SERMO II.

DE BEATO NICOLAO EPISCOPO.

Beati servi illi, quos cum venerit Dominus, invenerit vigilantes. Luc. xii, 37.

Quinque principaliter sunthic notanda:

I. Quis sit ille Dominus cui dignum est, ut ab omnibus serviatur ?

II. Quorum servorum servitium specialiter requiratur ?III. Quomodo et quando quilibet vigilare teneatur ?

IV. Quale damnum ab his qui dormierunt, incurratur ? V. Quae beatitudo eis qui bene vigilaverint, promittatur ? 1.

De primo nota, quod Dominus iste cui dignum et justum est ut omnes serviant, est Det Filius. De isto Domino legitur in Genes. XXVII, 29, quod Isaac, cum benediceret Jacob filium suum, inter caetera sic ait : Serviant tibi populi, et adorent te tribus : esto Dominus fratrum tuorum.

1 Per Isaac, qui interpretatur risus, vel gaudium, Deus Pater intelligitur, qui cor et os illorum qui modo pro peccatis suis flent et lugent, gaudio adimplebit et risu. Unde et ipse Filius fidelis nuntius Dei Patris dixit ad discipulos suos, Luc.VI , 21: Beati qui nunc fletis, quia ridebitis. Unde etiam dicit ad quemlibet fidelem in Job, viii, 20 et 21 : Deus non projiciet simplicem, nec porriget manum malignis : donec impleatur risu os tuum et labia tua jubilo.

2. Per Jacob, qui luctator interpretatur, Dei Filius intelligitur, qui tamquam verus David cum Goliath, id est, diabolo, singularem luctam aggressus est in cruce, eumque moriendo, quod mirabile erat, subegit et occidit, id est, iniquam potentiam sibi abstulit. Huic Filio ait Deus Pater : Serviant tibi populi Gentilium, adorent te tribus Judeorum, esto Dominus fratrum tuorum, id est, Christianorum. Christiani enim specialiter dicuntur fratres Domini, quia sunt cum eo in eadem religione. Est enim illis cum Christo una fides, et unum baptisma. Fidem namque quam Christus praedicavit, ipsi susceperunt, et per ejus baptisma a peccatis originalibus ipsi ablui meruerunt.

II.

De secundo nota, quod Christiani specialiter dicuntur servi Domini, quia ipsi in baptismo servitio diaboli renuntiaverunt, et se ad Christi obsequium obligaverunt. De his servis dicitur Exod. XXI, 1 et 2 : Si emeris servum Hebraeum, sex annis serviet tibi : in septimo egredietur liber gratis. Cum quali veste intraverit, cum tali exeat. Hec auctoritas exponitur de Christianis, et Christo. Hebraei interpretantur vincentes, vel transeuntes, et sic Christiani debent esse Hebraei, ut videlicet per fidem vincant diabolum et mundum, et ita transire mereantur in regnum eternum. De hac victoria dicit I Joan.II, 14: Verbum Dei manet in vobis, et vicistis malignum, id est, diabolum. Dicit etiam ibidem : ''Haec est victoria, quae vincit mundum, fides nostra .

Hos itaque servos Dominus emit magno pretio, videlicet sanguine suo. Unde sex annis ei servire debent, ut in septimo liberi gratis egrediantur. Per sex annos totum spatium vite nostre figuratur, in quo laborare debemus, cum ad laborem nati simus, et cum etiam ipse Dominus

sex diebus operatus fuerit, et in septimo quieverit, sicut dicitur in Gen. ii, 2 : Requievit Deus die septimo ab omni opere, quod patrarat, Septimus annus est tempus post hanc vitam, quod est tempus animarum. Igitur sex annis, id est, toto tempore vite nostre, ei servire debent, ut septimo liberi gratis egrediantur, id est, per Christi gratiam ab omni miseria liberati ad eternam requiem tunc ingredi mereantur.

