PSALMUS I. Felicitas justorum, et impiorum miseria.
Dicit ergo: His malis caret,nec hoc tantum sed in lege Domini voluntas ejus.
Psalmus II. Christi imperium panis conatibus homines expugnabunt.
PSALMUS III. David fugiens Absalom a Deo salutem sperat.
PSALMUS IV. David hortatur ad pacem et omnia bona speranda.
PSALMUS V. Contra malignum, auxilium divinum implorat justus.
PSALMUS VI. Oratio poenitentis Dei misericordiam implorantis.
PSALMUS VIII. In operibus suis mirabilis Dominus.
PSALMUS IX. Celebratur potentia Dei qui impios disperdit et pauperes tuetur.
Dicit ergo : Sic adulabuntur impii
PSALMUS XI. Oratio pro imploranda Dei ope contra impios.
PSALMUS XII. Deprecatio animae fidelis in tribulatione.
Dicit ergo: Sic fecisti, sed tandem
Dicit ergo : Sic retribuet mihi et justitiam, et puritatem: et hoc justum,
PSALMUS XVIII. Deum praedicant creaturae et divina. Peccatorum condonatio postulatur.
PSALMUS XIX. Oratio pro principe ad bellum proficiscente.
PSALMUS XX. Christi post depictos inimicos gratiarum actio.
PSALMUS XXI. Christus moriturus obsecrat ut sibi adsit Deus, et eum laudat.
Dicit ergo : Sic rogo : nec mirum :
Dicit ergo : Sic mea dimitte delicta, nec hoc tantum peto, imo, respice ini - micos meos,
PSALMUS XXVI. David sitam profitetur fiduciam in Deo, et ejus implorat auxilium.
PSALMUS XXVIII. Vocantur filii Dei ad adorandum Dominum, cujus vox describitur.
PSALMUS XXIX. Gratiarum actio pro liberatione a morte et tribulatione.
PSALMUS XXX. Precatio Christi et fidelium se Deo in moerore commitentium.
PSALMUS XXXIII. Benedicit Dominum qui est justorum lumen et tutela, et impiorum aversor.
PSALMUS XXXIV. Inimicis excidium, sibi salutem precatur.
Dicit ergo : Confundantur, pro peccatis praeteritis : et revereantur,
PSALMUS XXXV. Impiorum malitia justitia Dei: iustorum gloria.
PSALMUS XXXVI. Bonorum et malorum dispares sunt spes et exitus.
Dicit ergo : 0 infirme, Noli aemulari, indignari scilicet, et offendi, in malignantibus,
PSALMUS XXXVIII. Agit de vanitate et brevitate vitae. Deum orat ut peccatum remittat, et sibi adsit.
PSALMUS XLI. Homo exsul et conturbatus anhelat ad meliorem vitam,
PSALMUS XLII. Spem in Domino reponit a quo judicari exoptat.
PSALMUS XLVI. Deus omnis terroe Dominus
PSALMUS XLVII. Magnus et laudabilis Dominus qui fundavit Sion.
PSALMUS XLVIII. Nihil prosunt opes contra infernum.
Dicit ergo : Audite haec, quae di- cturus sum, omnes gentes
PSALMUS L Poenitentis animae amara contritio.
PSALMUS LI. Frustra in divitiis sperant impii: salus est sperantibus in Domino.
Dicit ergo : Sic gaudebunt justi super afflictum iniquum, et dicent ridendo :
PSALMUS LII. Impiorum insipientia, numerus et paena.
Dicit ergo : Tales sunt mali, sed
Jacta super Dominum curam tuam.
Dicit ergo: Sic psallam, quia es Deus meus
Dicit ergo : Sic vana salus hominis, sed nos. faciemus vir Iidem,
PSALMUS LX. Exsul petit reditum, longam vitam, et ampliationem regni Christi.
Dicit ergo : Sic exclamari, et tu exaudisti me, et hoc in petra, Christo.
PSALMUS LXII. Exsul se in Dei laudibus consolatur : praedicit hostium ruinam.
