CAPUT III.

Hoc sacramentum non datur nisi gratissimis amicis.

Est autem adhuc bona gratia vocatum : quia sicut a gratissimo Deo, ita et gratissimis amicis est praeparatum. Quod autem gratissimis paratur, optimae gratiae digne nomen accepit: quia gratissimis optima cupimus et paramus.

Hujus autem quatuor causas aliquis potest assignare. Una quidem, quia charissimi sunt et intimi, et ideo intima ad

dilectum gaudent conjunctione : et hoc per optimam gratiam perficitur. Alia autem, quia gratissimi majori conjunctione sunt digni : dignitas autem haec et electio per optimam perfici habet gratiam. Tertia autem, quia gratissimi in superabundantia non possunt esse gratissimi, nisi per optimam gratiam, et illam Eucharistiam esse oportet. Quarta autem, quia gratissimi fonti gratiarum sunt simillimi, et ideo iu^"pet" Graece vocantur Eucharistia, hoc est, bona gratia potientes.

Et de prima quidem harum causarum dicitur, Cantic. V, 1 : Comedite, amici, et bibite, et inebriamini, charissimi. Cum enim charorum sit in se invicem habitare per desiderium, non diceret : . Comedite, amici, et bibite, nisi per suum corpus et suum sanguinem et animam et deitatem in eos penetrare quaereret. Nec diceret : inebriamini, charissimi, nisi vellet, quod obliti suiipsus in ipsum Deum viceversa, etiam ipsi quaererent penetrare per incorporationem, sicut dicitur, Genes. xliii, 16, de Joseph et fratribus suis : introduc viros domum, et occide victimas, et instrue convivium, quoniam mecum sunt comesturi meridie, hoc est, in pleno fervore lucis, veritatis, et caloris charitatis. Mecum, inquam, comesturi sunt, et perfecte mecum, ut ego, dicit Christus, sim et commensalis et cibus, Unde versus :

Rex sedet in caena turba cinctus duodena, Se tenet in manibus, se cibat ipse cibus.

Seipsum enim et manibus tenuit, et de seipso intimos cibavit : et ideo quasi . ebrius dulcedine et charitate suorum, nihil sui fuit in quo dilectissimi sibi non communicaverint, sicut et Joseph in fervore meridiano comedens cum fratribus suis, coram eis legitur fuisse inebriatus . Sic ergo dilectissimorum est praeparatio optimae gratiae.

Sunt autem secundo gratissimi et dignissimi ut gratia potiantur optima : et hoc Eucharistia Graece vocatur. Hoc signatum est, Daniel. I, 3 et 4, ubi summus rex et monarcha mundi praecepit Asphenez, praeposito eunuchorum, ut introduceret de filiis israel pueros, in quibus nulla esset macula, decoros for-

ma, et eruditos omni sapientia, cautos scientia, et doctos disciplina, et qui possent stare in palatio regis. Et post pauca, v. 5 : Et constituit eis rex annonam per singulos dies de cibis suis, et de vino unde bibebat ipse.

Tales enim charissimi gratia optima digni sunt, qui filii sunt per imitationem reclissimi in omni virtutis rectitudine : pueri in omni puritate sine macula innocentiae, candore decori in omni forma compositionis gratiae, eruditi, hoc est, extra ruditatem positi caelesti sapore cognitionis divinae, cauti ad omnem astutiam diaboli et mundi per scientiam, quae bene docet conversari in medio pravae et perversae nationis : docti doctrina Spiritus sancti in omni disciplina spirituali per unctionem quae docet de omnibus, qui omni dignitate praecellentes sunt egregii, stare erecti ad caelum possint in palatio templi gratiae et templi gloriae, contemplando vultum regis. His ut optima gratia dignissimis constituit rex annonam Eucharistiae per singulos dies accipiendam, et de vino regali sanguinis sui. Unde ipse rex per omnia membra sua bibit et infunditur, ut eadem sagina corporis unde rex viveret, et eadem vindemia sanguinis quo membra ejus infunduntur, nutriantur, et regerentur ad beatitudinem.

Hoc etiam significatur, Esther, I, 3, quod Assuerus, tertio anno imperii sui, fecit grande convivium cunctis principibus et pueris suis, fortissimis Persarum, et Medorum inclytis, et praefectis provinciarum coram se. Sic enim noster Assuerus qui beatus interpretatur, tertio anno, hoc est, tempore gratiae, quod antecesserat annus naturalis legis, in quo hoc sacrificium in oblatione Melchisedech fuit praefiguratum, et annus legis Moysi, in quo in agno paschali fuit expressius significatum in conspersa farina et azymis : hic igitur tertio anno impe- rii sui perfecit grande convivium Dei gratia et veritate perfectum. Fecit autem dignis dignum convivium : quia et principes sunt, nulla nisi ea quae sunt digna principe cogitantes, sicut dicit Isaias, xxxii, 8 : et pueris suis omni puritate cordis et corporis dignissimis : inclytis Medorum, qui mensurantes et adaequantes interpretantur : quia tales semper se mensurantes intra fines suos consistunt, in nullo se super se elevantes : quia, sicut dicit Philosophus, insipiens est qui suiipsius ignorat quantitatem, semper se carius vendens quam sit propria aestimatio ipsius. Hi sunt Persarum qui tentati interpretantur fortissimi : quia ipsi sunt de quibus dicitur, Luc. xxii, 28 : Vos estis qui permansistis mecum in tentationibus meis. Interpretantur etiam Persae latera sua deserentes, quod optime tantae dignitatis competit viris, qui latera sua, id est, carnalium amicorum omnino deserunt, Patrem spirituum sequentes : et hac fortitudine confortati, digni habiti sunt tanto convivio. Hi sunt praefecti provinciarum Dei sui. quia quasi pro speculo positi sunt in quibus se dijudicent inferiores, et inveniant in eis quid imitentur.

