PSALMUS I. Felicitas justorum, et impiorum miseria.
Dicit ergo: His malis caret,nec hoc tantum sed in lege Domini voluntas ejus.
Psalmus II. Christi imperium panis conatibus homines expugnabunt.
PSALMUS III. David fugiens Absalom a Deo salutem sperat.
PSALMUS IV. David hortatur ad pacem et omnia bona speranda.
PSALMUS V. Contra malignum, auxilium divinum implorat justus.
PSALMUS VI. Oratio poenitentis Dei misericordiam implorantis.
PSALMUS VIII. In operibus suis mirabilis Dominus.
PSALMUS IX. Celebratur potentia Dei qui impios disperdit et pauperes tuetur.
Dicit ergo : Sic adulabuntur impii
PSALMUS XI. Oratio pro imploranda Dei ope contra impios.
PSALMUS XII. Deprecatio animae fidelis in tribulatione.
Dicit ergo: Sic fecisti, sed tandem
Dicit ergo : Sic retribuet mihi et justitiam, et puritatem: et hoc justum,
PSALMUS XVIII. Deum praedicant creaturae et divina. Peccatorum condonatio postulatur.
PSALMUS XIX. Oratio pro principe ad bellum proficiscente.
PSALMUS XX. Christi post depictos inimicos gratiarum actio.
PSALMUS XXI. Christus moriturus obsecrat ut sibi adsit Deus, et eum laudat.
Dicit ergo : Sic rogo : nec mirum :
Dicit ergo : Sic mea dimitte delicta, nec hoc tantum peto, imo, respice ini - micos meos,
PSALMUS XXVI. David sitam profitetur fiduciam in Deo, et ejus implorat auxilium.
PSALMUS XXVIII. Vocantur filii Dei ad adorandum Dominum, cujus vox describitur.
PSALMUS XXIX. Gratiarum actio pro liberatione a morte et tribulatione.
PSALMUS XXX. Precatio Christi et fidelium se Deo in moerore commitentium.
PSALMUS XXXIII. Benedicit Dominum qui est justorum lumen et tutela, et impiorum aversor.
PSALMUS XXXIV. Inimicis excidium, sibi salutem precatur.
Dicit ergo : Confundantur, pro peccatis praeteritis : et revereantur,
PSALMUS XXXV. Impiorum malitia justitia Dei: iustorum gloria.
PSALMUS XXXVI. Bonorum et malorum dispares sunt spes et exitus.
Dicit ergo : 0 infirme, Noli aemulari, indignari scilicet, et offendi, in malignantibus,
PSALMUS XXXVIII. Agit de vanitate et brevitate vitae. Deum orat ut peccatum remittat, et sibi adsit.
PSALMUS XLI. Homo exsul et conturbatus anhelat ad meliorem vitam,
PSALMUS XLII. Spem in Domino reponit a quo judicari exoptat.
PSALMUS XLVI. Deus omnis terroe Dominus
PSALMUS XLVII. Magnus et laudabilis Dominus qui fundavit Sion.
PSALMUS XLVIII. Nihil prosunt opes contra infernum.
Dicit ergo : Audite haec, quae di- cturus sum, omnes gentes
PSALMUS L Poenitentis animae amara contritio.
PSALMUS LI. Frustra in divitiis sperant impii: salus est sperantibus in Domino.
Dicit ergo : Sic gaudebunt justi super afflictum iniquum, et dicent ridendo :
PSALMUS LII. Impiorum insipientia, numerus et paena.
Dicit ergo : Tales sunt mali, sed
Jacta super Dominum curam tuam.
Dicit ergo: Sic psallam, quia es Deus meus
Dicit ergo : Sic vana salus hominis, sed nos. faciemus vir Iidem,
PSALMUS LX. Exsul petit reditum, longam vitam, et ampliationem regni Christi.
Dicit ergo : Sic exclamari, et tu exaudisti me, et hoc in petra, Christo.
PSALMUS LXII. Exsul se in Dei laudibus consolatur : praedicit hostium ruinam.
PSALMUS LXIII. Implorat Dei opem contra inimicos : peribunt, et laetabitur justus.
Dicit ergo : Tanta mala patior, propter quod salvum fac : et etiam quia
Dicit ergo : Bene solvi quae non ra- pueram, quia o Deus Pater, tuscis,
Dicit ergo : Quae praemisi, sustinui ab omnibus simpliciter, et etiam extra-
Dicit ergo : Haec mala mihi intulerunt, ego vero e contrario, orationem meam, ad te,
Dicit ergo : Sic laudabo, et placebit talis laus Deo super vitulum novellum, .
PSALMUS LXIX. Oratio ad opem Dei petendam in magnis periculis.
PSALMUS LXX. Opem Dei implorat adversus persecutores : promittit se Deo gratias acturum.
