MEMBRUM II.

Utrum theologia sit scientia una, vel plures ? Ei, Qua unitate sit una, si una est ?

Juxta hoc secundo quaeritur, Utram theologia sit una, vel plures, et qua unitate sit una, si una est ?

Videtur, quod non sit una.

1. Dicit enim Aristoteles in I Posteriorum , quod una scientia est, quae est unius generis subjecti. Et est sensus, quod una scientia est de uno subjecto in genere, ad cujus ambitum praedicationis reducuntur omnia quae sicut partes sunt in totalitate subjecti. Sicut geometria de quantitate continua est, ad cujus communitatem omnia reducuntur quae considerat geometria, Et sic arithmetica una scientia est, quae est de numeris. Et non tantum hoc est in realibus, sed etiam in logica, quae de syllogismo est et partibus syllogismi, ad cujus formam omnes aliae rationes reducuntur. Ad unum autem tale commune res et signa reduci non pos- sunt, nec Christus et opera reparationis. Crucifixio enim et mors passiones sunt: resurrectio vero et ascensio actiones: actio vero et passio ad unum commune genus non reducuntur. Similiter caput et corpus, et actiones capitis et corporis, in uno communi genere non continentur cum passionibus eorumdem.

2. Adhuc, Deus in nullo genere est, nec genus alicujus rei. Quae ergo tractantur in sacra Scriptura, ad nullum unum genus reduci possunt. Ergo sacra Scriptura una scientia non est.

3. Adhuc, Etiamsi signa reducantur ad res, secundum quod res dicitur ens ratum: tamen res utiles et fruibiles ad unum genus nullo modo possunt reduci, eo quod fruibile nec genus est, nec cum aliqua re in uno genere. Relinquitur ergo, quod de fruibili et utili non potest esse una scientia.

In contrarium hujus est, quod

1. Sancti loquuntur de theologia sicut de scientia una. Dicit enim Augustinus in libro XIV de Trinitate quod " sacra Scriptura est de his quae ad salutem hominis pertinent. "

2. Adhuc, Si non est una, sequitur quod est plures: et sic sunt plures theologiae, subjectis passionibus et principiis a se invicem divisae.

Solutio. Ad hoc dixerunt quidam, quod omnia quae tractantur in sacra Scriptura sub una ratione stant, quae est revelabit esse: et sic de ipsis est sacra Scriptura ut una. Et quod hoc falsum sit, statim patet. In sacra enim Scriptura tractatur de historiis, parabolis, moribus, et potentiis animae: et non secundum quod accipiuntur per revelationem. Adhuc autem de Deo secundum quod via rationis investigatur: quae quamvis communi nomine revelatio vocatur, I ad Corinth, ii, 10: Nobis revelavit Deus :

tamen haec scientia non est forma uniens scientias vel scibilia sub una forma coarctans: alioquin omnis scientia esset una scientia. Dicit enim Ambrosius, et ponitur super epist. I ad Corinth, xii, 3, super illud: Nemo potest dicere: Dominus Jesus, nisi in Spiritu sancto, quod " omne verum a quocumque dicatur, a Spiritu sancto est. " Adhuc, Forma quae unit scientiam secundum Aristotelem, forma est quae subjectum facit unum et solum et totam causam passionis, ita quod passio per se vel sub disjunctione dicitur de subjecto per se et de omni totalitate subjecti et temporis et secundum quod ipsum, sicut triangulus rectilineus subjectum est ejus quod est habere tres angulos aequos duobus rectis, et convenit omni triangulo per se et semper et secundum quod ipsum. Nisi enim talis forma uniret subjectum, omnia quae demonstrantur de subjecto, demonstrarentur per accidens. Revelatio autem sive revelabilitas non est forma sic uniens ea quae in sacra Scriptura determinantur. Revelatio enim non est aliquid ponens in eo quod revelatur, sed in eo cui fit revelatio. Ergo nihil est dicere, quod ab unitate revelationis una dicatur scientia. Alii vero dixerunt, quod non oportet ita stricte quaerere subjectum in sacra Scriptura, eo quod est scientia generalis, omnia quodammodo considerans. Contra quos objicitur: quia in metaphysica, quae scientia generalis est, talis requiritur unitas subjecti. Nisi enim talis sit, procul dubio quaecumque de subjecto ostenduntur, per accidens ostenduntur, sive superiora, sive inferiora sint subjecto. Sicut habere tres angulos, per accidens ostenditur de isoscele, eo quod accidit triangulo isoscelem esse: et per accidens de figura, quia accidit figurae triangulum esse. Et haec unitas requiritur in metaphysica sicut in aliis scientiis.

Haec autem quae concludunt de necessitate, concedimus dicentes quod theologia una est scientia ab unitate formae unum facientis subjectum, secundum quod substat et causa est passionum quae determinantur de subjecto, quod secundum primam intentionem subjecti dicitur. Jam enim habitum est, quod signum refertur ad utile: utile autem refertur ad fruibile. Dicit enim Philosophus, quod ubi unum propter alterum, utrobique unum. Et est sensus, quod finis et non aliud quam finis inspicitur et quaeritur et in seipso et in eo quod est ad ipsum: et sic utrobique quaeritur finis: et sic in utili quaeritur fruibile, et stat sub forma fruibilis. Et haec unitas non est generis, nec speciei, sed principii: quod simpliciter est in uno et in aliis secundum modum quo respiciunt in ipsum per analogiam unicuique determinatam: et talis unitas est primae philosophiae et theologiae.

Ad primum igitur dicendum, quod cum dicit Philosophus, quod una scientia est quae est unius generis subjecti, intelligitur unum genus in communi ad unitatem generis et unitatem proportionis sive analogiae. Unitas enim generis facit unitatem scientiae specialis: unitas autem analogiae facit unitatem scientiae communis.

Ad aliud dicendum, quod licet Deus in nullo genere sit praedicabili cum aliquo, eo quod nec est genus, nec est species, nec particulare: est tamen in multis sicut per analogiam communibus. Tale enim commune in uno simpliciter est, et in aliis non sunt nisi modi ejus, qui sunt extra ipsum, et realiter sunt in his quae respiciunt ad ipsum. Et sic in forma fruibilis est utile et signum, et in forma causae est et opus conditioniis et opus reparationis: nihil enim quaeritur in eo quod est ad finem, nisi finis.

Ad id quod in contrarium objectum est, concedimus. Solutiones etiam inductae nullae sunt sicut de necessitate probatum est.

Per hoc patet solutio ad totum.