Albert the Great, Commentarii In Psalmos

" Cum invocarem. " Psalmus quartus, cui praeponitur titulus tertius, " In finem in carminibus, Psalmus David . " Ad cujus evidentiam notetur diligenter Glossa super hoc adjuncto, quod est " finis. " Finis est multiplex : temporis, I ad Corinth. x, 11 : Nos sumus in quos fines saeculorum devenerunt. Loci, Sap. viii, 1: Attingit a fine usque ad finem fortiter. Consummationis, ad Rom. x, 4 : Finis legis, Christus ad justitiam. Isa. xxxii, 10 : Consummata est vindemia, collectio ultra non veniet. Et causa finalis, Apocalyp.I, 8: Ego sum Alpha et Omega, principium, et finis.

Psalmus autem sic ordinatur ad praedictos. Cum enim actum sit de beatitudine in primo Psalmo, de tribulatione per quam venitur ad beatitudinem, in secundo : de Christi passione quae est ratio perveniendi per tribulationem, in tertio : in hoc quarto agitur de influentia in membra propria, a capite Christo, ut per hoc ostendantur per ipsum tracta ad gloriam, quorum membra perveniunt ad illam. Joan. III, 13 : Nemo ascendit in caelum, nisi qui descendit de caelo, etc.

Dividitur autem in tres partes. Primo ostenditur influentia bonorum a capite in membra. Secundo, increpatio membrorum convertentium se ad infima et vana, a quibus in ipsos nulla boni influentia, ibi, " Filii hominum. " Tertio, exhortatio increpatorum, ut convertantur ad Christum a quo bona illa influunt, et recipiunt illa, ibi, " Et scitote. "

In prima parte tria dicuntur. Primo, ostenditur quod a Christo est boni inchoatio : secundo, quod ab eodem in bonum est promotio,ibi,"In tribulatione diti latasti: " tertio,postulatur ab eo in bonum consummatio, ut sic innuatur, quod ab eodem est, ibi, " Miserere mei. "

Ait ergo : Vere passionis et victoriae fructus salus est benedictio : quia " cum invocarem, ", non exterius ore, sed interius corde.

" Exaudivit me Deus justitiae meae. " Joel. II, 32: Omnis qui invocaverit nomen Domini, salvus erit. Invocat autem, qui jam intus habet quod vocat : habens autem qui vel existens in peccato jam habere desiderat, vel existens in gratia plus habere desiderat: alias non invocat, nec exauditur si orat. Unde Augustinus in originali : " Cum invocat quem intus " non habet, hoc est, nullo modo babet: " venit Deus ut puniat, non ut gratiam " conferat. Nec mirum si exaudit illum " qui intus vocat: quia aures habet ad " desiderata ejus qui corde clamat. " Psal. xxxiii, 16 : Et aures ejus in preces eorum. Et alibi, Ix sec. Hebr. 18: Praeparationem cordis eorum audivit auris tua. Propter hoc dicitur, Isa. lxv, 24 : Eritque antequam clament,ego exaudiam.

Nota, quod exaudit Deus aliquando ad votum, hoc est, facit quod petitur, sed non ad meritum. Sic exaudivit daemones quos in porcos misit, Matth. VIII, 32. Aliquando ad votum et meritum, sed non ad exitum, ut patres Veteris Testamenti petentes vitam aeternam, quos.exaudivit cum rogarent, et meritum vitae aeternae tribuit: sed petitio eorum in actum non exivit: descendebant enim ad limbum ante Christi passionem, a quo sunt tunc liberati. Zachar.IX, 11 : Tu quoque in sanguine testamenti tui emisisti vinctos tuos de lacu, in quo non est aqua. Aliquando exaudit ad votum et meritum et exitum, sicut modernos sanctos. Luc. XI, 9 : Petite, et dabitur vobis.

Igitur, " cum invocarem, exaudivit me Deus justitiae meae " dator et conservator, augmentator et remunerator : ab ipso enim totum est. Jacob.I, 17 : Omne datum optimum, etc. 1 ad Corinth.IV, 7 : Quid habes quod non accepisti ?

