In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo : " Ego sum Alpha et Omega. " Et exponit, scilicet, " principium et finis. " Isa. xli, 4 : Ego Dominus, primus et novissimus ego sum. " Principium, " a quo sunt omnia creata, " et finis " ad quem omnia sunt ordinata. , Hic quaeritur, Quare litteris se Christus comparat? Item, Quare istis? Item, Quare tantum vocalibus, et non aliis? Item, Quare Graecis, et non Latinis, vel Hebraeis ?
Responsio. Litteris se comparat, quia ipse est sapientia quae litteratos facit. 1 ad Corinth. 1, 24 : Praedicamus... Christum Dei sapientiam. Item, Alpha interpretatur petitio, et ideo huic litterae se comparat, ut sic doceat quod ab ipso petenda est sapientia. Jacobi, I, 5 : Si quis vestrum indiget sapientia, etc. Item, vocalibus, quia ipse venit vocare nos ad regnum. Quia vero per duo nos maxime vocat, scilicet, per considerationem principii vitae nostrae, et per memoriam finis : ideo comparat se duabus istis litteris quae sunt extremae et finales. Item, Graecis, non Hebraeis : quia ad litteram sapientia a incepit a Graecis. Item, ut sciremus quod scientia divinarum Scripturarum non solum est a Deo, sed etiam scientia Philosophorum. Eccli. I, 1 : Omnis sapientia a Domino Deo est, etc.
" Dicit Dominus, " qui debet timeri,
" Deus, " qui omnia cognoscit. " Qui est, " vere scilicet, et habet immutabilitatem : " et qui erat, " ab aeterno ante omnem creationem : " et qui venturus est, " scilicet ad judicandum omnem hominem : " Omnipotens, " cui non potest resisti per potentiam. Et bene conjungit ista duo, venturus est Omnipotens : quia nondum ostendit suam potentiam, sed in futuro ostendet eam. Psal. IX, 17 : Cognoscetur Dominus judicia faciens, etc. Bernardus : " Qui nunc ignoratur, injurias patiens. "
" Ego Joannes, frater vester, et particeps in tribulatione, et regno, et patientia in Christo Jesu, fui in insula, quae appellatur Patmos, propter verbum Dei, et testimonium Jesu.
Fui in spiritu in dominica die. "
Supra posuit prooemium et salutationem, hic ponit narrationem.
Et dividitur haec pars in duas. In prima ponuntur quae commendabilem reddunt visionem. Secundo, subdit visionis narrationem, ibi, v. 13 : " Et conversus vidi, etc. "
In prima parte dicuntur tria : quia primo commendat opus suum. Secundo, narrat quid audivit, ibi, v. 10 : " Et audivi post me. " Tertio, quod ad intelligentiam auditorum se convertit, ibi, v. 12 : " Et conversus sum. "
Item, Quatuor sunt quae opus commendabile faciunt. Primum est persona sancta. Secundum, est locus idoneus, ibi, " In insula, quae appellatur Patmos. " Tertium, causa, ibi, " Propter verbum Dei. " Quartum, temporis opportunitas, ibi, v. 10 : " Fui in spiritu in dominica die. "
Item, Quia liber iste est de visionibus . quibus non est credendum de facili: ideo pro commendatione personae, primo ponit quod est auctoritatis, ibi, " Ego Joannes, " quia Het quod praedixit, pa- tet : quia Joannes interpretatur in quo est gratia Dei. Secundo, quod est humilitatis, ibi, " Frater vester. " Tertio, quod est charitatis, ibi, " Particeps in tribulatione. " Quarto, quod est perfectionis, ibi, " Et patientia. "