Dicit ergo : Non est similis tibi : quia quantas ostendisti, etc.
PSALMUS LXXI. Christi regnum justum, pacificum et felix precatur.
Dicit ergo : Sic sit nomen ejus benedi- ctum, et dictum est, quia ante solem
PSALMUS LXXII. Impii felices in hac vita peribunt: Domino adhaerere bonum est.
Dicit ergo : Sic invidus, instabilis fui, terrena inordinate dilexi, et nescivi,
Dicit ergo : Sic rogo ut memor sis, quia ecce inimicus, Judaeorum scilicet populus, ((improperavit
Dicit ergo : Quoniam sic est ut praemisi, propter hoc vovete, et post votum, reddite Deo vestro.
PSALMUS LXXVII. Judaeos excitat memorando beneficia et flagella Dei.
Dicit ergo : Sic dedit volatilia ad capiendum apta : et post manducaverunt, et saturati sunt, nimis,
Dicit ergo : Sic eos in rebus suis affinxit, et post misit in eos iram,
Dicit ergo : Sic est destructa vinea Judaeae, sed, o Deus virtutum, quae
PSALMUS LXXXI. Domini deorum terrae judex judices improbos arguit.
PSALMUS LXXXII. Exponit hostium improperia, et illis exsilium imprecatur.
Dicit ergo : Sic rogo, ut placatus sis avertendo malum, et culpae et paenae :
Dicit ergo : Sic nullus similis, quia Deus est qui glorificatur in consilio, sanctorum suorum :
PSALMUS XCVII. Hortatio ad congratulandum Christo venturo.
Dicit ergo : Dixi, quod psallatis, et ecce modum addo quo psallere debetis.
Dicit ergo : Sic custodiebant testimo-
PSALMUS CII. Omnes creaturas invitat ad recolenda Dei beneficia.
Dicit ergo : Benedic, anima mea, Domino. Tob. xiii, 19 : Anima mea, benedic Dominum, quoniam,
PSALMUS CIV. Hortatur ad cultum Del, memorans ejus beneficia.
Dicit ergo : Sic fuit memor testamenti, promissionis scilicet, quod testamentum disposuit ad Abraham
Dicit ergo : Haec promissa fecit, et etiam dixit. Expone, ut prius.
PSALMUS CV. Deus ob suam bonitatem laudandus : Judaeorum ingratitudo.
Dicit ergo : Haec beneficia illis contulit, et in tantum aperta, quod ipsi crediderunt, verbis ejus.
Dicit ergo : Sic confitemini confessione peccati, et praecipue laudis,
PSALMUS CVII. Dicit cor suum ad Dei cultum paratum, et ideo victoriam sperat.
PSALMUS CVIII. Opem Dei implorat, et proditori dignas paenas praedicit.
PSALMUS CX. Laudat Deum ob beneficia, et incitat ad ejus timorem.
PSALMUS CXII. Laudandus Deus super omnia excelsus et exaltans humiles.
PSALMUS CXIV. Gratiarum actio pro liberatione a periculis.
PSALMUS CXVI. Ad laudandum Deum provocatio.
PSALMUS CXVIII. Multis modis ostendit beatam pilam in legis observatione esse positam.
PSALMUS CXIX. Vitae miserias luget, ab his liberari efflagitat.
PSALMUS CXX. Securus qui se Deo committit.
PSALMUS CXXII. Actus fiduciae in Deum tempore tribulationis.
PSALMUS CXXVI. Vani hominum labores quibus non opitulatur Dominus.
PSALMUS CXXVIII. Funestus impiorum exitus.
PSALMUS CXXIX. Oratio pro precando fiducialiter peccatorum petita.
PSALMUS CXXX. Humilitatis sincera professio.
PSALMUS CXXXIII. Hortatio ad benedicendum Domino.
Dicit ergo : Sic percussit magnos reges, et fortes, . Sehon scilicet, regem Amorrhaeorum,
PSALMUS CXXXVIII. Sciens Deum nihil latere, suam in eum fiduciam profitetur.
Dicit ergo : Sic omnia cognovisti, et prima: et hoc patet, supple, quia, tu, non alius, formasti me,
PSALMUS CXXXIX. Orat pro sua salute : hostibus imprecatur.
PSALMUS CXL. Petii regi a Domino tempore persecutionis.
Dicit ergo : Domine, clamavi, tam diu est, non modo clamo primo, ad te, Clamo, Ad te,
PSALMUS CXLI. Circumdatus a Saule orat pro sua salute.
PSALMUS CXLIII Gratias agit pro victoria: petit hostium exitium.
PSALMUS CXLV. Solus beatus qui soli Deo fidit.
