MEMBRUM I.

De subjecto theologiae secundum quatuor positiones assignatas .

Primum ergo inter haec est quaerere de subjecto theologiae.

Et quaeramus primo de positione Augustinus, qui dicit res et signa esse subjectum.

Hoc enim probatur sic:

Jam enim habitum est, quod theologia est scientia de his quae ad salutem hominis pertinent: ergo erit de his quae salutem faciunt effective, et sunt objecta salutis, et de his quae ad salutem disponunt, et de ipso homine percipiente salutem secundum quod salutis. est perceptibilis. Erit ergo de rebus quibus fruimur tantum, in quibus salutis est complementum. Et erit de utilibus disponentibus ad hoc. Et hoc dupliciter, scilicet ex parte intellectus, et ex parte affectus. Ex parte quidem intellectus significando ut signa. Ex parte autem affectus ut disponentia ad salutem per se vel per accidens in recessu a malo, vel in. accessu ad bonum: et haec sunt utilia. Et hac ratione dixit Augustinus , quod tota theologia versatur aut circa res quibus fruendum est, quae sunt Pater, Filius, et Spiritus sanctus: aut circa res quibus utendum est, significando vel disponendo ad salutem: aut circa res fruentes vel utentes, quae sunt salutis perceptibiles, ut homo. Sic enim signum ad rem utilem reducitur, secundum quod uti est, ut dicit Augustinus, aliquid in facultatem voluntatis assumere, et ad aliud referre significando vel disponendo.

Sed contra hanc opinionem videtur esse, quod

1. Signa et res non videntur esse ordinabilia sub uno genere subjecti. Unde in aliis scientiis, scientiae de signis ut de sermonibus, distinguuntur a scientiis de rebus. Sermotionales enim a realibus scientiis distinguuntur. Ergo videtur, quod in ista scientia non possit esse una scientia de rebus et de signis.

2. Adhuc, Signa valde multiplicia sunt: quaedam enim sunt signa per allegoriam, quaedam vero per modum sacramentalem: et illa in una parte scientiae non continentur: alia enim scientia sacramentalis est, et alia symbolica. Et ita videtur, quod res et signa materia non possunt esse sacrae

Scripturae.

3. Adhuc, Res valde ample accepta est secundum quod ad unam scientiam non videtur posse reduci. Res enim quibus utimur et fruimur, omnia continent: omnibus enim quot sunt in caelo et in terra utimur vel fruimur: ergo videtur, quod theologia sit de omnibus: et consequenter tunc aliis scientiis non indigeremus.

Contra positionem secundam, scilicet Hugonis, sic objicitur:

1. Statim in principio Genesis theologia est de operibus conditionis: ergo non videtur materia sacrae Scripturae tantum esse de operibus reparationis.

2. Adhuc, Sacra theologia est de causa operam conditionis et reparationis: non ergo videtur, quod sit de operibus reparationis tantum ut de subjecto.

Contra positionem tertiam sic objicitur: quia

1. Multa sunt in sacra Scriptura quae nec de Christo sunt, nec de Ecclesia, sicut quod Deus creavit in principio caelum et terram, quod diluvium inductum est, quod linguae divisae sunt, et alia multa quae de caelis, elementis, et Angelis scribuntur. Videtur ergo, quod totus Christus non sit materia sacrae Scripturae. 2. Praeterea, Mali sive in via, sive in inferno, et diabolus, non sunt de capite, nec de corpore: et tamen de illis etiam sub differentiis eorum in sacra Scriptura determinatur.

Contra quartam positionem objicitur per hoc, quod

1. Multa tractantur in sacra Scriptura quae non sunt Deus, nec de Deo probantur ut de subjecto.

2. Adhuc, Quia dicit Boetius in libro de Trinitate, quod " Deus subjectum esse non potest: " ergo non potest esse subjectum theologiae.

Solutio. Ad haec et similia dicendum, quod subjectum in scientiis tripliciter assignatur, scilicet quod principaliter intenditur et in principali parte scientiae, sicut Deus dicitur esse subjectum primae philosophiae, quia in principali parte ejus de Deo intenditur et de substantiis divinis quae separatae sunt, a quo etiam ab antiquis Philosophis theologia vocabatur: denominatio enim debet fleri ab ultimo et optimo.

Secundo modo assignatur subjectum in scientiis, de quo et de cujus partibus probantur passiones: sicut ens subjectum esse dicitur primae philosophiae, quia unum et multa, potentia et actus, et ens necesse et ens possibile probantur de ente.

Tertio modo assignatur subjectum scientiae, circa quod est continentia ejus propter bonitatem et claritatem doctrinae, et talia sunt quaecumque sunt adminiculativa ad subjectum primo modo vel secundo modo dictum, per quae declaratur in prima vel in secunda intentione subjectum, sicut prima philosophia est circa positiones antiquorum, et circa principia demonstrabilium, et circa uno modo vel multipliciter dicta, etiam circa definitiones secundum se, vel physicam, et circa principia definitionis utriusque. Et in omnibus generalibus scientiis hanc triplicem subjecti determinationem necesse est esse.

