PSALMUS I. Felicitas justorum, et impiorum miseria.
Dicit ergo: His malis caret,nec hoc tantum sed in lege Domini voluntas ejus.
Psalmus II. Christi imperium panis conatibus homines expugnabunt.
PSALMUS III. David fugiens Absalom a Deo salutem sperat.
PSALMUS IV. David hortatur ad pacem et omnia bona speranda.
PSALMUS V. Contra malignum, auxilium divinum implorat justus.
PSALMUS VI. Oratio poenitentis Dei misericordiam implorantis.
PSALMUS VIII. In operibus suis mirabilis Dominus.
PSALMUS IX. Celebratur potentia Dei qui impios disperdit et pauperes tuetur.
Dicit ergo : Sic adulabuntur impii
PSALMUS XI. Oratio pro imploranda Dei ope contra impios.
PSALMUS XII. Deprecatio animae fidelis in tribulatione.
Dicit ergo: Sic fecisti, sed tandem
Dicit ergo : Sic retribuet mihi et justitiam, et puritatem: et hoc justum,
PSALMUS XVIII. Deum praedicant creaturae et divina. Peccatorum condonatio postulatur.
PSALMUS XIX. Oratio pro principe ad bellum proficiscente.
PSALMUS XX. Christi post depictos inimicos gratiarum actio.
PSALMUS XXI. Christus moriturus obsecrat ut sibi adsit Deus, et eum laudat.
Dicit ergo : Sic rogo : nec mirum :
Dicit ergo : Sic mea dimitte delicta, nec hoc tantum peto, imo, respice ini - micos meos,
PSALMUS XXVI. David sitam profitetur fiduciam in Deo, et ejus implorat auxilium.
PSALMUS XXVIII. Vocantur filii Dei ad adorandum Dominum, cujus vox describitur.
PSALMUS XXIX. Gratiarum actio pro liberatione a morte et tribulatione.
PSALMUS XXX. Precatio Christi et fidelium se Deo in moerore commitentium.
PSALMUS XXXIII. Benedicit Dominum qui est justorum lumen et tutela, et impiorum aversor.
PSALMUS XXXIV. Inimicis excidium, sibi salutem precatur.
Dicit ergo : Confundantur, pro peccatis praeteritis : et revereantur,
PSALMUS XXXV. Impiorum malitia justitia Dei: iustorum gloria.
PSALMUS XXXVI. Bonorum et malorum dispares sunt spes et exitus.
Dicit ergo : 0 infirme, Noli aemulari, indignari scilicet, et offendi, in malignantibus,
PSALMUS XXXVIII. Agit de vanitate et brevitate vitae. Deum orat ut peccatum remittat, et sibi adsit.
PSALMUS XLI. Homo exsul et conturbatus anhelat ad meliorem vitam,
PSALMUS XLII. Spem in Domino reponit a quo judicari exoptat.
PSALMUS XLVI. Deus omnis terroe Dominus
PSALMUS XLVII. Magnus et laudabilis Dominus qui fundavit Sion.
PSALMUS XLVIII. Nihil prosunt opes contra infernum.
Dicit ergo : Audite haec, quae di- cturus sum, omnes gentes
PSALMUS L Poenitentis animae amara contritio.
PSALMUS LI. Frustra in divitiis sperant impii: salus est sperantibus in Domino.
Dicit ergo : Sic gaudebunt justi super afflictum iniquum, et dicent ridendo :
PSALMUS LII. Impiorum insipientia, numerus et paena.
Dicit ergo : Tales sunt mali, sed
Jacta super Dominum curam tuam.
Dicit ergo: Sic psallam, quia es Deus meus
Dicit ergo : Sic vana salus hominis, sed nos. faciemus vir Iidem,
PSALMUS LX. Exsul petit reditum, longam vitam, et ampliationem regni Christi.
Dicit ergo : Sic exclamari, et tu exaudisti me, et hoc in petra, Christo.
PSALMUS LXII. Exsul se in Dei laudibus consolatur : praedicit hostium ruinam.
PSALMUS LXIII. Implorat Dei opem contra inimicos : peribunt, et laetabitur justus.
Dicit ergo : Tanta mala patior, propter quod salvum fac : et etiam quia
Dicit ergo : Bene solvi quae non ra- pueram, quia o Deus Pater, tuscis,
Dicit ergo : Quae praemisi, sustinui ab omnibus simpliciter, et etiam extra-
Dicit ergo : Haec mala mihi intulerunt, ego vero e contrario, orationem meam, ad te,
Dicit ergo : Sic laudabo, et placebit talis laus Deo super vitulum novellum, .