PSALMUS LXIII. Implorat Dei opem contra inimicos : peribunt, et laetabitur justus.
Dicit ergo : Tanta mala patior, propter quod salvum fac : et etiam quia
Dicit ergo : Bene solvi quae non ra- pueram, quia o Deus Pater, tuscis,
Dicit ergo : Quae praemisi, sustinui ab omnibus simpliciter, et etiam extra-
Dicit ergo : Haec mala mihi intulerunt, ego vero e contrario, orationem meam, ad te,
Dicit ergo : Sic laudabo, et placebit talis laus Deo super vitulum novellum, .
PSALMUS LXIX. Oratio ad opem Dei petendam in magnis periculis.
PSALMUS LXX. Opem Dei implorat adversus persecutores : promittit se Deo gratias acturum.
Dicit ergo : Non est similis tibi : quia quantas ostendisti, etc.
PSALMUS LXXI. Christi regnum justum, pacificum et felix precatur.
Dicit ergo : Sic sit nomen ejus benedi- ctum, et dictum est, quia ante solem
PSALMUS LXXII. Impii felices in hac vita peribunt: Domino adhaerere bonum est.
Dicit ergo : Sic invidus, instabilis fui, terrena inordinate dilexi, et nescivi,
Dicit ergo : Sic rogo ut memor sis, quia ecce inimicus, Judaeorum scilicet populus, ((improperavit
Dicit ergo : Quoniam sic est ut praemisi, propter hoc vovete, et post votum, reddite Deo vestro.
PSALMUS LXXVII. Judaeos excitat memorando beneficia et flagella Dei.
Dicit ergo : Sic dedit volatilia ad capiendum apta : et post manducaverunt, et saturati sunt, nimis,
Dicit ergo : Sic eos in rebus suis affinxit, et post misit in eos iram,
Dicit ergo : Sic est destructa vinea Judaeae, sed, o Deus virtutum, quae
PSALMUS LXXXI. Domini deorum terrae judex judices improbos arguit.
PSALMUS LXXXII. Exponit hostium improperia, et illis exsilium imprecatur.
Dicit ergo : Sic rogo, ut placatus sis avertendo malum, et culpae et paenae :
Dicit ergo : Sic nullus similis, quia Deus est qui glorificatur in consilio, sanctorum suorum :
PSALMUS XCVII. Hortatio ad congratulandum Christo venturo.
Dicit ergo : Dixi, quod psallatis, et ecce modum addo quo psallere debetis.
Dicit ergo : Sic custodiebant testimo-
PSALMUS CII. Omnes creaturas invitat ad recolenda Dei beneficia.
Dicit ergo : Benedic, anima mea, Domino. Tob. xiii, 19 : Anima mea, benedic Dominum, quoniam,
PSALMUS CIV. Hortatur ad cultum Del, memorans ejus beneficia.
Dicit ergo : Sic fuit memor testamenti, promissionis scilicet, quod testamentum disposuit ad Abraham
Dicit ergo : Haec promissa fecit, et etiam dixit. Expone, ut prius.
PSALMUS CV. Deus ob suam bonitatem laudandus : Judaeorum ingratitudo.
Dicit ergo : Haec beneficia illis contulit, et in tantum aperta, quod ipsi crediderunt, verbis ejus.
Dicit ergo : Sic confitemini confessione peccati, et praecipue laudis,
PSALMUS CVII. Dicit cor suum ad Dei cultum paratum, et ideo victoriam sperat.
PSALMUS CVIII. Opem Dei implorat, et proditori dignas paenas praedicit.
PSALMUS CX. Laudat Deum ob beneficia, et incitat ad ejus timorem.
PSALMUS CXII. Laudandus Deus super omnia excelsus et exaltans humiles.
PSALMUS CXIV. Gratiarum actio pro liberatione a periculis.
PSALMUS CXVI. Ad laudandum Deum provocatio.
PSALMUS CXVIII. Multis modis ostendit beatam pilam in legis observatione esse positam.
PSALMUS CXIX. Vitae miserias luget, ab his liberari efflagitat.
