DE SACROSANCTO EUCHARISTIAE SACRAMENTO SERMONES PLANE DIVINI.
PARS PRIMA OPERIS. DE TRIBUS CAUSIS INSTITUTIONIS SACRAMENTI.
SERMO VII I. Quod corpus datur vclatum.
PARS III DE MIRABILIBUS DIVINAE MANDUCATIONIS.
PARS IV. DE QUALITATE NOSTRAE PRAEPARATIONIS AD SACRAMENTUM:
PARS V. DE TRIPLICI MANDUCANDI MODO
PARS VI. DE DUODECIM EFFECTIBUS CORPORIS CHRISTI CONTRA DUODECIM LANGUORES.
Venite, comedite panem meum, Prov. IX, 5. Ut supra. Probet autem seipsum homo : et sic de pane illo edat, I ad Cor. XI, 28. Probet, id est, praeparet se, examinet, purget, Item aliud: Praeparate corda vestra Domino, I Reg. vii, 3.
Quartum principaliter circa Sacramentum Dominici corporis notandum, est qualitas nostrae praeparationis, nam valde justum est, ut ad tam dignum et venerandum cibum, scilicet ad ipsum Dominum omnium, non inaccurate, vel indevote, sed aliquo competenti modo praeparati, accedamus ad ipsum. Exod.
XIX, 22 : Sacerdotes qui accedunt ad Dominum, sanctificentur, ne percutiat eos. Similiter et alii. Preeparatio nostra potest in tribus considerari :
I . In dignitate suscipiendi corporis. II. In hostia propositi panis. III. In figura agni paschalis.
De duobus primis potest hic dici, et de tertio in sequenti.
I. Primus modus nostras proeparationis ad Sacramentum consideratur in dignitate ipsius Sacri corporis. Nam quia mundissimum est, et Deo vivo plenum, et unitum: necesse est illud suscipienti per tria preeparari, scilicet, 1. Per fidei plenitudinem, 2. Per munditiae magnitudinem, 3. Per orationis devotionem.
I. Primum praeparativum est fidei plenitudo. Ad Heb. x, 22 : Accedamus cum vero corde in plenitudine fidei. Cum vero corde, id est, cum vero intellectu, sine errore : in plenitudine fidei, id est, in plena fide credentes quae non videmus, scilicet, sub specie panis esse totum Christum, verum hominem, et verum Deum. Propter hujusmodi fidei magnum meritum, I Pet. I, 8 : Credentes in Christum quem non videtis, exsultabitis Iaetitia inenarrabili.
II. Secundum praeparativum est munditias magnitudo. Quia congruum est, ut vas sit mundum, suscepturum corpus mundissimum. Exod. XVI, 33 : Sume vas unum, et mitte ibi Mam. Vas unum quasi singulariter et excellenter mundum. Hinc ad Hebr. IX, 4, dicit Apostolus vas istud esse urnam auream. Decet enim cor quasi aurum esse purissimum, per magnam munditiam, quod capere debet coelestem panem. Alexander Papa : " Ni-" hil in sacrificiis majus esse potest, " quam corpus et sanguis Christi : nec " ulla oblatio hac potior est, sed omnes "praecellit, quae pura Deo conscien-" tia offerenda est, et pura mente su" menda. " Hugo : " Pura conscientia " est, quas non habet de praeterito justam " accusationem, de presenti justam de-" lectationem, de futuro minus justam " voluntatem. " Matth. XXVII, 58 et 59 : Joseph petiit a Pilato corpus Jesu.... Et accepto corpore, involvit illud in sindone munda. Glossa : " Sindone munda Je-" sum involvit, qui pura mente eum sus-" cipit. Hinc etiam mos Ecclesias habet, ut sacrificium altaris non serico, non panno tincto, sed potius in lineo celebretur.
In tribus vero, quae perducunt corporale lineum ad candorem, intelliguntur tria, quae faciunt ad nostram mundifieationem. Primo enim lavatur, secundo torquetur, tertio exsiccatur. Sic qui ad suscipiendum Dominum nostrum mundus vult fieri, primo debet per aquam la- crymarum lavari, secundo per opera poenitentiae torqueri, tertio per fervorem amoris Dei a carnalium desideriorum humore siccari.
