14 S E I N E N .

Non constare de nullitate matrimonii. Ex quibus colliges. I. Maximam iudici ordinario adhiben-

dam esse circumspectionem, propter negotii arduitatem, quando agitur de dissolutione matrimonii ex capite impo- tentiae, ad vitandas fraudes et collusiones coniugum ; qui saepe mutuae habitationis pertaesi, solutionem quaerere au- dent ut ad alias transeant nuptias.

II. Qua de re nullam iudicis superfluitatem reprehendí in indaganda veritate et exquirendis probationibus quoad im- potentiam ; quum dissolutio matrimonii sit res gravissima et animae periculum subesse possit vel dissolvendo matri- monium validum vel approbando irritum.

III. Pro valore matrimonii ex DD. esse pronunciandum si vir dubie impotens asserat perfectam habuisse copulam, et mulier neget: quatenus tamen non adsint signa certa im- potentiae, sed tantum dubia et ambigua.

IV. Impotentiam naturalem praecedere matrimonium, accidentalem vero matrimonium subsequi ; praesumitur enim praecessisse naturalis, quia qualitas a natura parta, semper inesse retinetur; accidentalis vero praesumitur matrimo- nium subsequi ; quia natura potentes producit, et asserenti aliquem esse impotentem onus inest id iuridice probandi.

V. Viri impotentiam in themate subsequutam fuisse matrimonium, praeter iuris praesumptionem, innuere lon- gum mulieris silentium; quae multos post annos reclamavit.

VI. Mulierem non ab initio sed tarde proclamantem adversus matrimonium minime esse audiendam etiamsi illa fateatur impedimentum, quod tamen vir negat.

VII. Attamen maximam habere vim nullitatis probatio- nem quatenus uxor per aspectum probet se a viro cognitam non fuisse, fatentibus id ipsis matronis inspicientibus ; tunc enim potius creditur uxori neganti copulam, quam viro affirmanti; et mulier quae virgo est et virginem perman- sisse constet, etiam multos post annos reclamare valet.

VIII. Probationem virginitatis in themate omni ex parte plenam et indubiam non fuisse; tum ex omissione formae