Dicimus igitur, quod si assignetur subjectum theologiae secundum quod principaliter est intentum, et propter quod cognoscendum tractatur de omnibus aliis, Deus est subjectum theologiae, et ab ipso denominatur. Si vero dicitur subjectum secundo modo de. quo probantur passiones, et quod per passiones

determinatur, Christus et Ecclesia est subjectum, vel Verbum incarnatum cum omnibus sacramentis quae perficit in Ecclesia. Et hoc est idem dicere, quod opera reparationis sunt subjectum: haec enim de capite probantur ut de influente, de Ecclesia autem ut de eo cui influuntur. Et haec declarant Deum prout est res qua perfecte quis fruitur. Si vero tertio modo assignatur subjectum, prout subjectum est circa quod ut adminiculans ad hoc, est sacra Scriptura: tunc sacra Scriptura habet res et signa.

Ad id ergo quod primo contra hanc positionem objicitur, dicendum quod aliae scientiae considerant signa secundum principia quae signa faciunt esse signa, et non secundum principia secundum quae signa fiunt signata: et ideo divisa est consideratio signorum a signatis. Theologia autem considerat signum sub ratione utilis rei, et ideo in generali consideratione signum comprehendit cum re: et si distinguit ab ipsa particulari consideratione, hoc facit, quia particularis consideratio scientiam secundum se in species non dividit.

Ad aliud dicendum, quod theologia hoc modo est de omnibus, non sub ratione diversa qua differunt singula, sed sub una ratione, quae est utile esse significando vel disponendo ad id quo fruendum est. Et sic non sequitur, quod non indigeamus aliis scientiis: illae enim tractant de rebus secundum differentias essentiales quibus differunt ab invicem.

Ad id quod objicitur contra secundam positionem, jam patet solutio. Sacra enim theologia non est de operibus conditionis nisi ut de subjecto circa quod: accipit enim ea ut adminiculantia per modum signi vel usus ad id quo fruendum est, et ad opera restaurationis vel reparationis, quae de Christo ei Ecclesia demonstrantur, Non enim optime sciretur qualiter homo reparatus est, nisi sciretur quantus et qualis fuit lapsus ejus. Quantitas autem lapsus nesciretur bene, nisi sciretur a quo lapsus est: hoc enim scitur ex hoc, quod ostenditur bonum ejus in quo conditus est in seipso et omnibus quae creata sunt propter ipsum: et sic inducitur de opere conditionis et creationis mundi.

Ad aliud dicendum, quod est de causa conditionis et reparationis: sed causa non sufficienter innotescit secundum hoc quod causa est, nisi per opera sive effectus: et ideo oportet, quod in sacra Scriptura etiam de operibus tractetur conditionis et reparationis. Et sic Christus ut causa et materia et ut finis est sacrae Scripturae. Jam enim ante diximus, quod non est inconveniens, quod materia circa quam sit et efficiens et finis in quibusdam, licet inconveniens sit in materia ex qua. Sic prima fidei veritas materia est circa quam et efficiens et finis.

Ad id quod contra tertiam positionem objicitur, dicendum quod sacra Scriptura de illis agit secundum tertium modum accipiendi subjectum. Adminiculantia enim sunt ad judicium Dei cognoscendum, et sic per modum fugae inclinantia ad opera reparationis et ad res quibus fruendum est.

Per idem patet solutio ad sequens. Malum enim detestatione sui fugam inducit, et accessum ad bonum: et sic consideratur in scientia quae secundum pietatem est.

Ad id quod contra quartam positionem objicitur, dicendum quod Deus est subjectum in primo modo sumendi subjectum: et quaecumque alia in sacra Scriptura tractantur, sunt de subjecto tertio modo dicto, et assumuntur ut adminiculantia ad cognitionem ipsius.

Ad aliud dicendum, quod dictum Boetii intelligitur, quod Deus in genere causae non potest esse subjectum. Est enim in genere causae efficientis, formalis, et finalis, quae numquam in eamdem rem coincidunt cum materia subjecta. Intelligitur etiam, quod in genere entis non

potest esse subjectum. Subjectum enim in genere entis est substans, vel naturae essentiali, vel accidenteli: et si primo modo esset subjectum, esset in ipso universale et particulare: quod est inconveniens. Si secundo modo, esset in ipso accidens, et esset mutabilis: quod iterum esset inconveniens. Sed non intellexit Boetius, quin posset esse subjectum de quo multa probantur, quae per modum relationis et attributionis conveniunt ei: talia enim multa etiam Philosophi probaverunt de Deo, sicut quod sit simplex, et aeternus, et principium, et hujusmodi alia quae de ipso ut de subjecto probata sunt.