PSALMUS I. Felicitas justorum, et impiorum miseria.
Dicit ergo: His malis caret,nec hoc tantum sed in lege Domini voluntas ejus.
Psalmus II. Christi imperium panis conatibus homines expugnabunt.
PSALMUS III. David fugiens Absalom a Deo salutem sperat.
PSALMUS IV. David hortatur ad pacem et omnia bona speranda.
PSALMUS V. Contra malignum, auxilium divinum implorat justus.
PSALMUS VI. Oratio poenitentis Dei misericordiam implorantis.
PSALMUS VIII. In operibus suis mirabilis Dominus.
PSALMUS IX. Celebratur potentia Dei qui impios disperdit et pauperes tuetur.
Dicit ergo : Sic adulabuntur impii
PSALMUS XI. Oratio pro imploranda Dei ope contra impios.
PSALMUS XII. Deprecatio animae fidelis in tribulatione.
Dicit ergo: Sic fecisti, sed tandem
Dicit ergo : Sic retribuet mihi et justitiam, et puritatem: et hoc justum,
PSALMUS XVIII. Deum praedicant creaturae et divina. Peccatorum condonatio postulatur.
PSALMUS XIX. Oratio pro principe ad bellum proficiscente.
PSALMUS XX. Christi post depictos inimicos gratiarum actio.
PSALMUS XXI. Christus moriturus obsecrat ut sibi adsit Deus, et eum laudat.
Dicit ergo : Sic rogo : nec mirum :
Dicit ergo : Sic mea dimitte delicta, nec hoc tantum peto, imo, respice ini - micos meos,
PSALMUS XXVI. David sitam profitetur fiduciam in Deo, et ejus implorat auxilium.
PSALMUS XXVIII. Vocantur filii Dei ad adorandum Dominum, cujus vox describitur.
PSALMUS XXIX. Gratiarum actio pro liberatione a morte et tribulatione.
PSALMUS XXX. Precatio Christi et fidelium se Deo in moerore commitentium.
PSALMUS XXXIII. Benedicit Dominum qui est justorum lumen et tutela, et impiorum aversor.
PSALMUS XXXIV. Inimicis excidium, sibi salutem precatur.
Dicit ergo : Confundantur, pro peccatis praeteritis : et revereantur,
PSALMUS XXXV. Impiorum malitia justitia Dei: iustorum gloria.
PSALMUS XXXVI. Bonorum et malorum dispares sunt spes et exitus.
Dicit ergo : 0 infirme, Noli aemulari, indignari scilicet, et offendi, in malignantibus,
PSALMUS XXXVIII. Agit de vanitate et brevitate vitae. Deum orat ut peccatum remittat, et sibi adsit.
PSALMUS XLI. Homo exsul et conturbatus anhelat ad meliorem vitam,
PSALMUS XLII. Spem in Domino reponit a quo judicari exoptat.
PSALMUS XLVI. Deus omnis terroe Dominus
PSALMUS XLVII. Magnus et laudabilis Dominus qui fundavit Sion.
PSALMUS XLVIII. Nihil prosunt opes contra infernum.
Dicit ergo : Audite haec, quae di- cturus sum, omnes gentes
PSALMUS L Poenitentis animae amara contritio.
PSALMUS LI. Frustra in divitiis sperant impii: salus est sperantibus in Domino.
Dicit ergo : Sic gaudebunt justi super afflictum iniquum, et dicent ridendo :
PSALMUS LII. Impiorum insipientia, numerus et paena.
Dicit ergo : Tales sunt mali, sed
Jacta super Dominum curam tuam.
Dicit ergo: Sic psallam, quia es Deus meus
Dicit ergo : Sic vana salus hominis, sed nos. faciemus vir Iidem,
PSALMUS LX. Exsul petit reditum, longam vitam, et ampliationem regni Christi.
Dicit ergo : Sic exclamari, et tu exaudisti me, et hoc in petra, Christo.
PSALMUS LXII. Exsul se in Dei laudibus consolatur : praedicit hostium ruinam.
PSALMUS LXIII. Implorat Dei opem contra inimicos : peribunt, et laetabitur justus.
Dicit ergo : Tanta mala patior, propter quod salvum fac : et etiam quia
Dicit ergo : Bene solvi quae non ra- pueram, quia o Deus Pater, tuscis,
Dicit ergo : Quae praemisi, sustinui ab omnibus simpliciter, et etiam extra-
Dicit ergo : Haec mala mihi intulerunt, ego vero e contrario, orationem meam, ad te,
Dicit ergo : Sic laudabo, et placebit talis laus Deo super vitulum novellum, .
PSALMUS LXIX. Oratio ad opem Dei petendam in magnis periculis.