PSALMUS LXIX. Oratio ad opem Dei petendam in magnis periculis.
PSALMUS LXX. Opem Dei implorat adversus persecutores : promittit se Deo gratias acturum.
Dicit ergo : Non est similis tibi : quia quantas ostendisti, etc.
PSALMUS LXXI. Christi regnum justum, pacificum et felix precatur.
Dicit ergo : Sic sit nomen ejus benedi- ctum, et dictum est, quia ante solem
PSALMUS LXXII. Impii felices in hac vita peribunt: Domino adhaerere bonum est.
Dicit ergo : Sic invidus, instabilis fui, terrena inordinate dilexi, et nescivi,
Dicit ergo : Sic rogo ut memor sis, quia ecce inimicus, Judaeorum scilicet populus, ((improperavit
Dicit ergo : Quoniam sic est ut praemisi, propter hoc vovete, et post votum, reddite Deo vestro.
PSALMUS LXXVII. Judaeos excitat memorando beneficia et flagella Dei.
Dicit ergo : Sic dedit volatilia ad capiendum apta : et post manducaverunt, et saturati sunt, nimis,
Dicit ergo : Sic eos in rebus suis affinxit, et post misit in eos iram,
Dicit ergo : Sic est destructa vinea Judaeae, sed, o Deus virtutum, quae
PSALMUS LXXXI. Domini deorum terrae judex judices improbos arguit.
PSALMUS LXXXII. Exponit hostium improperia, et illis exsilium imprecatur.
Dicit ergo : Sic rogo, ut placatus sis avertendo malum, et culpae et paenae :
Dicit ergo : Sic nullus similis, quia Deus est qui glorificatur in consilio, sanctorum suorum :
PSALMUS XCVII. Hortatio ad congratulandum Christo venturo.
Dicit ergo : Dixi, quod psallatis, et ecce modum addo quo psallere debetis.
Dicit ergo : Sic custodiebant testimo-
PSALMUS CII. Omnes creaturas invitat ad recolenda Dei beneficia.
Dicit ergo : Benedic, anima mea, Domino. Tob. xiii, 19 : Anima mea, benedic Dominum, quoniam,
PSALMUS CIV. Hortatur ad cultum Del, memorans ejus beneficia.
Dicit ergo : Sic fuit memor testamenti, promissionis scilicet, quod testamentum disposuit ad Abraham
Dicit ergo : Haec promissa fecit, et etiam dixit. Expone, ut prius.
PSALMUS CV. Deus ob suam bonitatem laudandus : Judaeorum ingratitudo.
Dicit ergo : Haec beneficia illis contulit, et in tantum aperta, quod ipsi crediderunt, verbis ejus.
Dicit ergo : Sic confitemini confessione peccati, et praecipue laudis,
PSALMUS CVII. Dicit cor suum ad Dei cultum paratum, et ideo victoriam sperat.
PSALMUS CVIII. Opem Dei implorat, et proditori dignas paenas praedicit.
PSALMUS CX. Laudat Deum ob beneficia, et incitat ad ejus timorem.
PSALMUS CXII. Laudandus Deus super omnia excelsus et exaltans humiles.
PSALMUS CXIV. Gratiarum actio pro liberatione a periculis.
PSALMUS CXVI. Ad laudandum Deum provocatio.
PSALMUS CXVIII. Multis modis ostendit beatam pilam in legis observatione esse positam.
PSALMUS CXIX. Vitae miserias luget, ab his liberari efflagitat.
PSALMUS CXX. Securus qui se Deo committit.
PSALMUS CXXII. Actus fiduciae in Deum tempore tribulationis.
PSALMUS CXXVI. Vani hominum labores quibus non opitulatur Dominus.
PSALMUS CXXVIII. Funestus impiorum exitus.
PSALMUS CXXIX. Oratio pro precando fiducialiter peccatorum petita.
PSALMUS CXXX. Humilitatis sincera professio.
PSALMUS CXXXIII. Hortatio ad benedicendum Domino.
Dicit ergo : Sic percussit magnos reges, et fortes, . Sehon scilicet, regem Amorrhaeorum,
PSALMUS CXXXVIII. Sciens Deum nihil latere, suam in eum fiduciam profitetur.
