26 TRANSLATIONIS ET SUSPENSIONIS.

II. S. Sedem passive quodammodo se habere in consuetudine in Gallus vigente, qua triginta, uti fertur, Parochorum- suecursalium millia, pendere censentur a suorum Episcoporum prudenti admi- nistratione, quin legibus hi Parochi iuventur perpetuitatis et canonicae formae iuxta communem disciplinam.

III. Quare temere se gerere eos omnes, qui hanc consuetu- dinem reprehendunt tanquam intolerabilem et a ss. canonibus reprobatane.

IV. Non enim intollerabile et a ss. canonibus reprobatum est dicendum, quod, amplissima consuetudine, in aliqua provincia catholica vigeat, quando S. Sedes eam apprime noscens a defi- nitivo iudicio abstinuerit (1) .

tis et publicae delectationis causa a mul- tis fiebat, non autem causa religionis : et pagi illius Parochus licet zelo plenus non idoneus iudicatus est, uti par erat, ad dirigendam ingentem illam peregrina- tionem, quae in statu ad quem devenerat, excitare necessario debuerat vigilantiam et interventum episcopalem. Hic tamen idoneitatis defectus , nec non quaedam in sua opinione pertinacia causam le- gitimam suppeditabant ut iuxta Gallia- rum morem ad aliam transferretur suc- cursalem paroeciam; et dici minime po- test Archiepiscopum egisse sine probabili causa. Non sunt autem plurimi aesti- manda , quae post sententiam evene- runt , quae quidem poterant esse causa alicuius canonicae animadversionis, ut reapse fuerunt causa suspensionis, quin tamen subintrarent in causa translationis.

(!) Non multo post Tridentinum Con- cilium incoepit apud Canonistas inva- lescere dictio : Contra Concilium Tri- dentinum nulla admittitur consuetudo. Haec dictio, quae nec grave habuit ab initio fundamentum, admissa merito fuit a S. Congregatione Concilii: dixi grave non habuit fundamentum ; namque ea generalis clausula neque a Patribus Con- cilii Tridentini apposita fuit Decretis; neque explicite ab aliqua Constitutione Romani Pontificis. Attamen a variis Au-

ctoribus persaepe repetita fuit usque ad nostra tempora: nihilominus haec di- ctio quam, post novam aliquam solemnem legem , cogimur veluti subintelligere, decursu saeculorum pedetentim amit- tit suam veritatem: et reapse modo vi- demus multas invaluisse consuetudines contra Tridentinum Concilium, quae ir- rationabiles, praesertim pro locorum ad- iunctis, non reputantur.

Nemo autem mirabitur, quando agi- tur de legibus disciplinatus , decursu temporis, invalescere posse consuetudi- nem etiam contra solemnissimás leges, si consideret omnes disciplínales leges velu- ti natura sua, sive facilius sive difficilius rationabiles contrarias consuetudines ad- mittere; et clausulam, si legibus appo- natur, exclusa quavis consuetudine con- traria in futurum, non esse aliud nisi legem disciplinalem, quae natura sua admittere potest contrariam consuetudi- nem; ideoque, ubi haec praevaleat, possit abrogari : de qua re habemus solemnia exempla in ipsis Decretalibus; quare va- lor huius clausulae, quoties apponatur, non alius esse potest, quam difficiliorem reddendi consuetudinem novae legi con- trariam ac vigilantiam peculiarem aucto- ritatis excitandi, ne consuetudo contraria invalescat. Quousque enim auctoritas ob- sistat consuetudo introduci non potest.