1. De primo, ad Hebr. x, 22 : Accedamus, aspersi corda a conscientia mala, et abluti corpus aqua munda, id est, mundati lacrymis a peccatis cordis et corporis. Exod. xxx, 19 : Lavabunt Aaron, et filii ejus, manus suas ac pedes, id est, opera, et cogitationes aqua compunctionis, et confessionis, quando accessuri sunt ad altare : ne forte moriantur. Jerem. IV, 14 : Lava a malitia cor tuum Jerusalem, ut salva fias : Usquequo morabuntur in te cogitationes noxias ? Psalm. VI, 7 : Lavabo per singulas noctes lectum meum, id est, conscientiam meam : Lacrgmis meis stratum meum rigabo.
2. De secundo, Exod. XXVI, 1 : Cortinas tabernaculi, id est, ornatum animae facies de bysso retorta : de operibus poenitentiae, jejuniis, afflictionibus, orationibus, et hujusmodi. I ad Corinth. IX, 27 : Castigo corpus meum, et in servitutem redigo. Eccli. XXXIII, 28 : Servo malevolo, id est, corpori, tortura et compedes, mitte illum in operationem, ne vacet. Psal. XXXIII, 20 : Multae tribulationes justorum.
3. De tertio, Psal. XXI, 16 : Aruit tamquam testa virtus mea. Quasi diceret : Divini amoris igne purgatus sum ab omni pravo humore. Item, Psal. XVIII, 6: In sole posuit tabernaculum suum, ad siccandum scilicet per amorem divinum : ut fiat valde pulchrum et mundum. Cant. IV, 7 : Tota pulchra es amicamea, et macula non est in te : quia scilicet bene Iota, torta, et exsiccata. Num. XI, 18 : Sanctificamini : cras comedetis carnes.
III. Tertium praeparativum est orationis devotio. Psal. CIV, 40 : Petierunt, et venit coturnix : et pane coeli saturavit eos. Job, III, 24 : Antequam comedam suspiro. Hinc Maria Magdalena, et aliae devotas portabant aromata, dum quaere- rent corpus Jesu (Luc. XXIV, 1). Sic nobis accessuris ad corpus Domini,praelihanda est devotionis oratio : ut quod forte minus parati sumus per jejunium et confessionem, suppleat spiritualium aromatum, id est, oblationum oratio. II Paral. xxx, 18 et 19 : Magna pars populi quse sanctificata non fuerat, comedit phase et oravit pro eis Ezechias Rex dicens : Dominus bonus propitiabitur cunctis, qui in toto corde requirunt Dominum Deus patrum suorum : et non imputabitur eis, quod minus sanctificati sunt. Augustinus : " Quamvis quis pec-"cato mordeatur veniali, peccandi ta-" men non habeat voluntatem : satisfa-" ciat lacrymis et orationibus, et confi-" dens de Domini miseratione, accedat ad " Eucharistiam intrepidus et securus. "
II.
Secundus modus nostrae praeparationis consideratur in hostia panis. Sicut enim grana frumenti arte humana gradatim proficiunt ad panis complementum : sic anima peccatrix gratia Dei proficit ad bonum statum, in quo licenter suscipiat corpus Dominicum. Grana ex quibus fit hostia, significant statum peccatoris, propter tria. Sunt enim dura, et furfure operta, et ab invicem distincta : sic
1. Peccator durus est in corde, qui non vult converti ad dulcem Deum de sua iniquitate. Jerem. v, 3 : Induraverunt facies suas super petram, et noluerunt reverti.
2. Item, Peccator opertus est quasi furfure, peccati deformitate. Ibidem, ii, 36 : Quam vilis facta es nimis, iterans vias tuas! 3. Item, Peccator divisus est a proximo suo, charitatis privatione. Osee, x, 2 : Divisum est cor eorum, nunc interibunt.
