MEMBRUM II.

Utrum Deus secundum immensitatem suam sit cognoscibilis ?

Secundo quaeritur, An Deus secundum immensitatem suam sit cognoscibilis?

Et videtur, quod sic.

1. Super illud epist, ad Roman, i, 20: Invisibilia ipsius, scilicet Dei, dicit

Glossa: " Tam pulchra astra condidit, ut ex his quantus et quam mirabilis sit creator eorum, possit cognosci. " Si autem cognoscitur quantus, cum sit infinitus, in immensitate soa cognoscitur.

2. Adhuc, Ad Ephes, iii, 18 et 19: Ut possitis comprehendere cum omnibus sanctis, quae sit latitudo, et longitudo, et sublimitas, et profundum: scire etiam supereminentem scientiae charitatem Christi, ut impleamini in omnem plenitudinem Dei. Cum autem plenitudo Dei sit infinita, videtur quod in sua infinitate Deus cognoscatur.

3. Adhuc, Infinitum si ratione infinitatis videatur, hoc est, in quantum est infinitum, infinitas ejus tota videtur. Deus autem infinitus esse cognoscitur. Ergo in infinitate sua cognoscitur.

4. Adhuc, In Deo non est pars et pars, sed unum totum simplex: ergo qui aliquid Dei videt, totum videt: totum autem infinitum est: ergo videtur, quod in infinitate sua videatur.

5. Adhuc, Joan, xv, 15: Omnia quaecumque audivi a Patre meo, nota feci vobis. Omnia autem infinita sunt: et audire a Patre, ut dicit Augustinus, est esse a Patre.

6. Adhuc, Omnia in Deo unum sunt, et idem est infinitas quod essentia vel veritas: qui ergo unum in Deo videt, immensitatem videt.

In contrarium est, i. Quod dicit Ambrosius super Lucam, cap. i, in originali: " Eam quae habitat in Deo plenitudinem divinitatis, nemo conspexit, nemo mente aut oculis comprehendit. "

2. Adhuc, Boetius: " Omne quod scitur, comprehensione intellectus determinatur. " Si ergo infinitas Dei scitur, comprehensione intellectus determinatur, et ita comprehenditur. Hoc autem in antedictis improbatum est: quia infinitum finito capi non potest, neque mensurari.

Solutio. Ad hoc solvere non est difficile supponendo dictum Aristoteles in

VI Ethicorum, et Boetii, quod quaecumque sunt in aliquo sicut in suscipiente et subjecto, sunt in eo secundum possibilitatem suscipientis, et non suscepti. Unde susceptibile infinitum in suscipiente non est secundum potentiam infiniti, sed secundum possibilitatis capacitatem suscipientis finiti.

Ad primum ergo dicendum, quod cum dicitur, quod tam pulchra astra fecit, unde possit cognosci quantus sit, intelligitur quod cognoscitur infinitus: sed non est hoc per capacitatem infiniti, sed per rationem eminentiae, quia in infinitum excedit id quod fecit: et hoc est cognoscere quia infinitum est. Et hoc est, sicut dictum est, attingere infinitum, et diffundi in ipso, et non comprehendere.

Ad aliud dicendum, quod cum impleri sanctos secundum plenitudinem Dei dicit , notat plenitudinem eorum secundum capacitatem uniuscujusque, et non notat cognitionem Dei implentis, ita quod scilicet nihil in sanctis vacuum Deo remaneat: tamen nullus eorum infinitatem Dei capere potest.

Ad aliud dicendum, quod infinitum sub ratione infinitatis per intuitum mentis videtur, et quia infinitum est: sed non ita ratione infinitatis videtur, quod infinita sit ratio videndi ipsum: quia infinitas non potest esse ratio videndi aliquid in eo quod finitum est: sed potius id quod infinitum est videtur, et per comparationem ejus ad hoc cognoscitur esse infinitum, eo quod in infinitum excedit. Et talis visio incipit ab eo quod infinitum est in se, finitum autem huic, et secundum hoc etiam terminatur in infinitum.

Ad aliud dicendum, quod quamvis in primo infinito simplici non sit pars et pars: tamen est attributum et attributum, notatum et connotatum: et ideo quoad aliquid vel ad aliquid percipitur relatum, et non prout est ad omnia et infinitum. Simplex enim licet substantia- liter simplex sit, tamen virtute et relatione multiplex est: eo quod multorum productivum est, et ad multa relatum: quae relationes in relatis ad ipsum sunt realiter, et non m ipso, nisi secundum rationem: et ideo ea ratione qua refertur ad unum, non refertur ad alterum: et potest cognosci prout refertur ad unum vel ad quaedam, absque eo quod noscatur prout refertur ad omnia et infinita.

Ad aliud dicendum, quod cum dicitur: Omnia quaecumque audivi a Patre meo, accommodata est distributio, ut sic intelligatur: Omnia quaecumque audivi, vobis, hoc est, ad utilitatem vestram, nota feci vobis: ut hoc pronomen, vobis, dativi casus sit, et ex. vi. acquisitionis construatur cum hoc verbo audivi: et sic nihil sequitur inconveniens.

Ad aliud dicendum, quod talis modus arguendi non valet in divinis: quia licet omnia in Deo idem sint, tamen cum multa sunt attributa, connotatum unius non est connotatum alterius: et ratio relativorum significata per unum, non est ratio relativorum significata per alterum: et ideo quoad unum potest cognosci, et non quoad alterum.