Dicit ergo : Tanta est ejus potentia, talis veritas et justitia, et etiam o Sion,
PSALMUS CXLVI. Hortatio ad laudandum Deum ob ejus beneficia.
PSALMUS CXLVII. Ecclesiam invitat ad laudandum Deum qui eam bonis cumulavit.
PSALMUS CXLVIII. Invitat omnes creaturas ad laudandum Deum.
PSALMUS CXLIX. Gratiarum actio pro insigni victoria.
PSALMUS CL. In omnibus et ubique Deum celebrandum profitetur.
commentariUS.
Psalmus David cum fugeret a facie Absalom filii sui.
" Domine, quid multiplicati sunt. " Hic est Psalmus tertius cui praeponitur titulus, in quo secundum superficiem videtur ostendi quae sit causa efficiens hujus Psalmi, et tempus in quo editus est. Titulus enim est, " Psalmus David, " hoc est, a David factus, ecce auctor : " cum fugeret a facie Absalom filii sui, " ecce tempus aperte et ratio componendi Psalmum, scilicet tribulatio illata a filio Absalone, de qua habetur sermo, II Reg. XV, XVI, XVII et XVIII .
Verius tamen secundum spiritualem intelligentiam ostenditurmaleriahujus Psalmi, scilicet Christus. Sed in hoc generalia materia propterhoc monstratur, et quid de Christo dicatur in hoc Psalmo, quia persecutio quam sustinuit a filio proditores scilicet Juda, quae persecutio figurata fuit in illa materiali superius tacta. David enim, quantum ad hoc factum pertinet, satis bene exprimit Christum propter tria. Propter affectum : sicut enim David Absalom tamquam filium diligebat, sic Christus Judam : unde sicut et alios filium vocavit. Matth. IX, 15 : Numquid possunt filii sponsi lugere quamdiu cum illis est sponsus ? Propter factum : sicut enim David Absalom persequentem illum, ab eo fugiens elongavit, sic Christus a Juda obstinato etiam corporaliter recessit, abiens cum aliis discipulis in montem Oliveti, Marc. XIV, 26, et spiritualiter mentem ipsius dereliquit, longe factus ab eo, et totum derelinquens diabolo occupandum. Joan. xiii, 27 : Et post buccellam,introivit in eum Satanas. Et propter finem : sicut enim David mortuo Absalone in pace regnavit, sic Juda suspensos Matth. xxvii, 5, et Act. I, 18, Christus gloriosus et nihil timens ab aliquo, resurrexit, asserens de seipso illud Matth. XXVIII, 18 : Data est mihi omnis potestas in caelo et in terra.
Absalom etiam Judam in illo facto ratione triplici figuravit. Primo propter nominis interpretationem : interpretatur enim Absalom, patris pax : Judas autem se patri suo Christo ostendebat pacificum, quando salutans osculatur eum, Matth. XXVI, 49. Ratione operis : quia sicuti Absalom contra patrem suum exercitum congregavit, sic Judas acceptis cohortibus et ministris contra Christum venit, Joan. xviii, 3. Et ratione finis : uterque enim suspendio interiit.
Sensus ergo tituli hic est, " Psalmus David, " hoc est, de vero David est Psalmus iste : et hoc quantum ad persecutionem quam sustinuit a Juda proditore, a quo et corporaliter et spiritualiter recessit.
Notandum autem, quod Psalmus iste totus in duas partes dividitur : agitur enim primo de pugna quam Christus sustinuit in sua passione, secundo de victoria,et triumpho reportato ex illa in sua Resurrectione, ne credatur succubuisse, versu quinto, " Ego dormivi, etc. "
Rectus ordo : in primo enim Psalmo actum est de beatitudine, in secundo de persecutione et tribulatione per quam venitur ad beatitudinem : in hoc de Christi pugna et passione, quae est ratio et causa quare per tribulationem ad beatitudinem pervenitur.
