, materialem, formalem, et finalem, Et ad materiam comparatur tripliciter: quia triplex est materia peccati, scilicet in qua, ex qua, et circa quam datur peccatum.

Unde prima datur per materiam in qua est peccatum, quod est dictum, vel factum, vel concupitum: et per defectum formae regulantis ad virtutem, quae notatur in hoc quod dicitur, contra legem Dei.

Secunda datur per causam efficientem quae est voluntas: et per defectum formae regulantis, quae est justitia generalis secundum quod definitur ab Anselmo, quod " justitia est rectitudo voluntatis. "

Tertia datur per duo quae sunt essentialia omni actuali peccato: unum formale, et alterum materiale: quae sunt aversio et conversio, sicut saepe dictum est.

Quarta datur per defectum formae regulantis in actibus ad finem debitum.

Quinta datur per materiam in qua est peccatum, scilicet in his quae Christus contempsit et sustinuit, eo modo quo supra expositum est: et per causam efficientem quae est appetitus.

Sexta et ultima datur per id quod est formale in peccato, quod est carentia debitae justitiae, et per causam efficientem quae est propria voluntas.