SERMO XIX.

IN FESTO SS. PHILIPPI

ET JACOBI APOSTOLORUM.

Stabunt justi in magna constantia adversus eos, qui se angustiaverunt, et qui abstulerunt labores eorum.

Sap. 5, 1.

Quatuor hic occurrunt notanda :

I . Qui sint illi, qui teste Sapientia stabunt ? 11. Quando hoc eveniet, quod stabunt ?III. Quis sit ille princeps, coram quo stabunt?

IV. Qui dicantur esse adversus quos justi stabunt? I.

De primo nota, quod illi qui teste Sapientia stabunt, sunt justi. Dicitur etiam supra : Stabunt justi in magna constan-tia. Notandum vero secundum etymologiam, quod justi dicuntur quasi jus vel jura tenentes. Et nota quod, quoniam senarius numerus primus numerus est perfectus, propterea eliam Dominus, (Matth. v, 28 et seq.) jus senarium edidit, quod qui observaverit, justus redditur et perfectus. Primum igitur jus Domini, quod Dominus edidit, monet ut casti et

mundi etiam mentaliter existamus. Secundum, ut nullum juramentum sine necessitate proferamus. Tertium, ut corruptelam mendacii fugiamus. Quartum, ut contra injurias per patientiam muniamur. Quintum, ut opera verse charitatis exsequamur. Sextum, ut justi coram Deo in omnibus inveniamur.

1. De primo dicitur, Matth. v, 28 ; Audistis quia dictum est antiquis : Non maechaberis: Ego autem dico vobis: Quia omnis qui viderit mulierem, ad concupiscendum eam, jam moechatus est eam in corde suo. Nomine moechiae omnis illicita carnis delectatio intelligitur, quas non solum opere, sed anima est fugienda.

2. De secundo dicit Dominus, Matth. v, 33 et seq. : Iterum audistis quia dictum est antiquis : Non perjurabis : reddes autem Domino juramenta tua. Ego autem dico vobis non jurare omnino, neque per coelum, quia thronus Dei est: neque per terram, quia scabellum est pedum ejus : neque per Jerosolymam, quia civitas est magni Regis : neque per caput tuum juraveris, quia non potes unum capillum album facere, aut nigrum. Iste locus ita intelligendus est, quod Dominus prohibet nos jurare, nisi magna utilitas, aut evidens necessitas nostrum juramentum requirat. Nihil tamen ad hoc nos compellere debet, quod perjuri efficiamur.

3. De tertio dicit Dominus, Matth. v,

37 : Sit sermo vester, Est, est: non, non. Hic monet veritatem servare : ut est, vel non, quod ore proferimus, etiam corde teneamus.

4. De quarto dicit Dominus, Matth. v,

38 et seq. : Audistis quia dictum est : Oculum pro oculo, et dentem pro dente. Ego autem dico vobis, non resistere malo : sed si quis te percusserit in dexteram maxillam tuam,prxbe illi et alteram. Et ei qui vult tecum judicio contendere, et tunicam tuam tollere, dimitte ei et pallium. Et quicumque angariaverit te mille passus, vade cum illo alia duo.

Hic monemur, ut in triplici injuria patientes existamus, videlicet in cruciatu corporum, ibi : Si quis te percusserit. In damno rerum, ibi: Et tecum in judicio contendere. In angariis operum, ibi: Quicumque te angariaverit.

5. De quinto, idest, de operibus dicit Dominus, Matth. v, 42 et seq. : Qui petit a te, da ei : et volenti mutuari a te, ne avertaris. Sequitur : Audistis, quia dictum est antiquis : Diliges proximum tuum, et odio habebis inimicum tuum. Ego autem dico vobis : Diligite inimicos vestros, benefacite his, qui oderunt vos : et orate pro persequentibus,et calumniantibus vos : ut sitis filii Patris vestri, qui in eas Iis est. In quatuor igitur opera veras charitatis consistunt. Primo, ut amicis et pauperibus res nostras demus. Secundo, ut eisdem etiam nostra sine usuris mutuemus. Tertio, ut inimicis, et etiam nostris benefaciamus. Quarto, ut pro ipsis fideliter orationes effundamus.