PSALMUS LXX. Opem Dei implorat adversus persecutores : promittit se Deo gratias acturum.
Dicit ergo : Non est similis tibi : quia quantas ostendisti, etc.
PSALMUS LXXI. Christi regnum justum, pacificum et felix precatur.
Dicit ergo : Sic sit nomen ejus benedi- ctum, et dictum est, quia ante solem
PSALMUS LXXII. Impii felices in hac vita peribunt: Domino adhaerere bonum est.
Dicit ergo : Sic invidus, instabilis fui, terrena inordinate dilexi, et nescivi,
Dicit ergo : Sic rogo ut memor sis, quia ecce inimicus, Judaeorum scilicet populus, ((improperavit
Dicit ergo : Quoniam sic est ut praemisi, propter hoc vovete, et post votum, reddite Deo vestro.
PSALMUS LXXVII. Judaeos excitat memorando beneficia et flagella Dei.
Dicit ergo : Sic dedit volatilia ad capiendum apta : et post manducaverunt, et saturati sunt, nimis,
Dicit ergo : Sic eos in rebus suis affinxit, et post misit in eos iram,
Dicit ergo : Sic est destructa vinea Judaeae, sed, o Deus virtutum, quae
PSALMUS LXXXI. Domini deorum terrae judex judices improbos arguit.
PSALMUS LXXXII. Exponit hostium improperia, et illis exsilium imprecatur.
Dicit ergo : Sic rogo, ut placatus sis avertendo malum, et culpae et paenae :
Dicit ergo : Sic nullus similis, quia Deus est qui glorificatur in consilio, sanctorum suorum :
PSALMUS XCVII. Hortatio ad congratulandum Christo venturo.
Dicit ergo : Dixi, quod psallatis, et ecce modum addo quo psallere debetis.
Dicit ergo : Sic custodiebant testimo-
PSALMUS CII. Omnes creaturas invitat ad recolenda Dei beneficia.
Dicit ergo : Benedic, anima mea, Domino. Tob. xiii, 19 : Anima mea, benedic Dominum, quoniam,
PSALMUS CIV. Hortatur ad cultum Del, memorans ejus beneficia.
Dicit ergo : Sic fuit memor testamenti, promissionis scilicet, quod testamentum disposuit ad Abraham
Dicit ergo : Haec promissa fecit, et etiam dixit. Expone, ut prius.
PSALMUS CV. Deus ob suam bonitatem laudandus : Judaeorum ingratitudo.
Dicit ergo : Haec beneficia illis contulit, et in tantum aperta, quod ipsi crediderunt, verbis ejus.
Dicit ergo : Sic confitemini confessione peccati, et praecipue laudis,
PSALMUS CVII. Dicit cor suum ad Dei cultum paratum, et ideo victoriam sperat.
PSALMUS CVIII. Opem Dei implorat, et proditori dignas paenas praedicit.
PSALMUS CX. Laudat Deum ob beneficia, et incitat ad ejus timorem.
PSALMUS CXII. Laudandus Deus super omnia excelsus et exaltans humiles.
PSALMUS CXIV. Gratiarum actio pro liberatione a periculis.
PSALMUS CXVI. Ad laudandum Deum provocatio.
PSALMUS CXVIII. Multis modis ostendit beatam pilam in legis observatione esse positam.
PSALMUS CXIX. Vitae miserias luget, ab his liberari efflagitat.
PSALMUS CXX. Securus qui se Deo committit.
PSALMUS CXXII. Actus fiduciae in Deum tempore tribulationis.
PSALMUS CXXVI. Vani hominum labores quibus non opitulatur Dominus.
PSALMUS CXXVIII. Funestus impiorum exitus.
PSALMUS CXXIX. Oratio pro precando fiducialiter peccatorum petita.
PSALMUS CXXX. Humilitatis sincera professio.
PSALMUS CXXXIII. Hortatio ad benedicendum Domino.
Dicit ergo : Sic percussit magnos reges, et fortes, . Sehon scilicet, regem Amorrhaeorum,
PSALMUS CXXXVIII. Sciens Deum nihil latere, suam in eum fiduciam profitetur.
Dicit ergo : Sic omnia cognovisti, et prima: et hoc patet, supple, quia, tu, non alius, formasti me,
PSALMUS CXXXIX. Orat pro sua salute : hostibus imprecatur.
PSALMUS CXL. Petii regi a Domino tempore persecutionis.
Dicit ergo : Domine, clamavi, tam diu est, non modo clamo primo, ad te, Clamo, Ad te,
PSALMUS CXLI. Circumdatus a Saule orat pro sua salute.
PSALMUS CXLIII Gratias agit pro victoria: petit hostium exitium.
PSALMUS CXLV. Solus beatus qui soli Deo fidit.
