In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo : "Et habebat in dextera sua septem stellas, " id est, septem Angelos, vel universos Praelatos qui debent lucere in mundo verbo et exemplo, sicut stellae in firmamento. Ad Philip. ii, 15 et 16 : Inter quos lucetis, sicut luminaria in mundo, verbum vitae continentes. Baruch, III, 34 : Stellae dederunt lumen in custodiis suis, id est,Praelati in Ecclesiis. Item, minimi per humilitatem. Eccli. III, 20 : Quanto magnus es, humilia te in omnibus. I tem, maximi per potestatem in exstirpando culpam. Jerem. I, 10 : Ecce constitui te super Gentes, etc. Item, ignei per charitatis fervorem, in alto siti per contemplationem, fixi in caelo, id est, in Christo per fidem, spem, et charitatem : coruscantes per boni operis ostensionem vel exempli, vel bonam conversationem : effectum habentes in terra per pauperum confortationem. Hi dicuntur esse in dextera Dei, id est, in aeterna beatitudine modo in spe, tandem in re, quando statuet Dominus oves a dextris, haedos autem a sinistris .
Vel sic : Sancti " in dextera " Dei esse dicuntur : quia bonos consolatur, et protegit in tribulationibus : vel quia eos replet septem donis spiritualibus quae in dextera signantur, sicut temporalia in sinistra. Proverb. iii, 16 : Longitudo dierum in dextera ejus, etc.
Vel, " Septem stellae " sunt septem dotes electorum, quas Christus dicitur habere in dextera, quia eas dat in futura vita quae per dexteram signatur.
"Et de ore ejus, " id est, Christi, " gladius, " id est, sententia judiciaria qua dividet malos a bonis , et dicet, Matth. xxv, 41 : Discedite a me, maledicti, etc. Job. XIX, 29 : Fugite a facie gladii, quoniam ultor iniquitatum gladius est.
" Utraque parte acutus, " puniendo reprobos in anima, et in corpore: vel pro omissis, et commissis. Matth. xiii, 49 et 50 : Exibunt Angeli, et separabunt malos de medio justorum, et mittent eos in caminum ignis, etc. Vel, quia dividet a visione Dei, et affliget in paena inferni. " Exibat. " Hoc dicitur quia tantum illos feriet quos extra Ecclesiam inveniet. Ezechiel. IX, 6 : Super quem videritis, supple, signum thau, ne occidatis. Quasi dicat : Omnem alium occidite.
Vel sic : " Et de ore ejus, " id est, Christi. Matth. IV, 4 : Sed in omni verbo quod procedit de ore Dei.
" Gladius, " id est, doctrina Veteris et Novi Testamenti. Vel, verbum praedicationis. Ad Ephes. VI, 17: Et gladium spiritus quod est verbum Dei.
" Utraque parte acutus, " quia dividit hominem ab amore sui, et mundi. Matth. x, 34 : Non veni pacem mittere, sed gladium. Vel, quia est ad resecandum peccata operis, et cogitationis.
" Exibat. " Et dicitur exire, quia verbum Dei non debet esse otiosum. II ad Thessal. III, 1 : De caetero, fratres, orate pro nobis, ut sermo Dei currat, etc. Quia debet exire usque ad manum. Exemplum, Genes. xxii, 6 : Abraham portabat in manibus ignem et gladium.
" Et facies ejus sicut sol lucet in virtute sua. "
Hic est quarta pars in qua describitur a gloria.