SERMO VI.

IN FESTO SANCTORUM

INNOCENTIUM.

Et vidi, et ecce Agnus stabat super montem Sion, et cum eo centum quadraginta millia, habentes nomen ejus, et nomen Patris ejus scriptum in frontibus suis. Apoc. XIV, 1.

Quatuor principaliter sunt hic notanda :

I. Quid per Agnum illum qui stabat super montem Sion, intelligatur ? II. Quid etiam per montem Sion exprimatur ?III. Quid per centum quadraginta millia figuretur?

IV. Quid sit nomen Agni et Patris ejus, quod in frontibus eorum scriptumesse videtur ?

I.

De primo nota, quod per Agnum illum, quem Joannes vidit stare supra montem Sion, ipse Dei Filius intelligitur.

Iste enim est Agnus, quem Abel primus obtulit, in Ecclesia figura, sicut dicitur Genes. IV, 4. Per Abel enim qui virgo fuit, sancta Ecclesia figuratur : quae, sicut Apostolus dicit ad Ephes, v, 27 : Maculam non habet impuritatis, neque rugam vetustatis, utpote sanguine Filii Dei ab omni sorde scelerum emundata, et a peccati vetustate mirabiliter innovata.

Hunc ergo Agnum quotidie offert Ecclesia virgo sancta: unde cantamus Agnus Dei, etc.

Hic est Agnus ille paschalis, quem assum olim filii Israel comedere jubebantur, cujus etiam sanguine existentis in limine, superliminare et uterque postis domus Uniebatur. Ecce expressa crucis figura, unde dicitur Exod. xii, 5 et seq. : Erit agnus absque macula... : non comedetis ex eo crudum quid, nec coctum aqua, sed assum tantum igni... Est enim Phase, id est, transitus Domini... Fasciculum quoque hyssopi Ungite in sanguine, qui est in limine, et adspergite ex eo superliminare, et utrumque postem... Cum autem viderit Dominus sanguinem in superliminari, et in utroque poste, transcendet ostium domus, et non sinet percussorem ingredi domos vestras et Iaedere. Agnus sine macula, hoc est, Jesus Christus qui ferventissimo passionis igne assus est in veru crucis. Ne autem ex veru crucis laberetur, duris clavis est veru crucis affixus. Hunc filii Israel, id est, boni Christiani, qui ad Deum transire, ipsumque videre desiderant, pio desiderio comedere debent. Debent etiam fasciculum hyssopi, id est, humilem recordationem in sanguine Filii Dei intingere, et ex eo liminare, id est, quamlibet curam de terrenis, et superliminare, id est, quamcumque cogitationem de supernis, et utrumque postem, id est, corpus et animam quotidie consignare : ne percussor, id est, diabolus, omnium Christianorum adversarius, eos percutere possit aut laedere. Et nota, si sanguis ille typicus tantas virtutis erat, ut ille exterminator angelus non posset laedere domum, quae erat illo sanguine consignata : quantas virtutis putas, quod sit sanguis verus Filii Dei ?

Iste est Agnus, quem Patriarchae et Prophetas magnis suspiriis et desideriis longiturnis emitti postulaverunt a Domino, ita clamantes, Isa. XVI, 1 : Emitte Agnum Domine dominatorem terrae, de petra deserti, ad montem filias Sion. Igitur iste agnus, videlicet Hei Filius, universa? terra? dominator, diuturnis Patriarcharum desideriis postulatus, et Prophetarum vocibus diu promissus, tandem cum erat tempus miserendi ejus , venit de petra deserti, hoc est, de eminentia coeli, quod desertum fuit a Lucifero, et a socii suis, quando inde propter fastum superbiae corruerunt. Venit, inquam, ad montem filiae Sion, ''id est, desiliit in Annuntiatione in uterum virginalem : quia B. Virgo est mons, id est, firmitas filiae Sion, videlicet militantis Ecclesia?. Tota enim Ecclesia per B. Virginem protegitur et munitur.

II.

De secundo nota, quod per montem triumphans Ecclesia figuratur ; Sion enim speculum, vel speculatum interpretatur ; et certe in triumphanti Ecclesia apparet illud speculum sine macula aeternae Dei majestatis, nullo obtectum velamine, in quod electorum anima? prospiciunt, quod etiam jugiter magno et insatiabili desiderio speculantur. Vix enim hora vel dimidia fit in coelo silentium hujus desiderii et exsultationis ex hac speculatione resultantis.

Et nota, quod non immerito Ecclesia illa mons appellatur, propter excellentiam et firmitatem. Excrevit enim super omne illud, quod prius eam molestabat: firma etiam est propter beatitudinis a?ternitatem.

