Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo: Talis est beatus vir, sed " non sic impii, " ut careant dictis malis. Quia, Proverb. v, 22 : Iniquitates suae capiunt impium. " Non sic " ut participantes dictis bonis, meditentur in lege. Eccli. XXI, 18 : Audivit luxuriosus, et displicebit ei. Gregorius : " Qui vi- ci tium resecat, auditum malorum gra-" vat . " Proverb. XVIII, 2 : Non recipit stultus verba prudentiae : nisi ea dixeris quae versantur in corde ejus. Eccli. XIII, 3 : Quid communicabit cacabus ad ollam ? Infra, yy 21 et 22 : Si communicabit lupus agno aliquando, sic peccator justo. Quae communicatio sancto homini ad cariem? II ad Corinth, VI, 14 et 15: Quae participatio justitiae cum iniquitate ? aut quae societas luci ad tenebras ? quae autem conventio Christi ad Belial? Nulla prorsus. Isa. LIV, 9 : Sicut exaltantur caeli a terra, sic exaltatae sunt viae meae a viis vestris. Et nota, quod loquens de beatitudine justorum, in singulari loquitur : loquens autem de infidelitate impiorum, in plurali : boni enim sunt in paucitate et unitate : mali autem multi sunt et divisi. Matth. XXII, 14 : Multi enim sunt vocali, pauci vero electi, etc. Eccle. I, 15 : Stultorum infinitus est numerus.

" Sed tamquam pulvis. " Hi scilicet, qui praedicta non habent. Sed quid ipsi sunt ? Tamquam pulvis, pulvis, inquam, malus. Est enim pulvis indifferens. Genes.III, 19 : Pulvis es, et in pulverem reverteris. Hic est pulvis humanae fragilitatis, de qua Eccli. x, 9 : Quid superbit terra ? Est enim pulvis bonus humilitatis, de qua Genes, xviii, 27 : Loquar ad Dominum meum, cum sim pulvis et cinis. Et est pulvis malus, scilicet peccatum. Matth. x, 14 : Exeuntes foras de domo vel civitate, excutite pulverem de pedibus vestris : et hoc peccatum veniale est. Quandoque etiam peccatum mortale dicitur pulvis : excaecat enim oculum rationis. Isa. xli, 2 : Dabit quasi pulverem gladio ejus. Gladius enim est verbum Dei. Huic gladio pulvis datur, quando peccatum mortale verbo Dei destruitur. Pulvis peccator ipse dicitur. Isa. lxv, 25 : Leo et bos comedent paleas : etserpenti pulvis panis ejus. Et vere pulvis peccator dicitur : sunt enim peccatores incompacti, carentes glutino charitatis. Exodi, v, 12 : Dispersus est populus per omnem terram aegypti ad colligendas paleas. Proverb. xv, 7 : Cor stultorum dissimile erit. Contra quod justus dictus est " lignum ", mali sunt et instabiles et leves. Eccli. XXVII, 12 : Stultus sic ut luna mutatur. II ad Thess. II, 2 : Non cito moveamini a vestro sensu. Contra hoc quod dictum est, " plantatum est, " peccatores sunt aridi. Psalm. XXI, 16 : Aruit tamquam testa virtus mea. Ezechiel. XXXVII, 4: Ossa arida, audite verbum Domini. Contra hoc quod dictum est, " secus decursus aquarum, " sunt et steriles. Job. xl, 17 : Circumdabunt eum salices torrentis. Contra hoc quod dictum est, " et fructum suum dabit, " sunt et " pulvis, quem projicit ventus. " Ventus, inquam, superbiae, de quo Job, I, 19 : Repente ventus vehemens irruit a regione deserti, etc. Et Matth. VII, 23 : Venerunt flumina, et flaverunt venti. Et XI, 7 : Arundinem vento agitatam. Hic ventus quo pascuntur divites hujus mundi. Osee, xii, 1 : Ephraim pascit ventum. Projicitur autem " a facie lerraen, scilicet libertatis propriae, de qua Genes. III, 17 : Maledicta terra in opere tuo, etc. Unde ad hanc terram revocatur. Isa. xlvi, 8 : Redite, pr;vicatores ad cor. Projicitur et a facie terrae viventium, Ecclesiae scilicet triumphantis, de qua Genesis, xlix, 15 : Vidit requiem quod esset bona : et terram quod optima.

