PARTICULA I.

An timor sit peccatum ? et, Utrum semper sit mortale, vel aliquando veniale, et aliquando mortale ?

Ad primum proceditur sic:

Videtur enim, quod non sit peccatum. Poena enim et culpa malum dividunt ex opposito: quod ergo est in genere paenae, non est in genere culpae: timor est hujusmodi: ergo nullum peccatum est.

Ulterius quaeritur, Si semper sit mortale, vel aliquando veniale ?

Videtur, quod semper sit mortale.

Sapient, xvii, 10: Cum sit enim timida nequitia, dat testimonium condemnationis: semper enim praesumit saeva, perturbata conscientia. Sed quod datur in omnium condemnationem, mortale peccatum est. Ergo videtur, quod talis timor sit mortale peccatum semper.

Contra hoc videtur esse,

1. Quod dicitur, Deuter, xx, 8: Quis est homo formidolosus, ei corde pavido ? vadat, et revertatur in domum suam. Ibi Glossa: " Docet non posse quemquam professionem contemplationis vel malitiae spiritualis arripere, qui adhuc nudari pertimescit terrenis opibus. " Sed talis timor non revocat a praecepto Domini, sed a perfectione. Quidquid, autem revocat a perfectione, veniale peccatum est.

2. Adhuc, Judicum, vii, 3 super illud: Qui formidolosus et timidus est, revertatur. Glossa: " Pavidus est, qui primo adspectu ad congressum trepidat: non tamen toto corde terretur, sed animari et reparari potest. " Sed peccatum mortale totum cor occupat. Ergo hujusmodi timor non est mortale peccatum.

Solutio. Dicendum, quod solvendum est per distinctionem. Timor enim potest accipi ut in genere passionis tantum, vel prout est actus voluntatis ordinatae vel inordinatae. Si. primo modo: tunc nullum peccatum est, sed poena tantum. Et sic procedit prima objectio, Si secundo modo: sic est timor aliquando meritum, aliquando peccatum. Timor enim Dei meritum et initium, sapientiae. Timor autem naturalis passio est et nullum peccatum. Sed timor humanus, quando aliquis timet pelli suae: et timor mundanus, quando aliquis timet bonis suis temporalibus: uterque peccatum est, aliquando veniale, aliquando mortale. Si enim ita timeat, quod Dei praeceptum propter timorem contemnat, et temporale bonum quod amittere timet, aeterno praeponat, procul dubio timor peccatum mortale est. Et talis timor contrariatur fortitudini, quae est donum Spiritus sancti. Talis etiam timor in civilibus contrariatur fortitudini virtuti, quae est virtus cardinalis. Et de tali dicitur in III Ethicorum, quod taliter timens, turpiter projicit arma, et fugit ut salvet vitam cum ignominia: cum mors forti tali salute sit eligentior. Et talis timor in theologicis et civilibus quando est contra praeceptum Dei, mortale peccatum est. Et hoc est quod dicitur, Apocal, xxi, 8: Timidis autem, et incredulis, et exsecrans, et homicidis, et fornicatoribus, et veneficis, et idololatris, et omnibus mendacibus, pars illorum erit in stagno ardenti igne et sulphure: quod est mors secunda. Glossa super illud: Timidis, etc. " Timidi sunt illi, qui timore paenarum fidem accipere fugiunt, vel acceptam relinquunt: et hoc est mortale peccatum. " Quando autem ita timet, quod Dei praeceptum non contemnit, nec Deum a mente abjicit, nec fortitudini quae virtus est, contrariatur: tunc peccatum veniale est: quia talis potest reparari et animari ad bellum, ut paulo ante in Glossa dictum est.

Et sic patet quando sit peccatum simpliciter, et quando non sit mortale, et quando veniale,

Et secundum hoc procedunt objectiones omnes inductae.

ARTICULI TERTII