III.

De tertio nota, quod licet per illa centum quadraginta quatuor millia illi beati infantes possunt intelligi, qui per Herodianam persecutionem pro Domino sunt occisi, qui tot forsitan, vel plures erant : exprimuntur etiam per illa centum quadraginta quatuor millia omnes electi, qui jam ad beatitudinem pervenerunt, aut pervenient. Centenarius enim est numerus perfectus, qui de laeva transfertur ad dextram. Quadragenarius etiam numerus consistit ex quadruplici denario, id est, ex decem quater ductis, qui etiam numerus est perfectus : per quod innuitur, quod illi qui ad sempiternam beatitudinem pervenire desiderant, servare debent legis decalogum, id est, decem praecepta Domini. Debent etiam in fide Sanctae Trinitatis, tres virtutes Theologicas, scilicet fidem, spem, et charitatem : et quatuor cardinales, videlicet prudentiam, temperantiam, justitiam, et fortitudinem conservare.

Debent nihilominus corde, ore, opere septies in die, vel in nocte laudes Domino dicere, pro illis septem suppliciis, vel beneficiis, quae pro nobis sustinuit, vel impendit : in Matutinis, in Prima, in Tertia, in Sexta, in Nona hora, et Vespertina, et in Completorio. Unde dicitur in Psal. cxviii, 164 : Septies in die laudem dixi tibi, super judicia justificationis tum. Omnia enim, quae Dominus sustinuit, vel fecit in horis supradictis, erant judicia per quae justificati sumus.

Debent praeterea electi cum adjutorio septiformis Spiritus, per veram contritionem et puram confessionem, nec non et plenas satisfactionis exsecutionem destruere illa quinque cornua draconis, quibus nos impellere nititur ad transgressionem decalogi sive decem praeceptorum Dei. Illi etiam, qui concupiscunt esse de

societate Agni, debent sequi doctrinam quatuor Evangelistarum, videlicet Matthaei, Marci, Lucae et Joannis, quae doctrina necessaria est ad omnia supradicta.

IV.

De quarto nota, quod licet Agnus ille multa nomina habeat, quae omnia debent inscripta esse frontibus electorum suorum : nos tamen ad praesens tantum sex tangemus, quae data sunt ei in Isa. IX, 6, ubi sic legitur : Parvulus natus est nobis, et filius datus est nobis... : et vocabitur nomen ejus admirabilis, consiliarius, Deus fortis, pater futuri saeculi, princeps pacis. Ille parvulus filius, qui nobis et natus est et datus, est ille agnus immaculatus, videlicet Dei et Virginis filius, qui sex habet nomina, quae sunt haec : Admirabilis, consiliarius, Deus, fortis, pater futuri saeculi, princeps pacis.Admirabilis enim fuit in poenalitatum nostrarum susceptione.

Consiliarius fuit in sana et utili praedicatione.

Deus fuit et est in pia peccatorum receptione.

Fortis fuit in passione, in limbi confractione, et resurrectione.

Pater futuri saeculi fuit in ascensione, et sancti Spiritus emissione.

Princeps pacis erit in aelernae beatitudinis collatione.

I. Primum igitur nomen Christi est Admirabilis. Valde enim admirabilem se ostendit in nativitate per poenalitatum nostrarum, et multiplicis incommodi voluntariam susceptionem. Si aliquis rex dives et potens de regali solio suo surgeret, et regalibus indumentis deposi-

tis asperrimum saccum indueret, seque abjiceret in stabulum : nonne principes ejus, et barones, hoc videntes, possent non immerito dicere ? " Nimis admirabili Iis es, Domine, quod sic tamquam pau"perrimus garcio jaceas in stabulo super " modicum foeni, cum habeas pulcherri-"mum palatium, mollibus culcitris[delica-" lissime stratum. " Sic itaque admirabilis fuit Dominus noster, cujus admirabile est nomen in universa terra '. Ipseenim propter nos surrexit de solio paterni sinus, et purpuras suae divinitatis superinduit saccum nostras carnis, et sic ivit jacere in stabulum Bethlehemitanum.