Cum quali etiam veste homo intravit in servitutem Christi, cum tali tunc exibit. Vestis est innocentia, que confertur homini in baptismo, sive sit baptismus aque, vel poenitentie. Et cum hac veste qui Christo devote servierit, exibit in morte.

Et nota, quod a servis Christi triplex servitus exigitur, videlicet servitus cordis, oris, et operis.

1. Servitus autem cordis consistit in tribus, videlicet in cogitationum puritate, et affectionis sinceritate, ac compassionis ubertate. Debet enim servus Christi puras cogitationes habere, ut videlicet recogitet singula beneficia Christi, et cum ea recogitaverit, sincerae affectionis dulcedine circa ipsum moveatur. Debet etiam habere uberem compassionem, per quam pauperibus et afflictis condoleat, ac misereatur. Sic fecit S. Nicolaus. " Erat " enim,sicut de eo cantatur, valde compa-" tiens, et super afflictos pia gestans vict scera. "

2. Servitus etiam oris consistit in tribus, videlicet in devota gratiarum actione, in supplici oratione, et in fraterna admonitione. Debet enim quilibet super singulis beneficiis Jesu devotas sibi referre gratiarum actiones : cum eliam ei ab electis in patria jugiter gratie referantur. Unde et Sacerdos quotidie invitat nos in Missa : Gratias, inquit, agamus Domino Deo nostro. Debet etiam homo Creatori suo continuo supplices orationes offerre, postulans ab eo gratiam in praesenti, et gloriam in futuro. Gratiam siquidem et gloriam, Psalmistas testimonio, ''dabit Dominus . Debet nihilominus homo proximum suum ad omne opus bonum admonere, ut ipsum, quantum in ipso est, secum pertrahat ad regnum Dei. 3. Servitus etiam operis consistit in tribus. Debemus enim Domino servire operibus munditias, jastitiae, et misericordias : ut videlicet per munditiam corpora nostra ab inquinamentis luxurias custodiamus, ut per justitiam proximum nostrum in nullo laedamus aut offendamus, ut etiam per misericordiam pauperibus et afflictis benefaciamus. Sic fecit Beatus Nicolaus, qui juste, munde, ac pie vivendo, ad honorem sacerdotii meruit promoveri divinitus. Unde adhuc oleum resudat ex ossibus ejus mundis et justis.

Nota etiam, quod Domino serviendum est cum timore et exsultatione. Justitia enim Domini facit hominem trepidare; sed benignitas ejus facit eum exsultare. De servitio timoris dicitur in Psal.II 11 : Servite Domino in timore. De servitio vero exsultationis habetur Gen. xlvii, 23, ubi populus aegypti, id est, hujus mundi, dicit ad Joseph, per quem Christus intelligitur : Salus nostra in manu tua est : respiciat nos tantum Dominus noster, et laeti serviemus Regi, id est, Deo Patri.

III.

De tertio nota, quod vigilias quibus vigilare tenemur, hae sunt, ut videlicet semper Dei reminiscamur, ac salutis propria animas non obliviscamur. Et hoc facere debet omnis homo, sive sit in pue-

ritia, sive in adolescentia, sive in virili aetate, sive in senecta, sive in senio constitutus. Hinc est, quod Dominus dicit Marc. xiii, 35 et seq.: Vigilate, nescitis enim quando Dominus veniat : sero, an media nocte, an gallu cantu, an mane. Ne cum venerit repente, inveniat vos dormientes. Quod autem vobis dico : Vigilate. Describit ergo Dominus hic quatuor vigilias, per quas quatuor principales aetates hominis figurantur.

1. Per sero quippe intelliguntur homines decrepitas aetatis, utpote octogenarii, nonagenarii, et centenarii. His enim dies hujus vitas jam pene elapsus est, et instat eis nox mortis,et talibus est necessarium vigilare.