Dicit ergo : Sic omnia cognovisti, et prima: et hoc patet, supple, quia, tu, non alius, formasti me,
PSALMUS CXXXIX. Orat pro sua salute : hostibus imprecatur.
PSALMUS CXL. Petii regi a Domino tempore persecutionis.
Dicit ergo : Domine, clamavi, tam diu est, non modo clamo primo, ad te, Clamo, Ad te,
PSALMUS CXLI. Circumdatus a Saule orat pro sua salute.
PSALMUS CXLIII Gratias agit pro victoria: petit hostium exitium.
PSALMUS CXLV. Solus beatus qui soli Deo fidit.
Dicit ergo : Tanta est ejus potentia, talis veritas et justitia, et etiam o Sion,
PSALMUS CXLVI. Hortatio ad laudandum Deum ob ejus beneficia.
PSALMUS CXLVII. Ecclesiam invitat ad laudandum Deum qui eam bonis cumulavit.
PSALMUS CXLVIII. Invitat omnes creaturas ad laudandum Deum.
PSALMUS CXLIX. Gratiarum actio pro insigni victoria.
PSALMUS CL. In omnibus et ubique Deum celebrandum profitetur.
Dicit ergo : Sic fatui estis ad vana conversi, et ut moveamini ad conversionem, " Scitote quoniam Dominus Deus Pater mirificavit Sanctum suum, " Christum, qui Sanctus sanctorum dicitur,Daniel. IX, 24. Mirificavit enim ipsum in conceptione : novum enim et mirabile quod conceptus est de Virgine sine semine viri, plenus scientia et virtute ex ipso instanti conceptionis suae. Jerem. XXXI, 22 : Creavit Dominus novum super terram : foemina circumdabit virum. Mirificavit in nativitate, quando natus est sine corruptione Virginis et dolore. Isa. lxvi, 7 : Antequam parturiret, peperit : antequam veniret partus ejus, peperit masculum. Quis audivit umquam talia, aut quis vidit huic simile ? Mirificavit in Baptismo, Transfiguratione, Passione, Resurrectione, Ascensione, Spiritus sancti missione. Eccli. XXXVI, 6 et 7 : Innova signa, et. immuta mirabilia. Glorifica manum, et brachium dextrum, scilicet Filium. Mirificavit et in praedicatione. Lucae, XI, 14 : Locutus est mutus, et admiratae sunt turbae. Propter hoc dicitur, Isa.IX, 6 : Et vocabitur nomen ejus Admirabilis.
Et cum tantae sit excellentiae et dignitatis, tamen magnae pietatis est: quoniam et hoc " scitote, quia Dominus, " Christus scilicet, " exaudiet me, " ad votum et meritum, " cum clamavero ad eum : " clamavero non tantum clamore oris, sed cordis. Hoc expertus erat cum dicebat alibi , Ad Dominum cum tribu-larer clamavi, et exaudivit me. Vel sic: " Dominus meus, " Pater, " exaudiet me, " per ipsum mediatorem advocatum, " cum clamavero ad eum. " Patrem scilicet, vel eum, Christum. I Joan. II, 1 et 2 : Advocatum habemus apud Patrem, Jesum Christum justum : et ipse est propitiatio pro peccatis nostris.
" Irascimini et nolite ? Hic docet formam paenitendi : sed quia forma poenitendi duplex est, monet primo ad formam paenitendi interiorem: secundo, ad exteriorem, ibi, " Sacrificate. " Sed iterum, quia forma interior paenitendi duplex est: resistere motui malo ne procedat, secundo, si procedit, de processu conteri et compungi, duo dicit: primo, monet ut motui resistatur, secundo, si procedere contigerit ad consensum vel actum, quod contritione corrigatur.
Ait ergo : Sic moveri debetis ad paenitentiam. Ergo " irascimini, " indignando contra motum peccati, ut non veniat ad consensum. Hinc est quod addit: " Et nolite peccare, " et sic irascimini ut nolitis peccare.