Quod purpuras suas divinitatis saccum cilicinum nostras carnis superinduerit, testatur in Psal. lxviii, 12 : Posui, inquit, Vestimentum meum cilicium, et factus sum illis in parabolam. Hunc versum sic expone : Posui, id est, ac si deposuerim sic apparui, vestimentum meum, id est, decorem divinitatis, supple, et indui cilicium, carnem, propter quod factus sum illis in parabolam, videlicet Judaeis et incredulis. Quod etiam ierit jacere in stabulum, testatur quoddam Responsorium, in quo sic cantatur : " Stabulo po-" nitur, qui continet mundum : jacet in " praesepio, et in nubibus tonat. " Jacens igitur Dominus in stabulo Bethlehemitano, multa pro nobis sustinuit incommoda, et ex hoc a fatuis valde admirabilis judicari potest, quod commodis incommoda praeelegit. Unde dicit Bernardus : " Na"sciturus Dei Filius, in cujus arbitrio " erat, quodcumque vellet, eligere, Chri-" slus elegit quod molestius est, prae-" scrtim parvulo, et pauperis matris, " filio, quos vix pannos haberet ad invol-" vendum, et praesepe ad reclinandum. "

Nos etiam, charissimi, nomen istius admirabilis frontibus nostris inscriptum habere debemus : ut videlicet, sicut ipse pro 'nobis, ita et nos propter ipsum com- modis incommoda praeeligamus, et praeponamus. Unde ait Bernardus : " Chri-" stus qui non fallitur, elegit quod carni " molestius est. Id ergo melius, id utilius, " id potius eligendum : et quisquis aliud " doceat aut suadeat, ab eo est tam-" quam a seductore cavendum. " Et nota, quod qui hunc admirabilem Jesum imitati fuerint in incommodi praelectione, valde mirabilem eum videbunt in majestatis suas ostensione. Unde dicitur in Psal. lxvii, 36 : Mirabilis Deus in Sanctis suis. Hinc legitur in libro Esther xv, 17, quod cum Esther, id est, felix anima ingressa esset ad Regem Assuerum, id est, ad Deum, et staret contra Regem, ubi ille residebat super solium regni sui, vestibus regiis auroque fulgens, et pretiosis lapidibus, accepto a Rege osculo, ait ad eum : Valde mirabilis es, Domine, et facies tua plena est gratiarum.

II. Secundum nomen Christi, Consiliarius. De isto consiliario dicit Job. XII, 13 : Apud ipsum est sapientia, et fortitudo : ipse habet consilium et intelligentiam. Iste est consiliarius, quem unum de mille nobis debemus eligere, sicut dicitur Eccli. VI, 6 : Consiliarius tibi sit unus de mille. Et nota, quia licet Dominus existens in terra, multa dederit hominibus utilia consilia : primum tamen consilium suum fuit de peragenda poenitentia. Unde Matth. IV, 12 et 17 : Cum audisset Jesus, quod Joannes traditus esset..., exinde capit praedicare, et dicere : Poenitentiam agite, appropinquavit enim regnum coelorum. Nota, quod non dicit, Poenitentiam suscipite, sed poenitentiam agite. Hoc est contra multos, qui bene forsitan poenitentiam a confessore suscipiunt, sed non agunt. " Poeni" tentia autem, ut dicit Glossa, dicitur a "puniendo, qua quisque punit quod "illicite commisit. " " Poenitere etiam

" est ut dicit Augustinus anteacta deflere, " et deflenda ulterius non committere. "

Quia igitur poenitentia dura est, et aspera, ne propter amaritudinem ejus deterreamur ab ea, propter hoc eam quasi quemdam acutum hamum dulci esca Dominus pie inescat, videlicet regno coetorum. Accede igitur, o peccator, accede confidenter ad hanc escam. Quamdiu enim regnum coelorum habueris in palato recordationis tuae, non senties aculeum poenitentiae : quanto ergo aliquis magis ac magis poenitentiam suam peregerit, tanto magis appropiat sibi regnum coelorum. Quando etiam quisque poenitere distulerit, tanto elongat a se regnum coelorum. Stulte itaque faciunt, qui poenitentiam suam agere differunt usque ad finem vitae suae. Tunc enim libenter vellent intrare regnum coelorum, sed non poterunt, quia poenitentiam suam adhuc non egerunt, et per hoc regnum Dei a se elongaverunt.

Sed quia sunt aliqui, qui propter hoc contristantur, quod cum aliquamdiu poenitentiam egerint, non statim regno coelorum sibi promisso praemiantur a Domino. Propterea Mich. IV, 9, dicitur ad quemlibet poenitentem : Quare moerore contraheris ? Numquid Rex non est ibi, aut consiliarius tuus periit ? Quasi dicat: Noli moestus esse, o poenitens, consilia rius tuus regnum quod tibi promisit, habet in potestate sua. Si igitur propter bonum tuum dare tibi illud ad tempus differt, esto securus, quia non aufert.