Dignissimis ergo praeparatum hoc convivium optima gratia est vocatum.

Adhuc autem tertia causa est : quia gratissimi per superabundantiam dicti, gratissimi esse non possunt, nisi per optimam gratiam digni sint effecti. Haec autem optima gratia non vocatur nisi Eucharistia : quia per sumptionem hujus gratiae omnino EuxapeTc sunt facti et appellati. Unde Apostolus dicit, ad Hebr. xiii, 9 et 10, loquens de gratia hac : Optimum est gratia stabilire cor, non escis, quae non profuerunt ambulantibus in eis. Habemus altare, de quo edere non habent potestatem qui tabernaculo deserviunt. Optima enim gratia potiuntur per superabundantiam, qui hac gratia

cor stabiliunt a carnalibus, gastrimargiae escis se penitus avertentes : quia illae nihil gulosis profuerunt nisi ad corruptionem : et ideo qui tabernaculo corporis deserviunt, de altari Eucharistiae edere non habent potestatem. Unde hanc optimam gratiam qua gratissimi Deo potiuntur commendans Isaias, dixit, Isa. xxv, 6 : Et faciet Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc convivium pinguium, vindemiae, convivium pinguium medullatorum, vindemiae defaecatae. Nullus enim nisi Dominus exercituum, Deus Sabaoth, cujus plena est omnis terra gloria ejus f, posset hoc perficere. In monte, hoc est, tam excellentis gratiae altitudine omnibus quidem paratum, sed gratissimis exhibitum, Convivium pinguium omni pinguedine gratiae et devotionis saginatum : convivium medullatorum pinguium quae medullae dulcissimae consolationes sunt saporum Spiritus sancti per totum convivium diffusi. Vindemiae autem est convivium in gaudio cordis. Et vindemiae defaecatae : quia hoc gaudium Spiritus sancti nihil impuritatis habet admixtum.

Hic enim est calix in manu Domini gratissimis porrectus, Calix, inquam, vini meri, hoc est, defaecati, qui calix semper est plenus mixto : quia aquam quae populum signat, semper habet admixtam, ut nec nos sine ipso, nec ipse sit sine nobis.

Sic ergo gratissimis per superabundantiam optima gratia potientibus, haec gratia data merito Eucharistia vocatur.

Quarto loco gratissimi sunt fonti omnis gratiae similes vel simillimi: sicut etiam secundum naturam aliud similium nobis efficitur quod membris nostris incorporatur. Hi pro certo Christo simillimi sunt, qui jam Christo concorporales et incorporati sunt effecti: nullus autem Theologorum dubitat, quin incorporatio haec fiat per Eucharistiae sacramentum : et sic incorporati gratissimi sunt Deo, quibus continue ad magis et magis incorporandum se Domino Eucharistia praeparatur. Unde de taliter gratissimis a Domino dicitur, Luc. xxii, 29 et 30 : Ego

dispono vobis, sicut disposuit mihi Pater meus, regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo. Regnum

, enim gratiae est, in quo perfecta potestate regnat Deus in his qui jam Christo concorporales effecti, sibi sunt incorporati. In his enim sicut cor regnat in membris corporis, ita rex gloriae et gratiae Christus regnat in illis. Hi sunt de quorum uno dixit : Quaesivit Dominus sibi virum juxta cor suum . His ergo hoc regnum disponit per omnes justitiae suae et legum

distributiones : his ut amplius incorporetur, dixit, ut edatis me in vos sumendo, et vos mihi magis et magis incorporando, et bibatis redemptionis et expiationis sanguinem continue vobis infundendo, et pignus salutis in eo magis ac magis continue sumendo. Hoc est quod dixit quidam in Spiritu sancto, Luc. XIV,

15 : Beatus qui manducabit panem in regno Dei. Quia revera beatus est, qui jam in regno Christi, hoc est, membrorum incorporatorum Christo, panem Christi manducat. Hi sunt de quibus dicitur, Thren. IV, 5, quod nutriebantur in croceis. Crocus enim et subtilis est ad penetrandum, et flagrans ad odorandum, et virtutem habet ad splendorem pulchritudinis conferendum : quae omnia sunt in hac gratia, quae sublimitate deitatis penetrat, odore virtutum flagrat, et splendore plenae gratiae pulchritudinem inducit spiritualem, qua pulcherrimo regi et fonti gratiarum assimilantur. Propter quod et gratissimi fonti gratiarum simillimi vocantur.

Quia igitur tam intimis in charitate, tam dignis merito, tam excellentibus in gratia, tam similibus fonti gratiarum, haec gratia praeparatur, digne et justa vocatur Eucharistia : quia non decet, quod talibus nisi optimae gratiae judicium praeparetur : et haec Graece Eucharistia vocatur.