Prima pars sic dividitur in duas partes : omnis enim pugna partes habet. Primo ergo agitur de parte impetente Christum, secundo de defendente, versu tertio, " Tu autem Domine. "
In prima parte duo : primo monstratur impetentium numerositas, secundo, impugnationis multiplicitas : primo,facto, ibi, " Multi insurgunt : " secundo, verbo, ibi, " Multi dicunt. "
Ait ergo Christus ad Patrem loquens : " Domine quid multiplicati sunt, qui tribulant me? " Littera Hieronymi, " ho-" stes mei, Scribae, et Pharisaei, Pilatus, " milites crucifigentes, et Judaeorum
" plebs. " Psal. cxviii, 69 : Multiplicata est super me iniquitas superborum. Et alibi, y. 157 : Multi qui persequuntur me et tribulant me. Et ibi, f. 2 : " Multi insurgunt adversum me. " Facto : Psal. XXVI, 12 : Insurrexerunt in me testes iniqui. Dicitur enim proprie insurgere ad nocendum, consurgere ad auxiliandum, assurgere ad honorandum. Et nota, quod hostes Christi, mali scilicet, multiplicati sunt numero, rebus, peccatis, tandem suppliciis. Numero : Matth. xx, 16 : Multi sunt vocali, pauci vero electi. Et in Psal. lxviii, 5 : Multiplicati sunt super capillos capitis mei. Eccle. I, 15 : Stultorum infinitus est numerus. Rebus: Psal. IV, 8 : A fructu frumenti, vini, et olei sui multiplicati sunt. Job, XII, 6 : Abundant tabernacula praedonum, et audacter provocant Deum. Peccatis: secundum illud Psal. lxviii, 28 : Appone iniquitatem super iniquitatem eorum. Eccli. iii, 29 : Cor nequam gravabitur in doloribus, et peccator adjiciet ad peccandum. Secundum illud Eccli. v,5 : Fili... ne adjicias peccatum super peccatum. Suppliciis : Psal. cviii, 29 : Operiantur sicut diploide, confusione sua. Job, XXIV, 19: Ad nimium calorem transeat ab aquis nivium. Isa. lxvi, 24 : Vermis eorum, etc.
" Multi dicunt animae meae, " impugnando me opprobrioso verbo, " Non est salus ipsi in Deo ejus, " id est, salus qua salvat alios, non est ipsi a Deo ejus, qui ejus Pater est, sicut dicitur, Matth. XII, 24 : Hic non ejicit daemones nisi in Beelzebub principe daemoniorum. Vel ipsi animae ejus non est salus in Deo ejus, id est, in eo quem sibi Deum dicit, salvari non poterit. Sap. II, 13 : Promittit se scientiam Dei habere, et Filium Dei se nominat. Et post pauca, y. 17 : Videamus ergo si sermones illius veri sunt. Matth. XXVII, 40 : Si Filius Dei es, descende de cruce. Luc. xxiii, 39 : Si tu es Christus, salvum fac temetipsum. Sic im- pletum est illud Jerem. XII, 8 : Facta est mihi haereditas mea quasi leo in silva : dedit contra me vocem. Ezechiel, xxxv, 13 : Insurrexistis super me ore vestro. Nota, quod vere mirandum, quod Christus invenerit impugnantem. Primo, propter naturae conformitatem, quam ad nos habuit. Eccli. XIII, 19 : Omne animal diligit simile sibi: sic et omnis homo proximum sibi. Ad Philip. II, 7, dicitur de Christo : Semetipsum exinanivit formam servi accipiens,... et habitu inventus ut homo. Secundo, quia nihil omnino contra hominem commisit. Mich. VI, 3 : Popule meus quid feci tibi, aut quid molestus fui tibi ? responde mihi. Item nihil eorum quae debuit facere, omisit. Isa. v, 4 : Quid est quod ultra debui facere vine ae meae, et non feci? Genes. I, 31 : Viditque Deus cuncta quae fecerat: et erant valde bona. Marc. VII, 37 : Bene omnia fecit. Item, omnimodam innocentiam habuit, cui etiam ignis habens vim irrationabilem parcit. Daniel. III, 50 : Et non tetigit eos omnino ignis, neque contristavit. Item, in visu fuit amabilis, quia speciosus. Psal. xliv, 3 : Speciosus forma prae filiis hominum. Formositas ejus naturalis causa amoris, non persecutionis. Eccli. xl, 22 : Gratiam et speciem desiderabit oculus. In sermone suavis. Psal. cxviii, 103 : Quam dulcia faucibus meis eloquia tua ! et Eccli. VI, 5, dicitur : Verbum dulce multiplicat amicos, et mitigat inimicos. Omnibus liberalis et largus. Psal. cxliv, 16 : Aperis tu manum tuam : et imples omne animal benedictione. Proverb. XIX, 6 : Multi colunt personam potentis, et amici sunt dona tribuentis. Miror ergo, quod impugnatus sit, cum omnes causas amoris haberet, et nullam odii. Psal. CXIX, 7 : Cum loquebar illis, impugnabant me gratis. Psal. CXVIII, 161 : Persecuti sunt me gratis. Propter hoc dicitur
in Isa.XXI, 4 : Babylon dilecta mea posita est mihi in miraculum. Jerem. v,l 30 : Stupor et mirabilia facta sunt in terra.
" Tu autem Domine susceptor, etc. " Hic subjungitur de defendente, quod fuit dupliciter, scilicet divina consolatio contra impugnantes facto, efficax oratio contra impugnantes verbo,ibi," Voce mea. " Divina consolatio constat ex tribus, ex naturae humanae unione cum divina, ex gloriosa fruitione gloriae, et ex potestativa sublimatione, ibi, " Et exaltatis. "