REPORTATA PARISIENSIA LIBER TERTIUS.
QUAESTIO II. Utrum Christus sit aliqua duo
QUAESTIO I. Utrum haec sit vera
QUAESTIO UNICA. Utrum Christus fuerit impeccabilis ?
QUAESTIO I. Utrum in Christo sint duae voluntates ?
Scholium.
Primum dictum : Animatio non praecessit tempore Incarnationem, alioquin Maria non fuisset mater Dei. Secundum : Organizatio, animatio et Incarnatio fuerunt simul duratione. Tertium : Incertum est an translatio sanguinis ad locum generationis facta fuerit in tempore, de quo postea dist. seq. Quartum : Organizatio est prior natura animatione, et animatio Incarnatione, quia natura integra est fundamentum unionis ad Verbum, et corpus organicum est materiale animae.
Dico ad quaestionem, quod organizationem, et animationem praecedere Incarnationem, potest intelligi dupliciter, vel duratione, vel natura ; et dico quod anima non praecessit duratione Incarnationem, quia tunc natura assumpta fuisset persona antequam assumpta, et tunc Maria fuisset illius personae mater, et non mater Dei, quod est contra Joannem Damascenum, c. 50. De organizatione, si illa praecessit Incarnationem, dico quod si organizatio non est nisi per Intelligentiam agentem, sive sit per aliam causam, adhuc Incarnatio non praesupponit duratione suppositum ; sed simul duratione est organizatio, animatio et Incarnatio, secundum Damascenum, et secundum Augustinum de Fide ad Petrum, et hoc sive ponatur una forma sive plures ; tamen in aliis generationibus hujusmodi praecedit motus localis sanguinis ad locum generationis, et postea fit alteratio, et postea formatio. Si ponatur ista translatio sanguinis a venis usque ad locum generationis in tempore praecedente, tunc potest sustineri quod beata Virgo operabatur praevie sicut alia mulier, et tunc magis concurrit virtus matris in operando, quam si ponatur quod motus localis non praecedit. Probatur hoc : Impossibile est quod sit motus localis sanguinis a venis ad locum generationis, et quod simul convertatur sanguis in corpus organizatum, quia in toto tempore, in quo sanguis non movetur, manet sanguis, et in ultimo instanti in quo terminatur non est ; igitur simul esset sanguis, et non esset sanguis. Si tamen ponatur quod in ultimo instanti in quo fuit consensus Virginis, fuit in utero plenus Deus, sicut in ultimo instanti prolationis verborum est corpus Christi in Altari, et quod mater ante nihil egit, tunc minus salvatur actio matris, tamen magis salvatur sententia communis, ita quod tunc Spiritus sanctus simul totam naturam disposuit, quia non prius fuit motus localis sanguinis a venis ad locum generationis in tempore perceptibili. Et possibile est Deo in instanti facere materiam, quae est in venis, esse in instanti in loco generationis, et reddere sufficienter dispositam, quorum neutrum posset agens creatum, nisi in mensura divisibili.
De secunda prioritate, dico quod prius natura praecessit organizatio, et etiam animatio, quia fundamentum est prius natura relatione ; sed natura tota integra est immediatum fundamentum hujus relationis, quae est unio naturae humanae ad Verbum, ut probatum est prius ; igitur prius natura est natura integra quam incarnatio.
Contra illud : Fundamentum relationis oportet esse absolutum, et sub ratione absoluti ; sed entitas totius, quae est alia a partibus, ut concessum est prius, non est alia entitas absoluta, quia si sic, oporteret ponere in natura humana duas formas absolutas diversas, ut formam totius, et formam partis ; hoc autem est impossibile ; igitur tota natura non potest esse immediatum fundamentum hujus relationis, et sufficiens.
Item, si prius natura esset fundamentum relatione, et per te, ista unio fundatur in tota natura, igitur prius natura est natura humana personata personalitate propria, quia tunc nata est personari, et in illo priori non assumitur.
Ad primum horum, dico quod natura integra est fundamentum immediatum unionis ad Verbum, et illud totum non est partes, neque relatio partium ad invicem ; tum quia in ente per accidens partes habent relationem ad invicem, et tamen ipsum non sufficit, ut sit immediatum fundamentum unius relationis, quia non est ibi totalitas, quae est entitas absoluta alia a partibus, et relatione partium ad invicem ; tum quia causae essentiales absolutae causant aliquid absolutum ; tum quia primus terminus generationis non est quid respectivum, nec etiam primus a quo corruptionis, nec etiam per se passio absoluta est suppositi, nisi absoluti. Ideo concedo quod illud ens est absolutum, et perfectius istis relationibus, et partibus conjunctim ; licet enim relatio sit partium, quae necessario concurrunt ad unitatem totius, tamen relatio non est ratio agendi, nec formalis ratio essendi unum.