PSALMUS CXX. Securus qui se Deo committit.
PSALMUS CXXII. Actus fiduciae in Deum tempore tribulationis.
PSALMUS CXXVI. Vani hominum labores quibus non opitulatur Dominus.
PSALMUS CXXVIII. Funestus impiorum exitus.
PSALMUS CXXIX. Oratio pro precando fiducialiter peccatorum petita.
PSALMUS CXXX. Humilitatis sincera professio.
PSALMUS CXXXIII. Hortatio ad benedicendum Domino.
Dicit ergo : Sic percussit magnos reges, et fortes, . Sehon scilicet, regem Amorrhaeorum,
PSALMUS CXXXVIII. Sciens Deum nihil latere, suam in eum fiduciam profitetur.
Dicit ergo : Sic omnia cognovisti, et prima: et hoc patet, supple, quia, tu, non alius, formasti me,
PSALMUS CXXXIX. Orat pro sua salute : hostibus imprecatur.
PSALMUS CXL. Petii regi a Domino tempore persecutionis.
Dicit ergo : Domine, clamavi, tam diu est, non modo clamo primo, ad te, Clamo, Ad te,
PSALMUS CXLI. Circumdatus a Saule orat pro sua salute.
PSALMUS CXLIII Gratias agit pro victoria: petit hostium exitium.
PSALMUS CXLV. Solus beatus qui soli Deo fidit.
Dicit ergo : Tanta est ejus potentia, talis veritas et justitia, et etiam o Sion,
PSALMUS CXLVI. Hortatio ad laudandum Deum ob ejus beneficia.
PSALMUS CXLVII. Ecclesiam invitat ad laudandum Deum qui eam bonis cumulavit.
PSALMUS CXLVIII. Invitat omnes creaturas ad laudandum Deum.
PSALMUS CXLIX. Gratiarum actio pro insigni victoria.
PSALMUS CL. In omnibus et ubique Deum celebrandum profitetur.
Dicit ergo sic : Orabo constanter, " et videbo, " videre scilicet me praeparabo, " quoniam non Deus volens iniquitatem tu es. v Minus dicit, et plus significat, id est, odio habens. Sapient. XI, 25 : Tu Domine diligis omnia quae sunt, et nihil odisti eorum quae fecisti. Iniquitatem autem non fecisti, et propter hoc odisti eam. Sapient. I 13 : Deus mortem non fecit, nec laetatur in perditione virorum. Habac. I, 13 : Mundi sunt, Domine, oculi tui, ne videas malum ;et respicere ad iniquitatem non poteris.
Nota tamen, quod cum iniquitas secundum rationem vocabuli dicatur inaequalitas, est quaedam iniquitas mala quae Deo displicet, sicut hic dicitur. In alio Psalm. lxv, 18 : Iniquitatem si adspexi in corde meo, non exaudiet Dominus. Et est quaedam iniquitas bona, scilicet quaedam vitae, ceu viventis inaequalitas, ascendere scilicet in altum contemplationis, et rursum descendere in infimum actionis. De tali iniquitate dicitur, Eccli. xlii, 14 : Melior est iniquitas viri, quam mulier benefaciens. Lucae, XVI, 8 : Laudavit dominus villicum iniquitatis.