" In tribulatione dilatasti mihi. " Nota, quod convertit sermonem ad Dominum, ut ostendat, fervorem animi ad ipsum, et habere se in corde illum de quo loquebatur aliis : et est sensus, sic exaudivit me justitiam conferens, et etiam in collata justitia promovit illam dilatans in me, qui ad ipsum me convertens confiteor dicens : " In tribulatione, " in qua angustiabar in corpore, " dilatasti mihi, " conferens gaudium in mente. Sic dilatatus erat qui dicebat ad Rom. v, 3 : Glorificamur in tribulationibus : scientes quod tribulatio patientiam operatur, etc. Sic dilatari nos volebat Jacob. I, 2 : Omne gaudium existimate fratres mei, etc.

Unde notandum est, quod est dilatatio malorum, et est triplex : cordis, per dissecationem et appetitam divisorium. Osee, x, 2 : Divisum est cor eorum, nunc interibunt. Et oris, per detractionem et jactantiam.: Psal.XXXIV, 21 : Et dilataverunt super me os suum. Jerem.IX, 3 : Et extenderunt linguam suam quasi arcum mendacii. Et operis. Matth. xxiii, 5 : Dilatant enim phylacteria sua, et magnificant fimbrias.

Boni etiam dilatantur tripliciter : corde et ore : de quibus duobus, II ad Corinth.VI, 11: Os nostrum patet ad vos, o Corinthii, tamquam dilatatum in praedicatione : cor nostrum dilatatum est, in charitate. Et opere, Psal. XVII, 37 : Dilatasti gressus meos subtus me. Sicut enim malleus non destruit, sed dilatat aurum vel argentum, sic nec tribulatio virum justum.

" Miserere mei. " Ecce tertium in quo petit perfectam consummationem, quae est in duobus modis : in remotione omnis mali, et adeptione omnis boni, ibi, " Exaudi orationem meam. "

Ait ergo : Sic invocans adeptus sam justitiam, et justitiae promotionem. Sed hoc rogo o Domine, " miserere mei, " amovendo omnem miseriam et culpae et paenae, sub qua gemebat Paulus, ad Rom. VII, 24 : Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis hujus ? Nec petit hoc ut amoveatur miseria penitus quamdiu est in hac vita : hoc enim non est utile. Act. XIV, 21 : Per multas tribulationes, etc, et Matth. VII, 14 : Quam an-gusta porta, et arcta via est quae ducit ad vitam. Et Bernardus dicit: " Delicatus " est miles qui hic vult gaudere cum " mundo, et regnare cum Christo. "

Sed petit ut hoc sit in alia.

a Et exaudi orationem meam, " mihi bona vera et interminabilia conferendo : oratio enim est adipiscendis bonis, maxime aeternis. Et nota, quod est oratio oris, qua orabat Moyses, elevatis manibus. Exod.XVII, 11 : et ipse Christus, Matth.XXVII, 46. Et est oratio cordis, I ad Corinth. xlv, 15 : Orabo spiritu, orabo et mente. Joan. IV, 24 : Spiritus est Deus: et eos, qui adorant eum, in spiritu et veritate oportet adorare. Et est oratio operis, 1 ad Thess. v, 17 : Sine intermissione orate. Glossa : " Non cessat " orare, qui non cessat bene facere. "

Nota etiam, quod est etiam oratio ex veritate, quam approbat Dominus et exaudit, de qua Matth. VII, 8 : Omnis qui petit, accipit. Et est oratio ex infirmitate quam tolerat Dominus, et aliquando non exaudit, ut in Paulo petente stimulum carnis amoveri, II ad Corinth.XII, 8 et 9. Aliquando exaudit, ut in Petro, Act. xii, 7. Et est oratio ex cupiditate quam etiam aliquando exaudit Dominus, quamvis ipsam reprobet ad perniciem sic petentis, Exod. XVI, 12 et 13, de petentibus carnes, quibus datae sunt conturnices, ut exauditus abeat condemnatus, et oratio ejus fiat in peccatum.

