Dicit igitur :

" Et erat in Synagoga eorum. "

Forte per se veniens, vel forte adductus fuit ad locum sanctum ut ibi liberaretur : sic, Genes. xxviii, 16 : Vere Dominus est in loco isto, et ego nesciebam: frequentia enim virorum Sanctorum dat loco reverentiam.

" Homo in spiritu immundo, "

Virtute locutionis ostenditur quod in potestate erat praesidentis sibi, et immundi spiritus. Dicitur autem spiritus immundus ab affectu, quia immunda suadet et facit et loquitur : unde, Matth. XII, 43 : Cum immundus spiritus exierit ab homine. I Reg. XVI, 14 : Spiritus Domini recessit a Saul, et exagitabat eum spiritus nequam, a Domino. Et sic spiritus immundus habitat in mente perversi hominis.

" Et exclamavit,

Dicens : Quid nobis, et tibi, Jesu Nazarene ? venisti perdere nos ? scio qui sis, Sanctus Dei. "

Ecce confessio coacta daemonis. Et dicit tria. Primo enim confitetur nihil in Christo esse commune cum dvmone :

et hoc est testimonium liberrimae innocentiae Christi : secundo, confitetur virtutem damnandi daemones habere Christum : tertio, confitetur Christum esse Deo acceptum. Primum, est perfectae sanctitatis testimonium : secundum, magnae potestatis praeconium : tertium, est reconciliationis Dei et hominis signum veridicum. Dicit igitu :

" Quid nobis, "

Daemonibus, " et tibi, " supple, commune? Egressus es de radice Jesse, et educatus in flore virtutis.

" Jesu Nazarene. "

Quasi dicat : In omnibus ex conceptu viri et mulieris natis (quia ad Ephes. II, 3, dicitur : Filii irae nascuntur) aliquid commune habuimus vel habemus. Psal. L, 7 : Ecce enim in iniquitatibus conceptus sum, et in peccatis concepit me mater mea : in te autem de virgine nato, nihil commune invenimus. II ad Corinth. VI, 15, 14 : Quae conventio Christi ad Belial?... aut quae societas Iuri ad tenebras ? Sapient. VII, 30 : Sapientiam non vincit malitia. Ecse confitetur daemon se nihil juris in Christo habere : et ideo cum inter mortuos omnes liber sit Christus alicui peccato non obnoxius, extendens in eum manum malignus, jus amisit proprium.

" Venisti ante tempus, perdere nos ? "

Ecce potestatis praeconium. Tempus autem perditionis daemonum triplex est. Perditus autem daemon in miseria fuit in primo casu : perditus in carceris horrore

erit in extremo judicio : perditus autem in diminuta potestate erat in Christi passione : et hoc tempus diminutae potestatis nondum daemon instare putabat : et ideo jam perdi suam potestatem ante tempus clamavit. 11 Petr. ii, 4 : Rudentibus inferni detractos..... in judicium, reservari condemandos : unde dicitur, ad Ephes. VI, 12 : Non est nobis colluctatio adversus carnem et sanguinem : sed adversus principes et potestates, adversus mundi rectores tenebrarum harum, contra spiritualia nequitiae in caelestibus. De tempore autem dicitur, Apocal. XII, 12 : Descendit diabolus ad vos habens iram magnam, sciens quod modicum tempus habet.

" Scio qui sis, Sanctas Dei. "

Et sic Deus homini est ex parte reconciliandus. Isa. VI, 3 : Sanctus, sanctus , sanctus, Dominus Deus Sabaoth, hoc est, execitum. Sanctus enim in natura, sanctus in opere, sanctus in oblatione, sive hostia. Joan. XVII, 19 : Pro eis Ego sanctifico meipsum. Sed objicitur quia secundum hoc daemones sciebant Christum esse Filium Dei, contra quod dicit Apostolus, I ad Corinth. ii, 8 : Quam scilicet Dei sapientiam, nemo principum hujus saeculi cognovit: si enim cognovissent, numquam Dominum gloriae crucifixissent, hoc est, crucifigi persuasisset. Responsio. Non sciverunt, sed vehementer putaverunt ex sanctitate et testimonio Joannis, et operum potestate : et hoc hic vocatur scire.

