Utrum de Deo possit haberi cognitio media inter cognitionem fidei et patriae ?
D. Thom. i. part. quaest. 56. art. 3. Heuric. quodlib. 3. quaest. 1. et quodlib. 4. quaest. 7. et quodlib. 12. quaest. 2. Occham quaest. 1. Prolog. art. 5. Bassol. 1. dist. 3. quaest. 2. art. 2. Capreol. art. 3. Durand. quaest. 3. Prologi. Doctor in Oxon. lib. 2. dist. 3. quaest. 9. et in Parisien. quaest. 2. Prologi. et quaest. 3. art. 2. Vasquez 1. part. disput. 134. cap. 5.
Videtur quod non ; quia quod est praesens intellectui, si cognoscitur, cognitione intuitiva cognoscitur:
quia cognitio intuitiva est praesenti sut praesens est, et existentis ut existens est :Deus semper est praesens ntellectui; ergo, etc.
Item, omnis cognitio media est abstractiva, vel intuitiva: sed de Deo non potest haberi cognitio abstractiva, quia illa abstrahit ab esse, sed essentia est necessarium esse, nec potest abstrahi ab esse, quia est suum esse: ergo, etc.
Contra : de Deo potest haberi dilectio propria media inter dilectionem viae et patriae; ergo et cognitio correspondens. Probatur consequentia, quia potentiae sunt ad se invicem correspondentes; ergo et habitus etiam, et actus. Probatio antecedentis : quia alias non plus diligerem Deum ex charitate quam lapidem, quia lapides conveniunt in ratione boni, sive univoce, sive analogice.
Ad quaestionem respondeo sic, quod Dei est cognitio quaedam abstractiva, quaedam intuitiva : unde differunt illae cognitiones in hoc, quod cognitio intuitiva cujuslibet rei concernit ipsum esse rei in effectu, sed abstractiva non concernit esse rei in effectu, sed abstrahit ab esse rei in effectu.
Ad cujus evidentiam sciendum, quod aliqua cognitio potest concernere esse rei in effectu dupliciter, uno modo quoad rationem objecti cogniti, ita quod esse in effectu sit objectum cognito. Alio modo quoad rationem alicujus necessario secum coexigiti in existentia. Et sicut concernere potest intelligi dupliciter, ita abstrahere ab esse actualis existentiae potest intelligi dupliciter. Uno modo fit abstractio ab esse actualis existentiae, quoad rationem objecti cogniti, ita quod esse actualis existentiae non sit objectum cognitum. Alio modo fit abstractio, vel cognitio secundum quod abstrahit ab aliquo necessario secum exigito. Modo quamvis quoad primum modum differant istae cognitiones, puta quod esse actualis existentiae cadat sub cognitione intuitiva, et non sub abstractiva, licet etiam dici possit quod cadat sub utraque cognitione, quia omnis modus, et omne esse se tenens ex parte objecti, potest cadere sub utraque cognitione. Unde sicut esse actualis existentiae cadit sub cognitione intuitiva, ita sub cognitione abstractiva, possum enim abstractive cognoscere, et habere cognitionem abstractivam de esse actuali existentiae alicujus.
Quantum autem ad secundum modum differunt, quia cognitio intuitiva concernit esse actualis existentiae, scilicet quoad rationem objecti cogniti, et quoad rationem alicujus necessario secum cum cognitione coexigitam, scilicet illud quod cadit sub cognitione intuitiva, sit in actuali existentia, sicut ipsa cognitio, quia talis cognitio concernit esse ut necessario coexigit rem actu existentem; sed cognitio abstractiva licet possit concernere esse quoad rationem objecti cogniti, non tamen quoad rationem alicujus necessario coexigiti cum ipsa cognitione abstractiva. Juxta illa possumus videre quod esse intellectum non arguit esse in effectu, nam potest esse actualis existentiae esse intellectum, et tamen non erit propter hoc in effectu.