2. Per mediam noctem designantur homines, qui in multis sollicitudinibus hujus vitas jam per longum tempus vixerunt, et necesse est eis ut de animas sum requie cogitarent. Qui etiam dicere possunt : Media vita in morte sumus ; utpote homines annorum quinquaginta, sexaginta, et septuaginta. Illi quippe qui libenter nocte vigilant, saltem in media nocte vadunt dormitum, ut pausent, et requiescant. Sic etiam utile esset talibus,ut tandem nunc de animarum requie cogitarent.

3. Per galli cantum notantur homines quos gallus multiplicis sollicitudinis inquietat, videlicet qui de conjugum suarum, et parvulorum, et caeterae familiae procuratione solliciti existunt, utpote vicenarii, trecenarii, quadragenarii. Et certe a talibus exigitur ut vigilent. Nescit enim homo quantumcumque robustae aetatis sit, quid superventura pariat dies.

4. Per mane intelliguntur parvi, et adolescentuli, qui sunt infra annos viginti, quibus adhuc longior dies vitas praesentis promittitur : et forte tales credunt quod longam et serenam sint victuri, qui forsitan vix vivent unam diem brevem, et per aurae intemperiem nihilominus perturbatam : propter quod et talibus est vigilandum.

Beatus Nicolaus mane coepit Domino vigilare.

1. Propterea legitur de ipso, quod dum penderet ad ubera matris, quarta feria et sexta semel in die papillas sugebat.

2. Cantatur etiam de eo, quod nobilis progenie, sed nobilior moribus ab ipso puerili aevo secutus Dominum, meruit divina revelatione ad summum provehi sacerdotium.

3. Nota etiam, quod ad litteram B. Nicolaus ad hoc ut bene ageret, vigilavit. Quidam enim patrifamilias qui ad magnam devenerat inopiam, ad subsidium ipsius, ac filiarum ejus, ipso dormiente aurum projecit, et abscessit. Heu! multi faciunt e converso : qui ad hoc vigilant, ut malefaciant de noctibus, utpote fures, raptores, latrones, et domorum incensores, et fornicatores. De talibus dicitur Proverb. IV, 14, 16 et 17 : Ne delecteris in semitis impiorum, nec tibi placeat malorum via...Non enim dormiunt nisimalefecerint, et somnus rapitur ab eis nisi supplantaverint. Comedunt panem impietatis, et vinum iniquitatis bibunt.

IV.

De quarto nota. quod ad minus sunt quatuor genera hominum qui non vigilant, sed dormiunt, et propter hoc poenam et mortem incurrunt aeternam. Dormire enim est Deum non attendere, et propriam salutem negligere. Faciunt autem homines sic dormire superbia, avaritia, luxuria, et de longiore vita confidentia : et per haec etiam quatuor hominesmorte trucidantur aeterna. Nota ergo de primis duobus, videlicet superbia, et avaritia, quod faciunt hominem Dei ac propriae salutis oblivisci, et tandem ip- sum morte interficiunt sempiterna. Unde legitur in II Reg. IV, quod duo principes latronum Rechab et Baana, Isboseth filium Saulis fervente die in meridie super lectum suum dormientem interfecerunt, et sublato capite ejus abierunt: ostiaria quippe domus etiam dormiebat.

Isboseth interpretatur vir confusionis, et signat quemlibet qui diligit hunc mundum, qui plenus est confusione. Confusa quippe sunt hic omnia : spes, metus, moeror, gaudium. Hunc Rechab et Baana dormientem interficient. Rechab interpretatur excelsus, et signat superbiam, quae semper excelsa quaerit. Baana vero interpretatur, venit donatus, et signat avaritiam, quae semper appetit dona et munera rerum praesentium.

Superbia igitur et avaritia interficiunt hominem dormientem, id est, salutem propriam negligentem; interficiunt autem eum in meridie et in lecto.