Terra autem dicitur ipsum caelum empyreum ratione stabilitatis. Eccli.I, 4 : Generatio praeterit, et generatio advenit : terra autem in aeternum stat. Ratione fructificationis : dat enim frumentum, vinum, et oleum. Deuteron. xxxiii, 28 : Oculus Jacob in terra vini, frumenti, et olei. Item, ratione nutritivae habitationis hominis interioris, sicut materialis terra exterioris. Ad Philip. III, 20 : Nostra conversatio in caelis est. Item, ratione receptionis mortuorum : recipit enim eos qui saeculo moriuntur. Matth. v, 3 : Beati pauperes spiritu : quoniam ipsorum est regnum caelorum. Ab hac ergo terra peccator vento superbiae ejicitur, sicut caput ejus ejectum est. Ezechiel, xxviii, 16 : Peccasti: et ejeci te demonte Dei, et perdidi te, o Cherub protegens. Psal. xxxv, 13 : Expulsi sunt, nec potuerunt stare.

"Ideo non resurgent. " Hic agit de reproborum separatione a corpore, quae recte sequitur : eo enim quod vento superbiae projecti sunt a capite, recte separantur a corpore. Et est duplex separatio a corpore. Corporalis, quae primo tangitur, et erit in futuro : spiritualis quae secundo, et est in praesenti, ibi, " Quoniam novit, etc." Item, reprobi dupliciter sunt infideles, qui proprie dicuntur impii, corrupti in moribus, sed finem tenentes, qui proprie dicti sunt peccatores. Tangitur ergo separatio impiorum, postea peccatorum, ibi, " Neque peccatores. "

Ait ergo : Sicut separati sunt a capite reprobi, " Ideo impii " inter illos, scilicet infideles, " non resurgent injudi- " cio ". Contra, 1 ad Corinth. xv, 51 : Omnes quidem resurgemus. Responsio. Resurgent quidem impii corpora resumendo, sed non resurgent in judicio ut judicent, vel ut tunc etiam judicentur, quia jam judicati sunt. Joan. iii, 18 : Qui non credit, jam judicatus, est. Ad Rom. ii, 12 : Quicumque sine lege peccaverunt, sine lege peribunt.

Quod si adhuc opponitur, Joel. III, 2 : Congregabo omnes gentes, et deducam eas in valle Josaphat, et disceptabo cumi eis. Responsio. Intelligitur congregalio omnium gentium quantum ad genera singulorum non quantum ad singula generum. Non est enim gens vel lingua de qua non sint aliqui reprobi Christiani. Justum enim est ut sive judicio tunc damnentur, qui toties Dei percussiones et judicia advertere noluerunt. De quo

judicio dicitur, I Petri IV, 17 : Tempus est ut incipiat judicium a domo Dei.

" Neque peccatores, " fidem habentes, sed eam moribus deformantes, " in concilio justorum " cum Christo judicantium, " resurgent, " ut supra, quamvis resurgant cum multitudine judicanda ordinandi. Ad hujus autem intelligentiam notandum, quod Dominus ad judicium veniet in fine mundi judicaturus eos qui fidem ejus professi fuerint. Michaeae, VI, 2: Audiant montes judicium Domini, et fortia fundamenta terrae : quia judicium Domini cum populo suo, et cum Israel dijudicabitur, etc. Tunc tamquam illius judicii assessores cum eo accedent perfecti. Isa. iii, 14 : Dominus ad judicium venietcum senatoribus populi sui. Et implebitur promissio eis facta, Matth. XIX, 28 : Amen dico vobis, quod vos. qui seculi estis me, in regeneratione, etc, et illud Job, xxxvi, 6 : Judicium pauperibus tribuit.