" Et comminatus est ei Jesus, dicens : Obmutesce, et exi de homine. "

Hic notatur virtus in daemonem : et dicit duo, comminationem, et imperium. Comminatio signat excedentem in Christo potestatem : comminatione autem utitur, quia efferata malitia non reprimitur, nisi timore poenarum : unde, Jacob. II, 19 : Daemones credunt, et contremiscunt : verbo enim tracti (alias, tacti) credunt : et judicium ejus contremiscunt. Psal. CXI, 10 : Peccator videbit et irascetur : dentibus suis fremet et tabescet, (hic enim peccator diabolus est).

" Dicens : Obmutesce. "

Duo dicit contra duo : quia enim clamavit, dicit: " Obmutesce. " Quia vexavit, dicit : " Exi de homine. " Obmutesce autem dicit, quia, Eccli. xv, 9, dicitur : Non est speciosa laus in ore peccatoris. Psal. xlix, 16 : Peccatori dixit Deus : Quare tu enarras justitias meas, etc. " Exi, " non tam loco quam vexatione : intus enim praesidens vexabat eum. Act. x, 38 : Pertransiit benefaciendo, et sanando omnes oppressos a diabolo. Luc. IV, 41 : Exibant daemonia a multis. Matth. XII, 28 . In spiritu Dei ejicio daemones.

" Et discerpens eum spiritus immundus, et exclamans voce magna, exiit ab eo. "

Hic ponit miraculi effectum, et perfectionem.

Effectum autem notat in tribus : vexatione exeuntis, clamore fugientis, et exitu recedentis.

De primo dicit :

" Et discerpens eum. "

Alia littera habet : " Convexans, " et notatur in hoc malitia daemonis. Sed videtur contrarium : quia, Luc.IV, 35, dicitur, quod projecit illum daemonium in medium,... nihilque illum nocuit. Sed ad hoc dicendum quod disoerpendo , sicut dicit Marcus, projicit eum, in medium, sicut dicit Lucas : sed hoc quod dicitur, nihil illi nocuisse, refertur ad hoc quod nullum membrum amputavit. Innuitur etiam quod nullus liberatur a daemone nisi discerpatur per compunctionem. Joel, ii, 13 : Scindite corda vestra, et non vestimenta vestra.

" Et exclamans, "

Molestia divinae praesentiae, " voce magna, " ab interioribus exeunte daemone. Iste est rugitus de quo dicitur, I Petr. v, 8 et 9 : Adversarius vester diabolus tamquam leo rugiens circuit quaerens quem devoret : cui resistite fortes in fide. Luc. IV, 41 : Exibant daemonia a multis clamantia, etc.

" Exiit ab eo, "

Notatur quod intus fuit in visceribus, et spiritibus, et sanguine manens, et conturbans comprehensiones ipsius : et notatur in hoc liberatio hominis. Isa. XIX, 20 : Clamabunt aegyptii ad Dominum a facie tribulantis : et mittet eis salvatorem, ei propugnatorem qui liberet eos.

" Et mirati sunt omnes, Ita ut conquirerent inter se dicentes : Quidnam est hoc ? Quaenam doctrinam haec nova ? quia in potestate etiam spiritibus immundis Imperat, et obediunt ei.

Et processit rumor ejus statim in omnem regionem Galiaeae. "

Fructus miraculi importatur hic duplex, particularis In praesentibus : et universalis, in his ad quos fama pervenit.

In praesentibus autem sunt quatuor : via videlicet de ignorantia ad fidem quae est admiratio, et inquisitio potentiae fa- cti, et quaestio de doctrina, et causa trium istorum quae dicta sunt. Primum notatur cum dicitur :

" Et mirati sunt omnes. "

Job, IX, 10 : Qui facit magna, et incomprehensibilia, ei mirabilia , quorumnon est numerus. Isa. xxv,1 : Exaltabo te, et confitebor nomini tuo : quoniam fecisti mirabilia.

" Ita ut conquirerent inter se dicentes. " Psal. cxxxviii, 6 : Mirabilis facta est scientia tua ex me : confortata est, ei non potero ad eam.

" Quidnam est hoc? " Quaestio est de potestate operis. Isa. xliii, 19, 18 : Ego facio nova... Ne memineritis priorum. Apocal. XXI, 5 : Ecce nova facio omnia.

" Quaenam doctrina haec nova? "

Quaestio est de doctrina. Act. xvii, 19 et 20, simile, ubi Athenienses dixerunt Paulo : Possumus scire quae est haec nova, quae a te dicitur, doctrina ? Nova enim quaedam infers auribus nostris.