" Filii hominum, etc." Hic Secunda pars Psalmi in qua subjungitur increpatio peccantium, et aversorum a Deo ad creaturas, a quibus nulla boni est influentia in ipsis. Arguit autem primo diuturnam inclinationem eorum ad vana : secundo arguit adhaesionem, ibi, " Ut quid diligitis ? "

Ait ergo : Tot et tanta bona influunt a Deo in conversos ad eum. Ergo " o filii hominum, " corruptibilium bonorum ad culpam sitientium. I ad Corinth, iii, 3 : Cum sit inter vos zelus et contentio : nonne carnales estis, et secundum flaminem ambulatis ? " Gravi corde, " depressi estis ad infima, non potentes stare in alto fidei, et desiderio supernorum : et hoc " usquequo, " quamdiu hoc erit ? In hoc quod dicitur, " gravi corde, " notatur inclinatio : in hoc quod dicitur, " usquequo, " duratio inclinationis. Psal. XVI, 11 : Oculos suos statuerunt declinare in terram. Culpa enim ponderosa est, et deorsum trahit. Zachar. v, 7 : Iniquitas sedet super talentum plumbi . Et Psalmista gemens conqueritur, et dicit in Psal. XXXVII,5 : Iniquitates meae supergressae sunt caput meum : et sicut onus grave, etc.

Notandum, quod est gravitas quadruplex : culpae, sicut dicitur, Isa. I, 4 : Vae genti peccatrici, populo gravi iniquitate. Et est gravitas naturae. Sap. IX, 15 : Corpus quod corrumpitur, aggravat animam. Et est gravitas miseriae consequens ex prima gravitate. Eccli, III, 29 : Cor nequam gravabitur in doloribus. Et est gravitas majoritatis et gratiae, de qua Psal. XXXIV, 18 : Confitebor tibi in ecclesia magna, in populo gravi laudabo te.

" Ut quid diligitis. " Hic increpat de adhaesione hac duplici, cordis et operis, ibi, " Et quaeritis. "

Ait enim, " Ut quid diligitis vanitatem et quaeritis mendacium, " opere, a quibus nihil boni potest in nos influere : terrena enim omnia vana sunt, Genes. I, 2 : Terra autem erat inanis et vacua. Jerem.IV, 23 : Adspexi terram, et ecce vacua erat, et nihil. Umbra enim sunt terrena verorum bonorum, non substantia. Et vere vana : quid enim vanum est? Vanum est quod nec praebet plenitudinem continenti, nec fulcimen innitenti, nec fructum laboranti. Talia sunt terrena. De primo, Eccli. v, 9 : Avarus non implebitur pecunia. De secundo, Proverb. XI, 28 : Qui confidit in divitiis suis, corruet. Isa. xxxvi, 6 : Ecce confidis super baculum arundineum confractum istum, etc. De tertio, Eccli. v, 9 : Qui amat divitias, fructum non capiet ex eis. Propter hoc dicitur, Eccle. I, 2 : Vanitas vanitatum, et omnia vanitas. Qui hoc et quaerit, quaerit mendacium. Jerem. viii, 5 : Apprehenderunt mendacium et v noluerunt reverti. Osee, XII, 1 : Ephraim pascit ventum, et sequitur aestum : tota die mendacium, et vastitatem multiplicat. Et vere mendacium : promittunt enim securitatem, et solvunt timorem. Job, xv, 21 : Sonitus terroris semper in auribus illitis, etc. Psal. lxxxviii, 41 : Posuisti firmamentum ejus formidinem. Seneca : " Videt pauperem, suspicatur " furem : videt divitem, aestimat praedo-" nem. " Promittunt saturitatem, non solvunt esuriem. Joan. IV, 13 : Qui bibit ex aqua hac, sitiet iterum. Promittunt delectationem, solvunt punctionem. Matth. xiii, 1, dicuntur spinae. Job, xxx, 7 : Esse sub sentibus delicias computabunt. Promittunt honorem, solvunt ignominiam. Isa. xxx, 3 : Fiducia umbrae aegypti erit in ignominiam. Promittunt libertatem, et servitutem inducunt. Seneca : " Minor est quam servus, qui ser" vos timet. "

" Et scitote. " Haec est tertia pars, scilicet admonitio increpatorum ad paenitentiam, et conversionem ad Christum. Et dicuntur tria. Primo monet ad paenitentiam et conversionem ad Christum. Secundo, ostendit aliquod hujus conversionis impedimentum, ibi, " Multi dicunt. " Tertio, nititur removere ostensum, ibi, " Signatum est. " In prima parte tria. Primo ostendit causam motivam conversionis, scilicet quid eos potissimum movere debeat. Secundo, causam formalem conversionis, hoc est, qualiter debeant paenitere, ibi, " Irascimini. " Tertio, paenitentiae vel conversionis utilitatem, ibi," Et sperate. "

In prima parte duo quae maxime eos movere debent: Christi excellentia et sublimitas, sublimati bonitas,ibi," Dominus " exaudiet. "