Quod si aliquis dicat, quod hoc etiam omnibus bonis competit : omnes enim Dei judicium approbabunt, quod est officium assessoris. Respondeo, quod assessores proprie judicium approbant, ut fiat: boni autem approbabunt jam factum : peccatores autem nec erunt in concilio assessorum ut fiat judicium, nec in concilio bonorum ut approbent factum, sed erunt in judicio pro omnibus erratis praemia recepturi secundum illud Eccle. xii, 1 i : Adducet Deus in judicium pro omni errato. Praemium autem erit, ut separentur a capite Christo et corpore ejus, perpetuo cruciandi. Isa. XIV, 19 et 20 : Quasi cadaver putridum, non habebis consortium. Apocalyp. xxii, 15 : Foris canes, et venefici, et impudici, et homicidae, et idolis servientes, et omnis qui amat et facit mendacium. Matth. xxv, 41 : Discedite a me maledicti in ignem aeternum, etc. Ab hoc autem judicio liberi essent, si in praesenti dijudicantes conscientias suas, a morte peccati resurrexissent, secundum consilium Apostoli ad Ephes. v, 14 : Surge qui dor-mis, et exsurge a mortuis, etc. Apocalyp. xx, 6 : Beatus, et sanctus, qui habet partem in resurrectione prima. Propter hoc dicit Apostolus, I ad Corinth. XIX, 31 : Si nosmetipsos dijudicaremus, non utique judicaremur. Et nota, quod quamvis vilius sit praesentari Christo in judicio, quod erit in impiis : tamen durius erit ab eo objurgarj, quod erit in peccatoribus. Matth. xxv, 42: Esurivi, et non dedistis mihi manducare, etc. Et hoc justum est: magis enim puniendi sunt, qui magis peccaverunt.II Pet. II,21: Melius erat illis non cognoscere viam justitiae, quam post agnitionem retrorsum, converti ab eo, quod illis traditum est, sancto mandato. Ex dictis potest colligi, quod in fine mundi erit judicium auctoritatis, quo judicabit tota Trinitas. I Reg.II, 10 : Dominus judicabit fines terrae. Judicium ministerii et promulgationis sententiae. Sic Christus homo, Joan. v, 22: Pater omne judicium dedit Filio. Judicium assessionis, quo judicabunt perfecti. Sap. III, 8 : Judicabunt nationes, scilicet justi : et illud Matth. XIX, 28 : Sedebitis et vos super sedes duodecim, judicantes, etc. Judicium comparationis melioris facti, Matth. XII, 42 : Regina Austri surget in judicio cum generatione ista, et condemnabit eam. Et judicium disceptationis, quo judicabuntur omnes fideles sive boni, sive mali, et non infideles, de quo hic dicitur, " Non resurgent impii in judicio. " Judicium retributionis, secundum merita singulorum, quo judicabuntur omnes tam fideles, quam infideles : tam boni fideles, quam mali: tam boni perfecti, quam imperfecti. Daniel. VII, 10: Judicium sedit, et libri aperti sunt. II ad Corinth. v, 10 : Omnes nos manifestari oportet ante tribunal Christi, ut referat unusquisque propria corporis, prout gessit, sive bonum, sive malum.

" Quoniam novit Dominus. " Hic agitur de separatione reproborum spirituali a corpore, quae etiam causa est corpora- lis. Haec autem separatio est, quia hi approbata a Deo fecerunt, illi reprobanda. Et secundum hoc duo dicuntur in hoc versu. Primo operum justorum approbatio, secundo reprobatio operum impiorum, ibi, " Et iter. "