Sic irasci bonum est : Psal. XXIX, 6: Quoniam ira in indignatione ejus. Et Isa. lxiii, 5 : Indignatio mea ipsa auxiliata est mihi. Haec est ira per zelum, quae puriorem reddit oculum rationis : et si turbat aliquando ad momentum, non excaecat sicut ira per vitium. Haec est ira qua iratus est Moyses contra idololatras, Exod. xxxii, 19 : Phinees contra fornicationem Israeliticam, Num. xxv, 7 et 8 : Elias contra sacerdotes Baal, III Reg. xviii, 21 et seq. : Mathathias contra quemdam Judaeorum immolantem super aram immundam I Mach. II, 23 et seq. : ipse Dominus contra vendentes et ementes in templo, Joan. II, 15 et 16 : et Petrus contra proprietarios et mendaces, Ananiam, et Saphiram, Act. v, 1 et seq.
" Quae dicitis in cordibus vestris, " consentiendo, " et in cubilibus vestris, " facitis, supra, in malo opere delectando,
" compungimini, " propter illa, supra. Dicere in corde appellat hic consentire : sicut enim locutio intellectus est intelligere, sic spiritualis quaedam interior affectus locutio, consentire. Pro ipso autem consensu in peccatum necessaria est compunctio , etsi non veniatur ad actum.Matth. v, 28: Qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam maechatus est eam in corde suo. Multo ergo fortius necessaria, et multo major pro iis, quae fiunt in cubilibus nostris. Ad Rom. XIII, 13 : Non in comessationibus et ebrietatibus, non in cubilibus et impudicitiis. Cubile enim speciale draconum spiritualium, scilicet daemonum, est cor peccatoris umbrosum et immundum. Quaerit illud Diabolus. Job, xl, 16, dicitur de Beemoth, in se creto calami, et in locis humentibus. Per compunctionem autem effugatur, et quod erat prius cubile daemonum, fit cubile virtutum. Isa. xxxv, 7: In cubilibus, in quibus dracones habitabant, orietur viror calami et junci.
" Sacrificate sacrificium justitiae. " Hic monet ad exteriorem paenitentiam.
Ait enim: Sic interius resistite, et" compungimini: " exterius autem, ut sit consummata paenitentia, " sacrificate sacrificium justitiae, " ipsa corpora vestra in paenitentia immolando. Ad Rom. XII, 1 : Obsecro vos fratres per misericordiam Dei, ut exhibeatis corpora vestra hostiam viventem, sanctam, Deo placentem. Ad Rom. VI, 19 : Sicut exhibuistis membra vestra servire immunditiae, et iniquitati ad iniquitatem, etc.
Et primo sacrificium justitiae imperfectae et in inchoatione scilicet paenitentiae, quod significabatur in spicis novis quae torrebantur et in Paschate offerebantur Domino: et postea sacrificium perfectae, quod significabatur in sacrificio novorum panum in Pentecoste oblatorum. De utroque sacrificio, Levit. XXIII, et Lura, VII, 38, Maria unxit pedes Domini, offerens sacrificium imperfectae justitiae,
Psal. xlix, 14 : Immola Deo sacrificium laudis : sed Matth. XXVI, 7, unxit caput, offerens sacrificium perfectae. Primum sacrificium est sacrificium matutinum. Secundum est sacrificium vespertinum quod maxime placebat Deo.
Et est notandum hic, quod est sacrificium cordis, juxta illud Psal. l, 19 : Sacrificium Deo spiritus contribulatus. Et oris. Psal. xlix, 14 : Immola Deo sacrificium laudis. Osee, XIV, 3 : Omnem aufer iniquitatem, accipe bonum : et reddemus vitulos labiorum nostrorum. Et est sacrificium operis quod est duplex : offerre seipsum, scilicet corpus proprium, de quo Gregorius loquens de Magdalena : " Tot in se invenit holocausta, quot in " se habuerat oblectamenta " Vel sua, Proverb. III, 9 : Honora Dominum de tua substantia, etc.
Et nota, quod quando offerebatur sacrifium, primo segregabatur quod erat offerendum, postea ligabatur, hinc excoriabatur, deinde lavabatur, et post haec in frusta dividebatur, tandem super altare offerebatur. Sic sacrificandus primo debet se segregare a consortio malo, Zach. ii, 6 : 0, o fugite de terra Aquilonis. Secundo, se ligare praeceptis obedientiae, et consiliorum vinculis, Ezech. IV 8 : Fili hominis, ecce circumdedi te vinculis. Deinde excoriare se, pravos mores et consuetudines deponendo, Judith, x, 2 : Exuit se vestimentis viduitatis suae. Ad Colos. III, 9 : Exspoliantes vos veterem hominem. Ad Ephes. IV, 22 : Veritas in Jesu est deponere vos secundum pristinam conversationem. Postea lavare se per lacrymarum effusionem, Psal. VI, 7 : Lavabo per singulas noctes. Isa. , 16 : Lavamini, mundi estote. Post in frusta dividi per omnium membrorum conversionem in servitium Dei, Ad Rom. VI, 19 : Sicut exhibuistis, etc. Tandem poni super altare verae fidei, super quod solum offerendum est, ad Hebr.XI, 6 : Sine fide impossibile est placere Deo. Et hoc per jugem beneficiorum Dei recorlationem. Et sic debet accendi per fer- ventem charitatem. Levit. VI, 12 : Ignis in altari semper ardebit.