Dicit ergo : Tanta est ejus potentia, talis veritas et justitia, et etiam o Sion,
PSALMUS CXLVI. Hortatio ad laudandum Deum ob ejus beneficia.
PSALMUS CXLVII. Ecclesiam invitat ad laudandum Deum qui eam bonis cumulavit.
PSALMUS CXLVIII. Invitat omnes creaturas ad laudandum Deum.
PSALMUS CXLIX. Gratiarum actio pro insigni victoria.
PSALMUS CL. In omnibus et ubique Deum celebrandum profitetur.
Dicit ergo : Sic diriget mansuetos, " et docebit mites. " Isti enim sunt apti ad hoc ut doceantur. Propter hoc Dominus in Matthaeo, primam lectionem tamquam introductoriam ait in cap. XI, 29 : Discite a me quia mitis sum, et humilis corde. In mansuetudine enim, et in humilitate suscipitur doctrina. Jacob. I, 21: In mansuetudine suscipite insitum verbum. Eccli. v, 13: Esto mansuetus, ad audiendum verbum, Dei scilicet, ut intelligas.
Sed quid docebit eos ? " Vias suas. "Isa. II, 3 : Docebit nos vias suas, et ambulabimus in semitis ejus, non inania, et curiosa, et philosophica, quae non sunt via ad urbem caelestem, sed magis devia, quaerentes. Eccle. x, 15: Labor stultorum affliget eos, qui nesciunt in urbem pergere, id est, in caelum.
Huic versui praeponitur Iod AdminBookmark quod interpretatur dissolutio, vel principium, quia hic actum est de judicio, in quo impii dissolventur, et bonis erit principium aeternitatis.
" Universae viae Domini. " Hic specificat vias, et tanguntur duo, quorum primum pertinet ad adventum primum, secundum ad secundum adventum. Primum, misericordia. Secundum, veritas. Duo ergo dicuntur. Primo, quae sunt illae viae quas docet. Secundo, probat, quod verae illae sunt, ibi, " Requirentibus. "
Ait enim : " Docebit mites vias suas. " Sed quae sunt illae ? " Universae viae Domini misericordia, " quantum ad adventum primum, pro quo dictum est, Psal. xxxii, 5: Misericordia enim Domini plena est terra. Et alibi, in Psal. xlvii, 10: Suscepimus, Deus, misericordiam tuam . Ad Tit. III, 5 : Secundum suam misericordiam salvos nos fecit. " Et veritas, " quantum ad adventum secundum : tunc enim reddet unicuique prout gessit. Isa. xxvii, 8 : In mensura contra mensuram, cum abjecta fuerit, judicabis eam. Isa. xlii, 1: Judicium gentibus proferet.
Item, " Universae viae Domini, " id est, singulae, sunt " misericordia et veritas, " quia in quolibet opere Dei est misericordia, in quolibet veritas, in opere creationis, quia de non esse: in opere recreationis, quia de malo esse malitia culpae, in bonum esse bonitate gratiae : in opere glorificationis, quia de misero esse, in gloriosum esse. Haec supra ostensa fuerunt in illo versu : " Reminiscere miserationum tuarum. " In illis similiter breviter veritas invenitur, quia in his omnibus facit, sicut decet suam bonitatem. " Misericordia " ergo est in omni opere, quantum ad accipientem, sed " veritas " quantum ad facientem. Et hoc verum est et apparet.
" Requirentibus testamentum ejus. " Scripturas scilicet , " et testimonia ejus, " ipsos scilicet actores, Prophetas et Apostolos. Hieronymum : " Testa-
" meatum est Scriptura, testimonia ips " scriptores, Apostoli scilicet, et Pro "phelae. "
Vel Testamentum proprie Novum Te stamentum dicitur, quia Testamentum continens ultimam voluntatem possessoris, exprimens quid et quantum ei relinquat. Et sic in Evangelio ultima Christi voluntas retinetur, quae, in ejus morte confirmata est, secundum illud ad Hebr. IX, 16: Ubi testamentum est, mors necesse est intercedat testatoris. Testimonia, lex, et Prophetae, quae attestantur Christo. Act. III, 22, de testimonio Moysis : Moyses quidem dixit: quoniam Prophetam suscitabit vobis Dominus Deut vester de fratribus vestris , etc. Prophetae, Act. x, 43 : Huic omnes Prophetae testimonium perhibent. Sic in nobis hae duae viae esse debent: " misericordia " ad proximum: " veritas, quae est justitia, quantum ad nosipsos. Psal. LXXXVIII" 15: Misericordia et veritas praecedent faciem tuam.
