CAPUT IV.

De corporalium et principalium partium plantae diversitate.

Secundum diversitatem autem magis specialem quaedam plantarum producunt fructum super folia, sicut pyri et mali et cini et pini et amigdali, in quibus invenitur folium a radice coctilidonis fructus: quaedam autem producunt sine folio suo, et illae sunt rarae in nostris climatibus : et quaedam producunt ex opposito folii sui sicut vitis : est enim pampinus frequenter ex opposito racemi in vite. Adhuc autem quarumdam fructus pullulat pendens a stipite, et quarumdam a radice, sicut fructificantur arbores aegyptiae quae nargavariton Graece dicuntur. Quarumdam autem fructus est in medio earum inter corticem inclusus, sicut est in canna mellis, quae fert saccharum. Quarumdam etiam folia et nodi sunt indistincti secundum locum, sicut in eadem. Et quarumdam folia sunt aequalia et adinvicem similia. Quaedam autem et ramos aequales habent inter eas quae habent ra-

Partes autem quas dicemus et diximus, omnium sunt plantarum quae crescentes sunt et auctae cum ipsis crescentibus et auctis: et illae sunt partes essentiales plantarum : et istae sunt radices et virgae et stipites plantarum et rami. Istae enim partes praecipue sunt in plantis, et assimilantur membris animalium, quae continent tota animalia vel membra partialia ipsorum. Radix enim plantae est mediatrix organice inter plantam et cibum : et ideo Graecorum praecipui in Academicis fludiis florentes, sicut Plato et Speusippus, vocaverunt principium quod Arabes radicem vocant, et dicunt eam esse principium sicut causam vitae : quia per vivificum nutrimentum causam vitae plantis continue adducit. Stipes autem plantae est, quae sola a terra nascitur a radice quasi perpendiculariter ad rectos angulos erecta, et est sicut statura erectionis plantae. Surculi vero proprie sunt virgae a radice arboris circa stipitem pullulantes : improprie tamen surculi etiam dicuntur palmites, qui pullulant a stipite et a ramis in diversis partibus plantae. Rami autem sunt partes illae immediate a stipite non in loco surculorum, superius vero supra stipitem oriuntur: et tales rami non in omnibus, sed in magnis plantis frequenter inveniuntur. Ramos autem habentes plantarum quaedam non sempiterne retinent eos, sed anno post annum renovant, sicut foeniculum, et livisticum, et siler montanum, et vallana, et hujusmodi. Quaedam autem retinent eos sempiterne, et quaedam numquam habent ramos et folia, ut fungi et iuberes et omnia genera boletorum : tamen propriissime rami dicti non sunt nisi arborum, et non arbustorum, vel fruticum, vel olerum, vel herbarum.

Cortices autem et lignum et medulla et omnia hujusmodi essentialia plantae nascuntur ex humore seminario et cibati plantae. Medullam autem quidam vocant arboris matricem, eo quod in ipsa videtur concipi et formari semen conceptum : cujus signum est, quod vitis et quaedam aliae plantae evacuatae medullis, non concipiunt semen, sed faciunt uvas sine arillis, qui tamen arilli pro certo sunt semina vitium. Quidam autem vocant viscera, eo quod primum nutrimentum decurrit in ea in quibusdam plantis quae cibantur a medio ad superficiem digerendo nutrimentum, sicut diximus supra. Et quidam causam vitae : quia vitalem virtutem confert nutrimento attracto in his quae habent medullam. In his autem quae non, confert id quod est loco medullae sicut ligni medium.

Nodi autem et venae et caro vel lignea vel herbalis plantarum quae supplet id quod est inter venas et nodos, constant omnia ex. quatuor elementis, et in ipsis virtutes inveniuntur elementorum magis quam in partibus animalium : eo quod plantae materiales et viciniores sunt elementis, et minus in eis quam in animalium corporibus elementa sunt alterata. inveniuntur autem quaedam plantarum partes, quae facile valde generantur, sicut folia, et flores, et virgulae parvulae, quae sicut flores sunt praeter essentialia plantae, quae etiam parvulae et non virgulae sunt : sed sunt stipites in quibus figuntur multi flores, et postea fructus, et aliquando multa folia : sicut est id quod vocatur racemus in vite, hoc est, id in quo figuntur multae uvae in botro : et

sicut est Id quod est In arbore nucum, in quo figuntur multa folia, et cadit cum foliis sicut flores et fructus. Eodem autem modo sunt facilis generationis fructus et rami quidam et semina et cortices quae circumstant semina : haec enim omnia facile generantur propter similitudinem suae materiae.