" Neque habitabit. " Hic specificat, ne tantum universalem scientiam habere videatur. Malum autem dupliciter est. Primo, quia aut interius, et quoad hoc dicit, " Nec habitabit juxta te malignus: aut exterius, et hoc dupliciter, quia vel est omissio debiti, quae notatur ibi, " Neque permanebunt injusti ante oculostuo : " aut perpetratio indebiti, et hujus divisionom sumit dupliciter, vel quantum ad instrumentum per quod fit malum, quod est duplex: vel manus, et quoad hoc dicit, " Odisti omnes qui operantur iniquitatem : vel os sive lingua, et quoad hoc subjungit, " Perdes omnes qui loquuntur mendacium: " vel quantum ad modum faciendi malum, qui duplex est: vel aperte, vel occulte. Quoad primum dicit, " Virum sanguinum abominabitur Dominus. " Quoad secundum, Et dolosum. "
Ait ergo sic : Sciam, quod iniquitatem odis, nec in universali tantum, sed etiam in speciali, quia et hoc videbo, quodnec " malus, " mala scilicet concupiscentia, interius ignitus, " habitabit juxta te. " Job, viii, 20 : Deus non porriget manum malignis. " Nec permanebunt injusti, " omittentes ea ad quae scilicet tenentur, " ante oculos tuos, " scilicet ante respectum tuae pietatis. Psalm. xxxiii, 16 : Oculi Domini super justos. Et Sap. IV, 15 : Gratia Dei, et misericordia est in sanctos ejus, et respectus in electos illius. Nec hic ergo in praesenti maligni" juxta te permanebunt, " nec injusti ante oculos misericordiae, nec postmodum in futuro. Isa.XXVI, 10, secundum aliam litteram : Tollatur impius se videat gloriam Dei. Apocalyp. XXII, 15 : Foris canes, et venefici, et impudici, et homicidae, et idolis servientes, et omnis qui amat et facit mendacium.
" Odisti omnes qui operantur iniquitatem. " Sic omittentes ante tuos non permanebunt oculos. Et etiam odisti omnes qui operantur iniquitatem, et pro omni iniquitate sua : odisti enim et iniquitatem et iniquum. Sap. XIV, 9 : Similiter odio sunt Deo impius, et impietas ejus. Nec est mirum : iniquus enim odit quod Deus diligit : qui autem odit amicum, recte oditur ab amico amici. Psal. x, 6 : Qui diligit iniquitatem, odit animam suam, quam Deus diligit. Sap. XI, 27 et 25 : Tu Domine qui amas animas... et nihil odisti eorum quae fecisti. Et iterum, ipsum Deum odit impius. Joan. xv, 18 : Nolite mirari si mundus, vos odit scitote quia me priorem vobis odio habuit.
a Perdes omnes qui loquuntur mendacium, " peccantes ore : sed tunc perdet omnes. Aliter enim dicitur in Psal. cxv, 11 : Omnis homo mendax. Et ad Rom. III, 4 : Est Deux verax : omnis antem homo mendax. Vel ad minus omnes perdes praeter perfectos. Jacobi, III, 2 : Si quis in verbo non offendit, hic perfectus est vir. Responsio. Hoc intelligitur de mendacio mortali, scilicet pernicioso, quod fit in doctrina religionis : et hujus signum est, quia hoc quod dicit hic, dicit quasi dividens contra peccatum operis et morum : et sic intelligitur de peccato oris quod est contra fidem et doctrinam religionis. De quo Sap. I, 11 : Os quod mentitur, occidit animam. .
Et possunt hic distingui octo genera mendaciorum secundum Augustinum. Primum est mendacium quod fit contra doctrinam religionis, ut cum asserimus Christum non esse passum, vel natum, vel Deum. Secundum, quod nulli prodest, et alicui nocet. Quale est mendacium detractoris, vel falsi testis in causa judiciali. Tertium, quod prodest alicui, ita tamen quod obest alteri, sicut falsi testis in causa pecuniaria. Quartum, quod fit sola libidine mentiendi, absque omni utilitate et causa. Quintum, quod fit cupiditate placendi alicui, sicut adulatoris mendacium. Et haec quinque genera ponunt Magistri sub pernicioso mendacio, et dicunt esse peccata mortalia. Sextum, quod nulli obest, et prodest alicui ad evitandum periculum rei quae,pertinet ad for- tunam, sicut pecuniae. Septimum, quod nulli obest, et prodest alicui ad conservandum bonum naturae, sicut vitam corporalem. Octavum, quod nulli obest, et alicui prodest ad conservandum bonum gratiae, sicut virginitatem vel hujusmodi. Et haec tria genera ponuntur a Magistris sub officioso mendacio : et dicunt aliqui, quod etiam mortalia sunt peccata : aliqui dicunt, quod non : Augustinus tamen vult, quod in omnibus illis generibus sit peccatum, non tamen determinat quod mortale. Tertium genus addunt Magistri, scilicet jocosum mendacium, quando non intentione fallendi, sed intentione movendi ad risum, aliquod mendacium profertur, et scitur quod ab aliis etiam esse mendacium agnoscitur : et hoc dicunt omnes universaliter veniale, maxime in imperfecto viro : quantum autem ad perfectum, dissentiunt aliqui.