Vel cum dicitur "Domini, " nomen est potestatis. Haec debet habere duas vias per quas se exserat, scilicet misericordiam et veritatem. Proverb. xx, 28 : Misericordia et veritas custodiunt regem, "Misericordia, " ne sit potestas affraenata et tyrannica : " veritas, " ne nimis remissa contra malos. Gregorius : " Sit "rector agentibus, beneper humilitatem "socius, et contra delinquentium vitiaper "zelum justitiae sit rectus. "
Huic versui praeponitur Caph, (3), quod interpretatur operatio, vel curvatio. vel manus, quia sub via hac duplici Dei curvamus et laboramus. Sub via misericordiae, tamquam sub manu blandiente : sub via veritatis, tamquam sub manu terrente.
" Propter nomen tuum, Domine Hic dicit se exauditam quantum ad peccati remissionem, quod fuit secundum, et tanguntur duo secundum duplicem causam quam tangit. Dei benignitatem primo. Secundo, propriam necessitatem, ibi, " Multum est enim. "
Ait ergo: Haec bona mihi facies,et etiam " propitiaberis peccato meo, " non meritis incertis, "sedpropter nomen tuum, " ostendendum, quod est Jesus. Matth. I,21: Vocabis nomen ejus Jesum : ipse enim salvum faciet populum suum apeccatis eorum. Et glorificandum a me qui liberatus sum. Eccli. LI, 10 et 17: Liberasti me de perditione, et eripuisti me de tempore iniquo. Propterea confitebor, et laudem dicam tibi, et benedicam nomini tuo.
" Multum est enim. " Quasi diceret : " Propitiaberis propter nomen tuum, " et peccati multitudinem quae tanta est, quod delebilis non est nisi a te.
Vel sic : " Propitiaberis propter nomen tuum. " Sed dico, " multum est, " quae confessio debet te movere ad propitiationem : non enim peccatum diminuo sicut illa gens, cui Jerem. ii, 35 : Et dixisti : Absque peccato et innocens ego sum. Et in eodem, II, 33 : Quid niteris bonam ostendere viam tuam ad quaerendam dilectionern, ? Quasi diceret : Haec non est via veniendi ad illam. Nec diminuo sicut Adam et Eva .
Et nota, quod peccatum mortale multum est numerositate, quia forsitan qui habet unum, habet omnia : sed si non quantum ad obligationem ad paenam sensus, tamen quantum ad paenam damni. Jacob. ii, 10 : Quicumque totam legem servaverit, offendat autem in uno, factus est omnium reus. Propter hoc dicitur in Psal. xxxix, 13 : Circumdederunt me mala, quorum non est numerus. Item, quantitate.comparatione ad illum in quem peccatur. Mortaliter enim peccans, pec- cat in Deum. Psal. l, 6 : Tibi soli peccavi. Et de illo dicitur in Psal. cxliv, 3 : Et magnitudinis ejus non est finis. Item, multum fortitudine, quia fortius daemone, quem ita constrictum tenet, quod non potest evadere, de quo Job, xli, 2i : Non est postestas quae super terram comparetur ei. Sed, Luc. XI, 22 : Si fortior eosuperveniens vicerit eum. Item, multum ponderositate, in puncto enim facit descendere ad infernum. Psal. xxxvii, 5 : Iniquitates meae supergressae sunt caput meum, et sicut onus grave gravatae sunt super me. Propter hoc dicitur, Job, XXI, 13 : Ducunt in bonis dies suos, et in puncto ad inferna descendunt.
Huic versui praeponitur Lamech, AdminBookmark quod interprecatur cor, vel disciplina, quia hic est peccati confessio aperta, quae est vera disciplina, et per quam disciplinatur et servatur. Proverb. IV, 23 : Omni custodia serva cor tuum : ex ipso enim vita procedit.
" Quis est homo qui timet Dominum ? " Hic est tertia pars totius Psalmi, in qua ponitur vox Ecclesiae suspirantis ad gloriam. Sed quia tale suspirium creatur ex duobus, scilicet ex recordatione bonorum patriae et gloriae, et ex sensibili experientia praesentis miseriae, propter hoc duo dicuntur in hac parte. Primo, conquerendo investigat, quis tanta habet merita, ut possit pervenire ad tanta praemia. Secundo, rogat ut amoveatur a praesenti miseria, ibi, " Respice in me. "
In prima tria. Primo, tangit de merito pervenientium ad gloriam. Secundo, subjungit de praemio, ibi, " Anima ejus. " Tertio, ostendit se esse in desiderio, et spe tantorum bonorum, ibi, " Oculi mei semper ad Dominum. "
In prima duo secundum duplex meritum timoris quod tangit primo, quod est tamquam causa et praeparatio : et amoris, quod est consummatio, ibi, " Legem statuit ei. a