" Et sperate in Domino. " Ecce tertium, fructus et finis qui consequitur ex paenitentia. Quasi sic: " Irascimini, compungimini, et sacrificate, " et tunc " sperate in Domino. " Aliter non : est enim spes, futurorum bonorum exspectatio ex meritis et gratia proveniens : oportet enim mutari primo de malo in bonum, et exerceri in bono, et sic firma spes potest acquiri. Propter quod dicitur, Isa. xl, 31 : Qui sperant in Domino, mutabunt fortitudinem, qua factus est cursus eorum malus, in bonam fortitudinem, de qua Job, XVII, 9 : Tenebit justus viam suam, et mundis manibus addet fortitudinem.
" Multi dicunt: Quis ostendit nobis bona ? Hic secundum tertiae partis totius Psalmi. Praemissa enim exhortatione ad paenitentiam, subjungit perversorum excusationem.
Dicit enim : Moneo sic ad paenitentiam, sed audio multorum excusationem converti nolentium propter bonorum sperandorum incertitudinem. c Multi enim dicunt, " non pauci. Eccle. I, 15 : Stultorum infinitus est numerus. Et Matth. xx, 16 : Multi sunt vocati, pauci vero electi. " Quis ostendit nobis bona, " aeterna, et paenitentia exspectanda ? Sap. II,1: Non est qui agnitus sit reversus ab inferis. Eccle. III, 21 : Quis novit si spiritus filiorum Adam ascendat sursum, et si spiritus jumentorum descendat deorsum ? Gregorius : " Carnalium mentes bona " pensare non valent, nisi quae carnali-" ter vident. " Bona dicit simpliciter et absolute, quia per haec aeterna bona quae simpliciter et vere bona sunt, intelligi voluit. Exod. XXXIII, 19 : Ego ostendam omne bonum tibi." Signatum est super nos. " Hic est tertium tertiae partis Psalmi, in qua praedictam excusationem seu impedimentum convertendi se ad paenitentiam intendit
destruere : et dicuntur tria. Primo, quod ipse et justi alii habent in se aeternorum bonorum signum certum. Secundo,ostendit hujus signi effectum, ibi, "In pace. ", Tertio, modum consequendi effectum de signo,ibi," Quoniam tu Domine. " In prima parte duo. Primo, quod illud signum in solis justis sit. Secundo, quare non in aliis, ostendit, ibi, " A fructu. "
. In prima duo, scilicet signum duplex. Primo enim ostendit se et alios justos signa tos. gratia illuminante intellectum : secundo, perfusos laetitia excitante affectum) ibi,." Dedisti. " Ait ergo sic : Illi bonaaeterna nesciunt, sed tu o Domine: sciant ipsi nec dubitent de hoc, scilicet quod " lumen vultus tui," gratia scilicet illuminans a te procedens, consersa ad nos, " signatum est super nos, " scilicet super mentem nostram impressum et infusum. Ad Ephes, I, 13: Signati estis Spiritu promissionis sancto : et ibidem, IV, 30 : Nolite contristare Spiritum sanctum Dei : in quo signati estis, non tantum exterius in ostensione sicut hypocritae, sed et exterius in opere, et interius in corde, secundum illud Cant. VIII, 6 : Pone me ut signaculum super cor tuum, ut signaculum super brachium tuum : ut sic simus discreti a grege diaboli. Apocalyp. vii, 5 : Ex tribu Juda duodecim millia signati.