" Virum sanguinum et dolosum. " Advertendum in principio quomodo pulchre loquatur, et rhetorice, diversis clausulis diversa reddens verba. Non habitabit malignus, non permanebit injustus, oditur iniquitatem faciens, perdetur mendax, abominabilis est vir sanguinum et dolosus. Et nota quod vir sanguinum aliquando in Scriptura dicitur raptor alienae rei. Eccli. XXXIV, 2a : Panis egentium vita pauperum est: qui defraudat illum, homo sanguinis est. Dicitur et homicida : II Reg. XVI, 7, dicebat Semei ad David volens in eum perpetrare homicidium : Egredere, egredere vir sanguinum, et vir Belial. Et Dominus ad ipsum David, I Paralip. xvii, 4 : Non aedificabis tu mihi domum ad habitandum, eo quod vir sanguinum, etc. . Dicitur et vir sanguinum, qui peccat generaliter in aperto : quia sanguis peccatum dicitur. Psalm. l, 16 : Libera me de sanguinibus. Et Osee, IV, 2 : Maledictum, et mendacium, et homici-
dium, et furtum, et adulterium inundaverunt, et sanguis sanguinem tetigit.
Abominabitur ergo Dominus virum sanguinum et dolosum, aperte scilicet peccantem et occulte. Et haec duo alibi conjunguntur in Psal. liv, 21, ubi dicitur : Viri sanguinum et dolosi non dimidiabunt dies suos Res enim abominabilis cito projicitur. Sed, Prov. XVI, 12, dicuntur abominabiles regi qui agunt impie, sicut arrogans et superbus. In eodem, y. 5 : Abominatio Domini est omnis arrogans. Sive in occulto et latenter, sicut simulatores et hypocritae. Proverb. iii, 32 : Abominatio Domini est omnis illusor : aliud praetendens exterius, et aliud habens interius : quales sunt dolosi hypocritae, qui ex toto de seipsis mentiuntur. Gaufredus : " Toto corpore mentitur " hypocrita : speciem quidem habens " virtutis virtutem autem abnegans pie-" latis. "De quo, II ad Timoth. iii, 5 : Habentes speciem quidem pietatis, virtulemaulem ejus abnegantes.
" Ego autem inmultitudine misericordiae tuae. " Ecce quintum quod necessarium est oranti, scilicet confidentia. Quasi diceret sic : Erit in oratione mea intentio recta, diligentia, constantia, conscientiae puritas, et confidentia firma. Quare? quia sperabo " in multitudine misericordiae tuae. " Non dicit tantum in misericordia se speraturum, sed in multitudine misericordiae " suae, ut ostendat misericordiam Domini esse multam. Hinc dicit alibi, Psalm. l, 3 : Secundum multitudinem miserationum tuarum dele iniquitatem meam. II Reg. XXIV, 14 : Melius est ut incidam in manus Domini multae enim (misericordiae ejus sunt:) nulli enim se negat Dei misericordia ad eam venienti. Unde alibi, Psalm. cii, 17 : sericordia Domini ab aeterno, et usque in aeternum super timentes eum : nam venientes etiam ad se continet et conservat. Thren.III, 22 : Misericordiae Domini, quia non sumus consumpti.
" Introibo in domum tuam. " Ecce sextum, scilicet unitas et concordia : aliter enim Deus orationem non audit. Matth. v, 23 et 24 : Si offers munus tuum ad altare, et ibi recordatus fueris quia frater tuus habet aliquid adversum te, relinque ibi munus tuum ante altare, et vade prius reconciliari fratri tuo : et tunc veniens offeres munus tuum. Extra domum autem Dei est, qui odio et discordia ab aliis est divisus. Domum ergo Dei introire, est aliis per concordiam in fide et dilectione se conjungere, et unire. Act. IV, 32 : Multitudinis autem credentium erat cor unum et anima una.