1. Superbi enim semper volunt esse in meridie, id est, semper appetunt in hoc saeculo splendere, et gloriosi apparere.

2. Avari etiam propter hoc res tam inhianter congregant et acquirunt, ut de divitiis quasi quemdam lectum sibi faciant, in quo postea suaviter pausent et quiescant. Et quare tales interficiuntur? Quia certe ostiaria domus, id est, ratio hominis obdormivit. Ipsa quippe ratio hominis deberet hominem excitare, et ei persuadere, ut caveret sibi a superbia et avaritia, praesertim cum homo sit pulvis et vas stercorum : propter quod indignum est ut superbiat; praelerea cum homo nudus natus sit, nudum eum egredi oporteat: propter quod etiam contra rationem est, ut ad tanta conquirenda se extendat, cum omnia eum hic relinquere sit necesse.

3. Luxuria etiam hominem facit dormire, id est, aufert ei memoriam Dei, et sollicitudinem salutis proprias. Unde legitur Judicum, xv, quod Dalila fecit dormire Samsonem super genua sua, et in sinu suo reclinare caput. Deinde cum rasum eum abjiceret, apprehenderunt eum

Philisthaei, et eruerunt oculos ejus, et vinctum catenis molere fecerunt in carcere suo. Samson interpretatur sol fortis et signat quemlibet Christianum, qui deberet esse sol et lumen fidei, et fortis per opus virtutis. Haec enim duo requiruntur a quolibet Christiano, ut videlicet credat per fidem, et operetur per charitatem.

Hinc Dalila, quas interpretatur situla, signat luxuriam, quae semper sitit libidinem, ad sinum suum invitat, ibique eum tamdiu dormire facit, quoadusque rasus fuerit, id est, quamdiu vires corporis habuerit. Viribus autem corporis per mortem ablatis, abjicit eum a se, quem tunc Philisthaei, id est, daemones capientes excaecant, id est, privant esterna luce, vinciuntque catenis perpetuas damnationis, et sic eum molere faciunt panem sterni doloris ac laboris in carcere gehennali, ubi impii semper in circuitu ambulant excaecati. Ibi misero peccatori luxuriosa dormitio longis cruciatuum vigiliis lamentabiliter compensatur.

4. Confidentia quoque longas vitas facit hominem dormire, id est, Dei ac proprias salutis penitus oblivisci. Legitur enim Judic. IV, quod Jahel Sisaram pallio operiens, dedit ei lac bibere, et tandem tempus dormientis clavo perforavit: et sic soporem morti socians defecit, et morluus est. Sisara interpretatur equi visio, et signat tales qui non praevident mortem suam, sed vivunt sicut equus et mulus, quibus non, etc. Psal. XXI, 9. Hos Jahel qui interpretatur ascendens, et signat confidentiam longioris ac ascendentis vitas, pallio falsas spei operit, et dat eis bibere lac mundanas voluptatis : et sic ipsos dormientes clavo perpetuo mortis perforat et occidit.

V.

De quinto nota, quod beatitudo quas bene vigilantibus promittitur, haec est de qua Dominus sic ait in presenti Evangelio : Amen dico vobis, quod praecinget se, et faciet illos discumbere, et transiens ministrabit illis. Dei quippe Filius praecinget se, id est, gratiosum servum servorum suorum in regno suo ostendet, eosque qui vigilaverunt, id est, qui sui et proprias animas per bona opera immemores non exstiterunt, faciet discumbere ad mensam glorias suas, sicut ipse dicit, Luc. XXII, 29 et 30 : Et ego dispono vobis sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo. Discumbentibus autem eis qui olim servierunt ac vigilaverunt, transiens ministrabit ipsis fercula multifarias jucunditatis. Transibit quippe Jesus per ipsam animam, et omnes sensus electorum, ministrans palatum, manum, et pedem, et sic de aliis membris, et propinabit unicuique membro laetitiam singularem. Quod autem gaudium animas, quas specialis sedes est Trinitatis, tunc infundetur, nec predicatoris lingua, nec scriptoris calamus sufficienter poterit explanare.

Rogate ergo Dominum, ut sic in bonis operibus vigilantes inveniamur, quatenus illam ineffabilem beatitudinem assequi mereamur. Quod nobis praestare dignetur, etc.