QUAESTIO III.

Utrum hic liber sive theologia sit contemplationis gratia, an ut boni fiamus, sive utrum sit scientia speculativa, an practica.

Tertio quaeritur de causa finali. Et cum dictum sit, quod liber iste est ad revelandum abscondita , quaeritur, utrum opus hoc sit contemplationis gratia, vel ut boni fiamus. Et quod sit, ut boni fiamus, videtur sic.

1. Omnis doctrina, quae est de his, sine quorum cognitione non contingit recte vivere, est, ut boni fiamus; sed iste liber est ad cognitionem verae fidei, sine qua impossibile est placere Deo nec recte vivere, ut dicitur ad Hebraeos undecimo : ergo iste liber est, ut boni fiamus.

2. Item, omnis doctrina, quae convenit cum virtute in obiecto, est, ut boni fiamus ; haec per se manifesta est; sed haec doctrina convenit cum fide in obiecto, quia est de credibili, de quo etiam est fides sive in quo: ergo etc.

3. Item, doctrina particularis convenit cum totali in fine; sed finis totalis Scripturae sacrae non est tantum, ut fiamus boni, sed etiam ut fiamus beati ; et beatitudo est optimum: ergo finis istius scientiae est, ut boni fiamus.

Contra: 1. Magister dicit in littera , quod finis sive intentio sua "est theologicarum inquisitionum abdita pandere "; sed hoc pertinet ad eum, cuius finis est speculatio: ergo etc.

2. Item, scientia, quae est, ut boni fiamus, pertinet ad mores ; sed cum theologia sit de fide et moribus, liber autem iste de his quae spectant ad fidem, non de his quae spectant ad mores: ergo opus hoc non est, ut boni fiamus.

3. Item, omnis scientia, quae est, ut boni fiamus, est practica: sed omnis talis est de his quae sunt ab opere nostro ; sed haec non est de his quae sunt ab opere nostro, sed a Deo : ergo est contemplationis gratia, non ut boni fiamus.

CONCLUSIO.

Scientia theologica est habitus affectivus et medius inter speculativum et practicum, et pro fine habet tum contemplationem, tum ut boni fiamus, et quidem principalius, ut boni fiamus.

Respondeo: Ad intelligentiam praedictorum notandum est, quod perfectibile a scientia est intellectus noster. Hunc autem contingit considerare tripliciter, scilicet in se, vel prout extenditur ad affectum, vel prout extenditur ad opus. Extenditur autem intellectus per modum dictantis et regulantis. Secundum hunc triplicem statum, quia errare potest, habet triplicem habitum directivum. Nam si consideremus intellectum in se, sic est proprie speculativus et perficitur ab habitu, qui est contemplationis gratia, qui dicitur scientia speculativa. Si autem consideremus ipsum ut natum extendi ad opus, sic perficitur ab habitu, qui est, ut boni fiamus ; et hic est scientia practica sive moralis. Si autem medio modo consideretur ut natus extendi ad affectum, sic perficitur ab habitu medio inter pure speculativum et practicum, qui complectitur utrumque ; et hic habitus dicitur sapientia, quae simul dicit cognitionem et affectum: Sapientia enim doctrinae est secundum nomen eius, Ecclesiastici sexto. Unde hic est contemplationis gratia, et ut boni fiamus, principaliter tamen, ut boni fiamus.

Talis est cognitio tradita in hoc libro. Nam cognitio haec iuvat fidem, et fides sic est in intellectu , ut, quantum est de sui ratione, nata sit movere affectum . Et hoc patet. Nam haec cognitio, quod Christus pro nobis mortuus est, et consimiles, nisi sit homo peccator et durus, movet ad amorem: non sic ista: quod diameter est asymeter costae .

Concedendum ergo, quod est, ut boni fiamus.

1. Quod obiicitur, quod est ad pandendum abscondita: dicendum, quod ibi non est status, quia illa revelatio ordinat ad affectum.

2. 3 Quod obiicitur, quod non est de moribus nec de his quae sunt ab opere nostro: iam patet responsio ad illud , quia ipse loquitur de illa quae proprie est, ut boni fiamus, ut de practica.