6. De sexto dicit Dominus,Matth. VI, 1: Attendite, ne justitiam vestram faciatis coram hominibus, ut videamini ab eis, alioquin mercedem nun habebitis apud Patrem vestrum qui in callis est. Nota quod Dominus sic prohibet justitiam fieri coram hominibus, ne videlicet laus hominum appetatur, unde Augustinus in Glossa : " Non prohibet videri ut " Deus laudetur, sed videri ut ipsi lau-" dentur. "

Nota, quod Dominus subsequenter ponit tres partes justitias, videlicet eleemosynam, orationem, et jejunium. De primo, hoc est, de eleemosyna dicit Dominus, Matth. VI, 2 : Cum facis eleemosynam, noli tuba canere ante te, sicut hypocritae faciunt in synagogis, et in vicis, ut honorificentur ab hominibus : Amen dico vobis, receperunt mercedem suam. De secundo, videlicet de oratione dicit Dominus, Matth, VI, 3 : Et cum oratis, non erilis sicut hypocritae, qui amant in synagogis, et in angulis platearum stantes orare, ut videantur ab hominibus : Amen dico vobis, receperunt

II.

De secundo nota, quod tunc justi in magna constantia stabunt, quando dies judicii advenerit et quando impii, qui modo videntur esse in dextera parte, per proprias ipsorum iniquitates ad sinistram partem, hoc est, inter damnandos traducentur. Unde dicitur Sap. IV, 20 : Venient in cogitatione peccatorum suorum timidi, et traducent illos ex adverso iniquitates ipsorum. Sequitur immediate : Tunc stabunt justi in magna constantia.

III.

De tertio nota, quod justi stabunt cum illo principe, cui Psaltes petit committi judicium, ita orans in Psal. lxxi, 2 : Deus judicium tuum regi da : et justitiam tuam filio regis. Ipse autem Regis filius dicit in. Psal. lxxiv, 3 : Cum accepero tempus, ego justitias judicabo. Stabunt igitur, qui modo imbecilles, licet tamen vero fortes sunt in Christo : stabunt, inquam, coram fortissimo : unde Sap. v, 18, 21 : Accipiet armaturam zelus illius, et armabit creaturam ad ultionem inimicorum, et pugnabit cum illo orbis terrarum contra insensatos. Stabunt etiam qui modo reputantur stulti, cum tamen vere sint sapientes : stabunt, inquam, coram sapientissimo : unde Sap. VI, 4 : Interrogabit opera vestra, et cogitationes scrutabitur. Stabunt nihilominus justi, licet tamen eorum justitia contemnerentur : stabunt, inquam, coram justissimo : unde Sap. VI, 8 : Pusillum et magnum ipse fecit, et aequaliter cura est illi de omnibus. Qui enim custodierint justitiam, juste judicabuntur. Nullus igitur isti judici per potentiam poterit resistere, nullus poterit eum decipere, nullus etiam per pecuniam poterit corrumpere.

IV.

De quarto nota, quod justi adversus eos qui se angustiaverunt, et qui abstulerunt labores eorum, stabunt in magna constantia, de ipsis Domino conquerentes. Et nota, quod daemones bonos homines angustient in anima per diversimodas tentationes : angustiant etiam eos in corpore per infirmitatum vexationes : ipsi etiam bonorum hominum spirituales labores auferunt, id est, quotidie nituntur auferre, et propter hoc justi contra eos in magna constantia stabunt. Nota etiam, quod iniqui homines saepe angustiant bonos in corporibus suis, videlicet eos percutientes, vel in carcerem retrudentes: et auferunt eis labores eorum materiales, id est, res illorum laboribus et sudoribus conquisitas. Et certe justi pauperes contra . eos stabunt in magna constantia suas injurias Domino conquerentes.

Rogate Dominum, ut sic justitiae exsecutores existamus, ut et nos cum justis Domino adstare mereamur. Quod; etc.

mercedem suam. De tertio, scilicet de jejunio dicit Dominus, Matth. VI, 16 : Cum jejunatis, nolite fieri sicut hypocritae, tristes : exterminant enim facies suas, ut appareant hominibus jejunantes. Amen dico vobis, quia receperunt mercedem suam.