" Dedisti laetitiam in corde meo. " Quasi non tantum illustres lumine gratiae, sed etiam dedisti laetitiam spiritualem de puritate conscientiae, et serenitate, et tui quodam sensu et cognitione. " In corde meo, " scilicet per affectum. Ad Philip. IV, 4: Gaudete in Domino semper : . iterum dico.gaudete. Isa. IX, 3 : Laetabuntur coram te, sicut qui laetantur inmesse. Haec laetitia praecursoris in praesentia Virginis habentis in utero Filium Dei, Lucae, I, 44 : Exsultavit in gaudio infans in utero meo.
" A fructu frumenti. " Ecce secundum, in quo malos excludit ab iis bonis, et causam exclusionis etiam ostendit.
Ait enim sic : In nobis est lumen in intellectu, et laetitia in affectu, sed non in malis: ipsi enim " multiplicati sunt, " distracti scilicet, et dispersi, " a fructu " eorum quae necessaria sunt ad cibum, scilicet " frumenti, " et quae ad potum, scilicet " vini, " et eorum quae ad condimentum, scilicet " olei: " et propter hoc, scilicet ad hanc illuminationem suscipiendam et laetitiam sunt inepti. Exod. v, 12: Dispersus est populus per omnem terram aegypti ad colligendas paleas. Haec est dispersio et divisio mortifera de qua Osee, x, 2 : Divisum est cor eorum, nunc interibunt. Nec dixit simpliciter esse multiplicatos " a fructu frumenti, vini, et olei: " sed addidit, " sui: " est enim frumentum, vinum, et oleum, quod optimum est appetere : frumentum charitatis, de quo dicitur, Zachar. IX, 17 : Quid bonum ejus est, et quid pulchrum ejus, nisi frumentum electorum videlicet, et vinum compunctionis et. devotionis, de quo dicitur, Cant. v, 1 : Bibite, et inebriamini, charissimi. Et oleum spiritualis jucunditatis, de quo Eccle. IX, 8 : Oleum de capite tuo non deficiat, spirituale scilicet gaudium de corde tuo. Ad haec non convertuntur, his non fruuntur mali, sed temporalibus et caducis. Sap. II, 6 et 7 : Venite ergo, et fruamur bonis quae sunt super terram,... vino pretioso, et unguentis nos impleamus.
Et nota, quod est multiplex frumentum. Misericordiae, sicut hic dicitur, et 1 spirituale, et hoc quadruplex. Christus, Joan. XII, 24 : Nisi granum frumenti cadens in terram,mortuum fuerit, etc. Quilibet justus, Isa. xxviii, 25 : Ponet triticum, id est, frumentum, per ordinem, et hordeum, et milium, et viciam in finibus suis. Frumentum ceu triticum fuerunt Martyres : hordeum quod pungitivum, sunt Confessores : milium quod quasi nihil ad triticum, et hordeum modicum, justi istorum successores : sed vicia sunt vitiati per peccatum, in fine successuri, tempore scilicet Antichristi. Hoc frumentum de quo Matth.III, 12 : Congregabit triticum suum in horreum, paleas autem comburet, etc. Frumentum spirituale intellectus sacrae Scripturae. Hoc frumentum quod distribuit Joseph in aegypto Gen. xlII et xliii, quo replentur sacci, id est, corda humilium. Genes. xlii, 25 : Jussit ministris ut implerent eorum saccos tritico, quantum possent capere. Frumentum etiam maximae charitatis, sicut jam dictum est, de quo Zachar. IX, 17, et Ezech. XXVII, 17 : Juda et terra Isarel ipsi institores tui in frumento primo, etc.
"In pace in idipsum. " Hic effectus consequens ex signo duplici, et tangitur quadruplex. Securitas, " Inpace : " immutabilitas, " in idipsum : " quies intellectus, " dormiam : " et affectus, " et requiescam. "
Ait ergo sic : Haec in nobis sunt, non in malis : ergo existens in pace et in securitate plena, juxta Isa. XXXII, 18 : Et sedebit populus meus in pulchritudine pacis : et in Psal, cxlvii, 14 : Qui posuit fines tuos pacem, in idipsum existentem, ex nulla parte mutabilem vel variabilem propter conjunctionem cum immutabili, qui de seipso dicit, Malach. III, 6 : Ego Dominus, et non mutor, semper permanens id quod est, nec transiens, nec futurus et semper idipsum ens. Exod. iii, 14 : Ego sum qui sum.
