In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo : " Et vidi, " intellectu scilicet spirituali, " tamquam mare vitreum, " id est, baptismum, qui est causa salutis et initium. Dicitur autem baptismus mare. In mari rubro aegyptii sunt submersi : in baptismo omnis amaritudo peccatorum deletur.
" Vitreum " autem dicitur, propter puritatem fidei quae in baptismo manifestatur. Vitrum corpus diaphanum est. Unde quod habet interius, videtur exterius, et per vitrum signatur puritas fidei baptizatorum, qui quod habent interius in corde, foris ostendunt in confessione, quando dicunt se credere in Patrem et Filium et Spiritum sanctum. Aliter : In vitro signatur characteris impressio : quia vitrum lucidum est, et lucis solaris susceptivum, per quod signatur character qui est dispositio animae qua mediante suscipit gratiam, sicut dicunt quidam.
" Mistum igne, " id est, Spiritu sancto qui datur in baptismo ad confirmandum et consolidandum corda, ut homines firmos et stabiles reddat. Unde Haymo : " Mare mistum igne dicitur : quia per virtutem Spiritus sancti fideles firmantur, ne fluctuent, aut ullis persecutionibus in mollitiem convertantur. " Est ergo sensus, quod baptismus dicitur mare, quia ibi peccata diluuntur : vitreum, quia fides manifestatur, vel character recipitur : et mistum igne, id est, coagulatum et roboratum Spiritus sancti calore.
" Et eos qui vicerunt bestiam, et imaginem ejus, et numerum nominis ejus. "
Hic est tertia pars capituli, in qua ostendit illos qui liberabuntur a plagis illis.
Et primo describuntur a victoria mali impugnantis : secundo, ab operatione boni delectantis, ibi, " Stantes super mare. "
" Et, " supple, vidi " eos qui vicerunt bestiam, " id est, Antichristum bestialem, " et imaginem ejus, " id est, sequaces ejus, conformantes se ei in vita et doctrina, " et numerum nominis ejus, " supple, vicerunt, non credentes per hoc ipsum esse Deum, quamvis velit se ostendere esse Deum per numerum nominis sui.
" Stantes super mare vitreum, habentes citharas Dei.
Et cantantes canticum Moysi, servi Dei, et canticum Agni, dicentes : Magna et mirabilia sunt opera tua, Domine Deus omnipotens : justae et verae sunt viae tuae, Rex saeculorum.
Quis non timebit te, Domine, et magnificabit nomen tuum? quia solus pius es : quoniam omnes gentes venient, et adorabunt in conspectu tuo, quoniam judicia tua manifesta sunt. "
Hic describit eos a boni operatione.
Et primo dicit, quod servaverunt innocentiam baptismalem. Secundo, quod mortificaverunt carnem, ibi, " Habentes citharas. " Tertio, quod utriusque Testamenti praedicaverunt veritatem, ibi, v. 3: " Et cantantes canticum Moysi. "