Et subjungunt causam tantae admirationis et inquisitionis : " Quia in potestate " verbi solius quo dixit, et facta sunt omnia : et hoc est etiam : " Spiritibus immundis imperat, " qui sunt potentiores omni carne. Job, xli, 24 : Non est super terram potestas, quae comparetur ei, qui factus est ut nullum timeret.

" Et obediunt ei : " quia, sicut dicit Gregorius : " Illi militat etiam id quod " per malitiam voluntatis obstat: sic enim " inimicos suos ponit scabellum pedum " ejus. "

" Et processit rumor ejus statim in omnem regionem Galilaeae. "

Generalis est utilitas in his ad quos fama facti pervenit. " Rumor ejus, " famae, " statim, " audito miraculo, " processit in omnem regionem galiaeae, " quia in civitate metropoliundiuue de terris adia- oentibus confluxerant qui famam facti disperserunt: hic est Christi bonus odor. II ad Corinth. ii, 14 : Odorem notitiae suae manifestat per nos in omni loco. Cantic. IV, 10 : Odor unguentorum tuorum super omnia aromata. Eccli. xlix, 1 et 2 : Memoria ejus in compositionem odoris facta opus pigmentarii. In omni ore quasi mel indulcabitur ejus memoria.

" Et protinus egredientes de Synagoga, venerunt in domum Simonis et Andreae, cum Jacobo et Joanne. "

Tangit secundum miraculum, in quo declaratur potestas super incendium fomitis, et mollitiae corporalis. Et dicuntur duo, perfectio videlicet miraculi particularis, et propagatio gratiae universalis (alias, utilitatis aut universalitatis) in omnes.

Perfectio antem miraculi tangitur in tribus:pn adventu Salvatoris, in indigentia salutis, et in adjutorio gratiae : et haec plana sunt in littera, nec oportet ulterius dividi de adventu Salvatoris,

Dicit ergo :

" Et protinus. "

Aviditate etiam alios juvandi. Psal. cxlvii, 15 : Velociter currit sermo ejus.

" Egredientes de Synagoga, " in qua virtus est ostensa super spiritum vexantem immundum.

" Venerunt in domum Simonis. "

Sed nonne Petrus erat de Bethsaida, sicut dicitur, Joan. I, 44? Qualiter ergo in Capharnaum habuit domum? Respondeo, Uxor ejus fuit in (alias, de) Capharnaum, et propter illam affinitatem domus matris uxoris suae dicitur domus Petri. Dicit tamen Stephanus, quod domus Petri non dicitur possessive, sed ad quam declinare consuevit causa vendendi pisces. Et hac etiam familiaritate uxorem duxit de domo illa. Haec autem domus dicitur etiam. " Andreae, " propter inseparabilitatem eorum in lucris, et negotiatione (alias, negotiationem) piscium : quoniam et lucra et expensas communes agebant et habebant.

" Gom Jacobo et Joanne. "

Ecce ministri magni medici : obedientia praecepti, virilis virtus, lucta tentationis, et gratia devotionis : jam exemplo docuit fieri quod praeoepturus erat per Apostolum, Jacob. v, 14, 15 : Infirmatur quis in vobis ? Inducat presbyteros Ecclesiae, et orent super eum :... et oratio fidei salvabit infirmum.

" Decumbebat autem socrus Simonis febricitans. "

Ecce indigentia salutis. Et tangit tria, virium destitutionem : quia " decumbebat, " magnitudine aegritudinis oppressa. Isa. XXXVIII, 13 : Quasi leo sic contrivit omnia ossa mea.

Tangit secundo cum. bonis affinitatem, et quam idonea sit ad curationem, cum dicit :

" Socrus Simonis, "

Ut in ea attenderetur (alias, eo accenderetur) affectus discipuli. Simile, II Machab.III, 33 : Oniae sacerdoti gratias age : nam, propter eum Dominus tibi vi tam donavit.

Tertio, tangit speciem infirmitatis, cum dicitur :

" Febricitans. "

Luc. IV, 38 : Socrus autem Simonis tenebatur magnis febribus, ei rogaverunt illum pro ea. Et significat inoen- dium, fomitis in natura humana. Osee, vii, 4 : Quasi clibanus ipse succensus.

" Et statim dicunt ei de illa. Et accedens elevavit eam, apprehensa manu ejus. "

Hic ponitur curatio in quatuor : in interoessorum suffragio, in vicinante sibi remedio, quae sequitur curatio, et ad pristinum vigorem restitutio.