Praeterea, hoc compositum est per se definibile, et per se in genere absoluto ; igitur est alia entitas absoluta quam partium simul ; non igitur est respectus formalis totius; igitur oportet quod sit alia forma superaddita, et illud potest intelligi dupliciter : Uno modo, quod sit alia forma constituens unum cum aliis partibus, et iste intellectus est falsus, quia tunc esset processus in infinitum, ut si B et A facerent unum mediante forma, quae esset pars hujus syllabae Ba, et adhuc esset forma superaddita, quae est pars compositi, adhuc oporteret dare aliam formam partialem in toto, et sic in infinitum. Alio modo intelligi potest, quod sit alia forma a forma, quae est tota res, ut equini tas dicitur equinitas, et humanitas non est aliud re quam homo, et tamen non est forma partis, sed forma totius, sic aliqua entitas est forma totius et partis. Sic album dicitur album albedine, quae est tota entitas albi ; sic dicit Hieronymus in quadam epistola, quod humanitas est, quae ex anima et corpore continetur ; ideo dico quod non est forma, quae est pars hominis, nisi anima. Sed humanitas est forma totius, et ista non remansit in corpore Christi mortuo, quia cum fuit tum corruptio totius, non remansit actu forma totius.
Ad aliud, cum dicitur, prius natura est natura per se quam sit incarnatio, dico quod si esse per se. neget actualem dependentiam, verum est ; sed ista non sufficit ad hoc quod ipsa sit persona, quia tunc anima etiam separata esset persona, tamen in illo priori non est sine habituali dependentia, nec in illo priori nata est personari personalitate intrinseca, nec extrinseca, et in posteriori natura assumitur tota illa natura, simul tamen duratione, quae si remansisset per illud instans non assumpta, fuisset personata personalitate propria, sine omni positivo adveniente ; nec tamen nunc est personata personalitate propria, quamquam habeat quodlibet positivum, quod requiritur, quia non habet duplicem negationem, quae requiritur, quia habet unam affirmationem oppositam ; est enim personata personalitate extrinseca, cum qua non stat ipsam personari personalitate propria.
Ad primum principale, si conceditur quod translatio sanguinis a venis ad locum generationis, et alteratio fuerunt in tempore praecedente organizationem et animationem, tunc non est difficultas. Si autem sustineatur quod omnia sunt simul, non quod motus localis sit tunc, sed quod subito est organizatio ex partibus sanguinis, qui in toto tempore praecedenti erat in venis, tunc oportet concedere quod occupatio loci potest esse subito per actionem Spiritus sancti, non autem per actionem agentis creati.
Per idem patet ad secundum, quod figuratio a virtute infinita potest esse in instanti.
Ad Augustinum, cum dicit quod illum numerum requirit corpus Dominicum, verum est quantum ad perceptionem, et est dare statum in aliis corporibus humanis, quod ipsa formantur determinatae quantitatis quadragesimo sexto die, ita quod status est ad maximum et ad minimum. Etsi corpus Christi fuit formatum in primo instanti conceptionis, sic oportet dicere nunc secundum istam viam, quod ipsum fuit minimum inter omnia corpora humanae naturae in primo instanti formationis, quia tunc nutriebatur continue a primo instanti conceptionis usque ad quadragesimum sextum diem, et in illo die non excessit universaliter corpus aliorum puerorum. Vel oportet dicere quod si in primo instanti fuit corpus Christi formatum tantae quantitatis, sicut aliorum puerorum in quadragesimo sexto die, quod corpus Christi quando nascebatur, fuit maximum respectu omnium aliorum puerorum, quia per totum tempus medium augebatur, sicut corpora aliorum puerorum, et tunc fuit miraculum qualiter potuit nasci non gravando matrem.
Ad aliud, dico quod mutatio potest accipi stricte, et extendendo primo modo, non est animatio mutatio, quia privatio non fuit nata prius inesse quam corpus animabatur, et tamen prius natura fuit corpus organizatum quam animatum ; et ideo fuit ibi vera passio de genere Passionis, et tamen nulla mutatio proprie fuit a privatione ad formam. Ideo dico quod licet totum non sit simul productum per creationem, non propter hoc oportet quod habeat formam per mutationem. Loquendo de mutatione extendendo ad quamcumque inductionem, sive praecesserit privatio, sive non, concedo quod in ultimo instanti fuit mutatio et in primo signo naturae illius instantis temporis fuit organizatio, et in secundo fuit animatio, in tertio fuit incarnatio.