III. Tertium nomen parvuli Jesu est Deus : quod idem est, quod bonus. Unde haec duo nomina, Deus et Bonus, eisdem litteris scribuntur in nostro vulgari, scilicet Gott. Hic etiam Christus Jesus dicitur in Matth. XIX, 17 : Unus est bonus Deus. Solus enim Deus bonus est essentialiter ; homines autem boni sunt accidentaliter. Christus igitur se Deum, id est, bonum se ostendit, et exhibuit in pia peccatorum susceptione : quod etiam per semetipsum testatur Matth. IX, 13 : Non veni, inquit, vocare justos, sed peccatores . Hinc etiam dicitur Luc. xv, 1 et 2 : Erant appropinquantes ad Jesum publicani et peccatores, ut audirent illum. Et murmurabanti Pharisaei et, Scribae dicentes : Quia hic peccatores recipit, et manducat cum illis. Unde et ad huc Jesus brachia expansa habet in cruce. Quasi dicat : Venite ad me omnes peccatores, qui doletis super peccatis vestris, et ego recipiam vos, et amplectar. Hinc etiam monet nospsalmista in Psal. XCIV, 6: Venite, adoremus et procidamus, et ploremus ante Dominum, qui fecit nos, etc. Timere etiam possumus, quod si modo venire contempserimus, ut ab ipsius bonitate suscipiamur, quod tandem objiciet nobis in judicio, sicut dicitur Proverb. I, 24 et seq. : Vocavi, et renuistis ; extendi manum meam, et non fuit qui adspiceret. Despexistis omne consilium meum, et increpationes meas neglexistis. Ego quoque in interitu vestro ridebo, et subsannabo, cum vobis id quod timebatis advenerit.''

IV. Quartum nomen Jesu est Fortis. l.Fuit autem fortis in Passione, sed fortitudinem suam magis ostendit passiones suas humiliter patiendo, quam se ab inimicis suis et crucifixoribus defendendo. Unde etiam cum Petrus extracto gladio secundum possibilitatem suam vellet defendere, dixit illi Jesus, secundum quod ait Matth. XXVI, 52 et 33 : Converte gladium tuum in locum suum... : an putas, quia non possum rogare Patrem meum, et exhibebit mihi modo plus quam duodecim legiones Angelorum ? Hinc etiam dicitur in duobus versiculis :

Fortior est feriente ferens, nec saecula pulchram Tam fecisse Deo, quam scelerata pati.

Nos etiam, charissimi, hanc Christi fortitudinem frontibus nostris inscriptam habere debemus, ut videlicet de quolibet adversario per fortem patientiam triumphemus. Hinc etiam dicitur Proverb. XVI, 32 : Melior est patiens viro forti, et qui dominatur animo suo, expugnatore urbium.

2. Fortem etiam se ostendit in limbi confractione. Cum enim omnes passiones suas patienter sustinendo exspirasset in cruce, statim anima Christi cum multa divinitatis virtute transivit ad inferos : ut inde eriperet animas electorum, diu inibi violenta diaboli potestate retentas. Potestates, itaque tartareae animam Christi tanta fortitudine divinitatis advenire videntes, tremefactae dixerunt : Quis est iste Rex glorias ? Quibus Angeli responderunt qui erant cum anima Christi : Dominus virtutum, ipse est Rex gloriae . Dominus, inquam, virtutum coelestium, terrestrium, et infernorum.

3. Fortem etiam se ostendit in Resurrectione. Surrexit enim de sepulcro invitis illis armatis militibus, qui ad custodiam sepulcri deputati fuerunt. Etiamsi tunc omnes Judaei non solum qui erant in Jerusalem, sed qui erant in omni regno Jerosolymitano a Dan usque Bersabee custodissent sepulcrum Domini, adhuc omnibus eis invitis surrexisset a morte. De fortitudine Resurrectionis suae dicitur in Psal. XCII, 1: Dominus regnavit, decorem indutus est : indutus est Dominus fortitudinem, et praecinxit se virtute.

V. Quintum nomen Christi est Pater futuri saeculi. Patrem vero futuri saeculi se ostendit esse in Ascensione : per hoc enim quod mundo relicto, ascendit in coelum, omnibus hominibus clarissime demonstravit, quod regnum non esset de hoc mundo, sed in futuro saeculo.

Unde etiam dixit ad Pilatum, Joan. XVIII, 36: Regnum meum non est de hoc mundo.

Patrem etiam futuri saeculi se esse declaravit in sancti Spiritus emissione : Discipuli enim suscipientes tunc Spiritum sanctum ita inflammati sunt et accensi desiderio supernorum, ut gaudium esset eis, contumelias et. verbera sustinere pro ipso, qui jam eos praecesserat ad superna. Unde legitur Act. v, 41, quod Apostoli flagellati ibant gaudentes a conspectu concilii, quoniam digni habili sunt pro nomine Jesu contumeliam pati.