" Dormiam " contemplando intellectu. Cant. v, 2 : Ego dormio, et cor meum vigilat. " Et requiescam " fruendo tota voluntate et affectu, secundum illud quod dicitur, Apocalyp. XIV, 13 : Amodo jam dicit Spiritus, ut requiescant, etc. Hic somnus, haec requies quam desiderabat Job, III, 13 : Nunc dormiens silerem, et somno meo requiescerem, cum regibus et consulibus. Et haec est quies in qua filii Dei cum ipso requiescunt in illo cubili caelesti. Lucae, XI, 7 : Noli mihi molestusesse, jam ostium clausum est, et pueri mei mecum sunt in cubili.
Potest et illud legi de praesenti in hunc modum : Lumen signasti in intellectu, laetitiam dedisti in affectu: ex quo sequitur, et causatur, quod ego " dormiam " intellectu, " requiescam " affectu, jam habito in praesenti te, o Deus, " in idipsum " perfectius habendo in futuro saeculo. Sancti enim in pace pectoris a Deo sibi data requiescunt. Joan. XIV, 17 : Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis. Sciunt enim in ipsa sponsum Christum requiescere, secundum illud Psal. lxxv, 3 : Et factus est inpace locus ejus. Propter quod dicit Gilbertus, quod " ibi " libenter quiescit anima sancta, ubi est " locus dilecti. In pace enim factus est " locus ejus. Ibi quem diligit anima tua, " vel illapsum teneas, vel elapsum requi-" ras. In lectulo enim et secreta mentis " quiete, potest investigari liberius, in-" veniri citius, et tutius retineri, et forte " diutius : si tamen potest diutius morari " in deliciis quae fere solent in ipsis inter-" dici principiis. "
Nota, quod est pax mala, quae est concordia ad malum faciendum, de qua dicit Dominus, Lucae, XII, 51: Putatis quiapacem veni mittere in terram ? non, dico vobis, sed separationem. Et quies in peccatis, pax mala est.
Haec est illa pax quam falsi Prophetae seducto populo promittebant. Jerem. VIII, 11 : Et sanabant contritionem filiae populi mei ad ignominiam, dicentes: Pax, pax : cum non esset pax. Secundum autem Augustinum in libro XIX de Civitate Dei, cap. 13 : " Est pax bona multipliciter. " Pax corporis, scilicet ordinata tempe-" ratura partium componentium corpus : " et est pax animae irrationalis, ordinata " requies appetituum naturalium : et est " pax animae rationalis, ordinata cogita-" tionis actionisque consensio : et est pax " animae et corporis, ordinata vita et sa-" Ius animantis : et est pax hominis ad " hominem, scilicet hominum in bonum " ordinata concordia : et est pax hominis
" mortalis et Dei immortalis, ordinata in " fide sub aeterna lege obedientia : et est " pax caelestis civitatis, scilicet fruendi " Deo, et invicem in Deo ordinatissima et " concordissima societas. Et est pax uni-" versabis omnium rerum, scilicet tran-" quillitas ordinis, secundum quod est a " primo principio stabilita. "
" Quoniam tu Domine. " Ecce tertium, in quo exprimit causam et modum quo consequitur haec ex praemissis : quia eo quod sit a Deo in firma et stabili spe constitutus. Lege ergo secundum primam expositionem, et continua in hunc modum : Sic existam in securitate et immutabilitate, quiete intellectus, et affectus requie, " Quoniam tu Domine constituisti me, " firmiter statuisti, " in spe singulariter " existentem, de uno singulari et aeterno bono, tandem adipiscendo, de quo alibi, in Psalm. XXVI, 4 : Unampetii a Domino, hanc requiram, et Lucae, x, 42 : Porro unum est necessarium. Ad hoc unum tendunt et suspirant Sancti, et spirituales viri. Carnales autem conversi ad haec infima, multa desiderant et diversa : propter hoc dicitur in persona Ecclesiae illud in Psal. lxii, 2 : Sitivit in te anima mea, te unum sitiens et desiderans : sed quam multipliciter caro mea, id est, effectus carnales per multiplicia sunt divisi.
Vel sic potest legi secundum lecturam aliam : Sic " dormiam in pace et requiescam " in praesenti tendens " in idipsum " habendum in futuro. Nec mirum si tendo, " quoniam tu Domine singulariter, " supple, Dominus, " constituisti me in spe. " Scio autem spem non confundere. Ad Rom. v, 5 : Spes autem non confundit. Ad Hebr. VI, 19 : Spem quam sicut anchoram habemus animae tutam ac firmam, et incedentem usque ad interiora velaminis, etc.