Ait ergo : Sic separabuntur corporaliter, " Quoniam novit Dominus viam justorum. " " Novit, " quia nihil ignorat, Ad Hebrae. IV, 13 : Omnia nuda sunt et aperta oculis ejus. Novit etiam vias, Proverb. XVI, 2: Omnes viae hominis patent oculis ejus. Eccli. xxiii, 28 : Oculi Domini multo plus lucidiores sunt super solem, circumspicientes omnes vias hominum. Jerem. xxxii, 19 : Cujus oculi aperti sunt super omnes vias filiorum Adam. Sed justorum novit notitia approbationis. Proverb. IV, 27 : Vias quae a dextris sunt, novit Dominus. Quae autem sint istae viae, ostenditur in Psal. lxxxiii, 8 : Benedictionem, inquit, dabit legislator, ibunt de virtute in virtutem : videbitur Deus deorum in Sion. Vere approbanda est via, quae a bono inchoans per melius ducit in optimum. Bona enim gratia quae animam mundam reddit a macula peccati : quare dicit, Benedictionem. Melior est virtus quae animam meritis et operibus bonis cumulans, defendit a vitiis : quare adhuc dicit, Ibunt de virtute in virtutem. Sed optima est gloria, quae ipsam consummat, et beatam facit : quod notatur cum dicitur, Videbitur Deus deorum in Sion.

Ecce recta via in qua medium non exit ab extremis. Isa. XXVI, 7 : Semita justi recta est, rectus callis justi ad ambulandum. Item, viae justorum mundae sunt per donum timoris qui expellit peccatum. Eccli. I, 27 : Timor Domini expellit peccatum. Planae sunt et aequae per donum pietatis, quae nullum offendit, nullum laedit. Super Matth. v, 4, Glossa, " Mitis est, quem non rancor vel ira affi" cit, sed omnia aequanimiter sustinet. " Lucidae ger donum scientiae. Psal. cxviii, 66 : Bonitatem, et disciplinam, et scien-tiam doce me. Securae per donum fortitudinis. Proverb. xxviii, 1 : Justus quasi leo confidens,absque tenore erit. Sed ex-, peditae per donum consilii, quod omnia abjicere facit. Matth. XIX, 27 : Ecce nos reliquimus omnia, et secuti sumus te, etc. Bernardus : " Recte Petre et non ad in-" sipientiam tibi : quia sequi non poteras " oneratus. " Rectae per donum intellectus, qui seipsum gubernare docet, et omnia in Deum dirigit. Proverb. I, 5 : Et intelligens, gubernacula possidebit. Delectabiles per donum sapientiae, quae aeterna bona praegustare facit. Psal. xxxiii, 9 : Gustate, et videte, etc.

" Et iter impiorum. " Ecce secundum, scilicet reprobatio operum malorum. Quasi sic diceret: Justorum viae approbantur a Deo : sed iter impiorum tamquam ignotum Deo notitia approbationis, " peribit. " Et nota in principio, quod opera bonorum dicit vias. Via enim ducit ad terminum : opera autem justorum ad finem tantum respiciunt. Ad Philip. III, 13 : Quae quidem retro sunt oblivisceris, ad ea vero, quae sunt priora, extendens meipsum.Item, respicit terminum a quo : mali enim a vero esse recedentes tendunt in exterminium. Sap. III, 10: Qui neglexerunt justum, et a Domino recesserunt. Et iterum,ibidem,III, 3 : Quod a nobis est iter, exterminium. Perire autem dicitur via impiorum, quia ipsos perire facit, et de esse, quasi in non esse tendere, et ut male sint malo culpae et paenae. Gregorius : " Pereunt non ita ut non sit, sed " ut male sit." Job, xviii, 15 : Habitent in tabernaculo illius socii ejus, qui non est.

Et vere non est approbandum iter impiorum a Deo : quia immundum per luxuriam. Joel. I, 17 : Computruerunt jumenta in stercore suo. Asperum per aviritiam, quae dura est. Eccli. III, 27 : Cor durum habebit male in novissimo. Obscurum per iracundiam:ira enim excaecat animum, ne possit cernere verum. Psal. VI, 8: Turbatus est a furore oculus meus. Timidum per acediam. Job, xv, 21 : Sonitus terroris semper in auribus illius 3et cum pax sit, ille, etc. Impeditum per invidiam, quae ubique cespitat. Sap. v, 7 : Ambulavimus vias difficiles. Interminabile per gulam, quae semper ad diem redit. Proverb. xxx, 16: Ignis numquam

dicit, Sufficit. Sed insipidum et faetidum per superbiam. Zachar. v, 11 : Iniquitati, id est, superbiae, aedificatur domus in terra Sennaar, quae interpretatur faetor dentium .