Similiter et tritici grana ad statum in quo sunt in hostia, per hunc modum sunt deducta. Primo, contrita est durities eo- rum per molam, et in minimas partes redacta. Secundo, a furfure sunt mundata. Tertio, commixta est farina ad invicem per aquam, et ad ignem decocta, et in panem solidata: sic peccator qui dignus erit corpus Domini sumere, debet semper tria quae in his signantur, preparare: 1. scilicet, Per cordis contritionem, 2. Per oris confessionem, 3. et Per proximi dilectionem.
1. De primo, Isa. xlvii, 2 : Tolle molam, et mole farinam. Quasi diceret : Fac in te molam spiritualem de duobus molaribus, considerando misericordiam Dei, et justitiam ad emolliendum cordis tui duritiam : misericordiam quasi superiorem lapidem, quae nunc operatur, et circuit: sed post hanc vitam operari cessabit. Psalm. lxxxv, 13 : Misericordia tua Domine magna est super me. Item, considerando justitiam, quasi inferiorem lapidem, quae nunc jacet, et quiescit : sed post hanc vitam elevatur, operatur, et currit. Ezech. VII, 8 et 9 : Judicabo te juxta viat tuas,...non parcet oculus meus, nec miserebor. Matth. XXI, 44 : Super quem ceciderit lapis iste, conteret eum. Ad Roman. XI, 22 : Vide bonitatem Dei, et severitatem. Job, xxiii, 16 : Deus mollivit cor meum, et Omnipotens conturbavit me. Deus cui proprium est misereri semper et parcere: Omnipotens, quem oportet juste judicare. Psal. l, 19 : Sacrificium Deo spiritus contribulatus: cor contritum, et humiliatum Deus non despicies.
2. De secundo, Amos, IX, 9 : Ecce mandabo ego, et concutiam in omnibus gentibus domum Israel, sicut concutitur in cribro, ubi scilicet furfures separantur a nucleis, impurum a puro. Sic per confessionem mundatur anima a vili peccato. Psalm. xcv, 6 : Confessio, et pulchritudo in conspectu ejus. I Mach. IV, 36 : Dixit Judas, et fratres ejus, id est, confitentes, Ecce contriti sunt inimici nostri: ascendamus nunc mundare sancta. Eccli. ii, 20 : Qui timent Dominum, praeparabunt corda sua, et in eon-spectu illitis sanctificabunt animas suas. Glossa : et Felix anima, quae quotidie " mundat cor suum, ut suscipiat habita-" torem suum Deum, cujus possessor " nullius eget bono : quia omnium bono-" rum auctorem in se habet. "
3, De tertio, Genes. XVIII, 6 : Accelera, tria sata similae commisce, et fac subcineritios panes : ut scilicet vitulum optimum cum illis comederent. Qui enim vitulum optimum, id est, corpus Christi vult sumere, prius debet de tribus satis similes panem igne coquendo solidare, id est, ad tres hominum differentias, scilicet ad superiores, aequales, et inferiores, veram dilectionem conservare. I ad Corinth. x, 17 : Quoniam unus panis, unum corpus multi sumus, omnes qui de uno pane participamus. Augustinus : " Qui accipit mysterium " unitatis, et non tenet vinculum pacis : " non mysterium accipit pro se, sed " contra se. " Matth. xxii, 11 et 13: Intravit Rex ut videret discumbentes, etvidit hominem non vestitum veste nuptiali, id est, charitate, et ait ministris : Ligatis manibus, et pedibus ejus, mittite eum in tenebras exteriores : Ibi erit fletus, et stridor dentium. Matth. v, 23 et 24 : Si offers munus tuum ante altare... vadepriusreconciliari fratri tuo. Glossa : " Si fratrem laesisti, reconciliare " ei : etiamsi adversarius exstiterat, esto " benevolus, ut fiat amicus : et tunc of-" feres munus tuum, ut sit Deo gra-" tum. "
Propter praedicta in pane notanda dicitur, Exod. xiii, 7, 9 : Azyma comeditis, id est, panem sine fermento. Et erit quasi signum in manu tua, et quasi monimentum ante oculus tuos : quod scilicet significatur in eo, ut dictum est, cordis contritio, oris confessio, proximi dilectio : quibus debemus nos praeparare, ut digni possimus ad Christi corpus accedere, et eo ad fruendum in coelo cum Angelis pervenire. Amen.