Nos etiam, charissimi, hoc nomen frontibus nostris inscriptum habere debemus, ut videlicet vitam futuri saeculi toto desiderio concupiscamus ; ibi enim est Pater charissimus et omnia bona. Unde et quotidie oramus : Pater noster, qui es in collis, etc. Adveniat regnum tuum. Hanc igitur petitionem quam ore proferimus, bonis operibus exsequi debemus. Hinc etiam dicit Apostolus ad Philip. III, 13 et 14 : Quas retro sunt obliviscens, ad ea vero quae sunt priora extendens meipsum, ad destinatum persequor, ad bravium supernae vocationis Dei in Christo Jesu. Persequor, id est, perseveranter sequor. Nos facimus e converso, obliviscimur supercoelestium, et tota mente terrestribus inhiamus : et per hoc manifeste declaramus, quod nos Patrem futuri saeculi non amamus.

VI. Sextum nomen Christi est Princeps pacis. Pacis autem Principem se esse declarabit in generali resurrectione. Tunc enim quidquid prius infestabat, aut molestabat electos, totum ab electorum finibus elongabit. Tunc omnis Jerusalem, id est, congregatio electorum laudabit Deum suum, quoniam posuit fines suos pacem . De caetero quippe neque mors, neque diabolus, sed nec aliquis homo malus nocere poterit electis Dei. Quod mors ulterius nocere non potest, testatur Isa. xxv, 8 : Praecipitabit, inquit, Dominus mortem in sempiternum. Praecipitata igitur morte, a monte sancto Dei insultabunt ei electi Dei, et dicent, secundum quod dicit Apostolus, I ad Corinth. xv, 55 : Ubi est mors victoria tua ? Vbi est mors stimulus tuus ? Quod etiam diabolus electis ulterius nocere non possit, testatur Joan. in Apoc. XII, 10, ubi ait : Audivi vocem magnam in coelo dicentem : Nunc facta est salus, et virtus, et regnum Dei nostri, et potestas Christi ejus : quia projectus est accusator fratrum nostrorum, qui accusabat illos ante conspectum Dei nostri die ac nocte. Accusabat, id est, ad hoc ut illos accusabiles redderet, laborabat. Nullus eliam malus homo deinceps nocere valebit electis ; omnes enim tunc reprobi ibunt in ignem aeternum. Hinc est, quod dicit ipsa Veritas, Matth. xxv, 41 : Tunc dicet Rex et his qui a sinistris ejus erunt : Discedite a me maledicti in ignem aeternum, qui praeparatus est diabolo, et angelis ejus. Nos etiam, dilectissimi, nomen hoc, videlicet Princeps pacis, frontibus nobis superscriptum deferre debemus. Ad hoc igitur quod simus de familia ejus, qui est Princeps pacis, necesse est ut nullum vel corde, vel ore, vel opere laedamus : sed quantum in nobis est, cum

omnibus hominibus pacem habeamus. In pace enim vocavit nos Deus, qui non est Deus dissensionis, sed pacis, sicut dicitur I ad Corinth. XIV, 33. Hinc etiam dicit Apostolus ad Rom. XII, 18 ! Si fieri potest, quod ex vobis est, cum omnibus hominibus pacem habentes. Hinc etiam est, quod in nativitate Jesu Christi qui est Princeps pacis, pax nuntiata fuit ab Angelis. Tunc etiam tres Missas dicuntur, et in qualibet Missa datur osculum pacis : ut per hoc insinuetur, quod oporteat omnes qui volunt esse consortes regni Dei, pacem servare corde, ore, et opere.

Debemus etiam nomen Patris illius specialis agni deferre scriptum in frontibus nostris. Nomen Patris est id, de quo legitur Exod. III, 13 et 14, ubi cum apparuisset Dominus Moysi in monte Horeb, et injunxisset ei legationem suam ad filios Israel, ait Moyses : Si dixerint mihi : Quod est nomen ejus, qui apparuit tibi in flamma, de medio rubi ? quid dicam eis ? Respondit Dominus : Ego sum qui sum. Quasi diceret : Ego sum aeternaliter remunerans amicos, qui sum etiam in aeternum puniens inimicos. Hoc etiam igitur nomen frontibus nostris inscriptum habeamus, ut videlicet sternam remunerationem totis desideriis appetamus, totaque mente perpetua supplicia fugiamus.

Quod nobis praestare dignetur, etc.