Et nota, quod est multiplex domus Dei, in quam intrandum est. Domus inferior, Ecclesia militans, de qua alibi in Psalm. xxv, 8 : Domine dilexi decorem domus tuae. Hanc intrare debemus per concordiam, et sacramentorum perceptionem. Et est domus Dei superior, scilicet Ecclesia triumphans. Baruch, iii, 24 : 0 Israel quam magna est domus Domini. Et in Psal. CXXI, 1: In domum Domini ibimus laetantes. Hanc intrare debemus per contemplationem. Et est domus Dei interior, ipsa conscientia. Psal. c, 2 : Perambulabam in innocentia cordis mei, in medio domus meae. Hanc intrare debemus per discussionem diligentem. Et est domus Dei exterior, corpus nostrum. Job, IV, 19 : Qui habitant domos luteas, qui terrenum habent fundamentum. Haec autem domus Dei est, quia corporis conditor et occupator est. I ad Cor. VI, 19 : An nescitis, quoniam membra vestra templum sunt Spiritus sancti, qui in vobis est, quem habetis a Deo, et non estis vestri ? Hanc intrare debemus per fragilitatis et vilitatis nostrae considerationem. Nahum, m, 14 : Intra in lutum, et calca. Et est domusDei anterior,sancta Scriptura. Psalm. liv, 15: In domo Dei ambulavimus cum consensu. Hanc intrare debemus per jugem meditationem. Et est domus Dei posterior, quasi a Deo derelicta synagoga. Matth. xxiii, 38 : Ecce relinquetur vobis domusvestra deserta. Hanc intrare debemus per compassionem miseriae ejus, et caecitatis.
" Adorabo ad templum sanctum tuum. " Ecce septimum et ultimum, scilicet reverentia in orando. Quasi sic diceret : Ero in concordia, et " adorabo," ad te scilicet orabo, veniens " ad templum sanctum tuum, " ubi locus aptior quovis alio ubi orare possem. Et hoc " in timore tuo. " Timore, inquam, reverentiae et honoris.
Vel templum appellat hominem Christum, in quo Deus tamquam in spirituali suo templo habitat. Ad Colos. ii, 9: Quia in ipso habitat plenitudo divinitatis corporaliter. Hoc est templum de quo Ezech. xliii, 10 : Tu autem, fili hominis ostende domui Israel templum, Christum divinitate plenum tamquam Deum verum undique perforatum, et confundantur ab iniquitatibus suis. Hoc templum de quo ipse dicit, Joan. II, 19 : Solvite templum hoc, etc. Ad hoc templum orandum cum reverentia et timore. Prov. xxviii, 14: Beatus homo qui semper est pavidus. Job, IX, 28 : Verebar omnia opera mea, sciens quod non parceres delinquenti.
" Domine deduc me. " Haec est tertia pars Psalmi. Petito enim eo quod exaudiatur, et probato quod debeat exaudiri, quid restat, nisi ut quod petit, specificet, et ostendat. Duo ergo petit : et secundum haec, haec pars in duas est divisa. Primo, adjuvari contra malos : secundo, bonos cum quibus se loquentem comprehendit, laetificari, ibi, " Et laetentur. "
In prima duo. Primo, petit auxilium contra malos, secundo, vindictam exerceri in eos, ibi, " Judica illos Deus. "
Item, in prima duo. Primo,petit auxilium contra malos, ne impediant processum ejus in bonum. Secundo, ostendit petitionis necessitatem, declarando malitiam adversariorum, ibi, a Quoniam non est in ore eorum veritas. "
In prima dicuntur duo. Primo, petit conservationem a malis, ne continuationem mali impediant: secundo, ne intentionem pervertant, ibi, " Dirige in conspectu tuo. "