Lectio 1

Posset videri quod ex iactantia loqueretur dominus; ideo auctoritatem suam signis commendat.

Primo ergo ponuntur signa, quibus liberantur homines a corporalibus periculis; secundo a spiritualibus, cap. IX.

Circa primum duo facit.

Primo ponit signa quibus homines liberantur a periculis provenientibus ex intrinsecis causis; secundo ex extrinsecis, ut tempestate, ibi et ascendente eo in naviculam.

Commendat auctoritatem, quia statim, quia absens, quia perfecte, quia multos.

Quia statim, in leproso; quia absens, in servo centurionis; quia perfecte, in socru Petri; quia multos, in aliis multis.

Circa primum tria.

Primo testes miraculi introducuntur; secundo infirmus inducitur, ibi et ecce leprosus; tertio auxilium praebetur, ibi et extendens iesus manum, tetigit eum dicens volo, mundare.

Dicit ergo cum autem descendisset iesus de monte etc.. Mons iste est caelum; Ps. Lxvii, 17: mons in quo beneplacitum est deo habitare in eo. Unde postquam descendit de caelo secutae sunt eum turbae; Phil. II, V. 7: exinanivit semetipsum formam servi accipiens, et habitu inventus ut homo etc.. Vel per montem altitudo doctrinae; Ps. XXXV, 7: iustitia tua sicut montes dei. Cum esset in monte, idest cum altam duxit vitam, secuti sunt eum discipuli sui. Et cum descendisset, secutae sunt eum turbae; I ad Cor. III, 1: non potui vobis loqui quasi spiritualibus.

Secundo, persona infirmi introducitur: et ponuntur duo. Primo infirmitas ostenditur; secundo sollicitudo adhibetur.

Infirmitas, quia est leprosus: et hoc significat spirituales infirmitates. Quaedam enim infirmitates sunt intra latentes, ut febres: quaedam vero, etsi sunt ab intra, eius tamen effectus patet exterius, ut lepra. Ille ergo leprosus est, cuius mala voluntas manifestatur per malum actum; Is. LIII, 4: et nos putavimus eum quasi leprosum.

Sed quaestio est, quia in Luca habetur, quod cum veniret capharnaum mundavit leprosum.

Dicendum, quod matthaeus sequitur historiam, quia cum iret in capharnaum, in via apparuit ei leprosus.

Sequitur sollicitudo, quia primo venit; secundo adoravit; unde dicit ecce leprosus.

Sic peccator per fidem venit, sed adorat per humilitatem; Ps. XXXIII, 19: humiles spiritu salvabit deus. Item confitetur christi potentiam, cum dicit domine, si vis, potes me mundare. Item vocat dominum. Si dominus est, potest salvare. In Ps. Xcix, 3: scitote, quoniam dominus ipse est deus. Item confidit de dei misericordia. Misericordem non oportet petere, sed solum indigentiam ei monstrare; sic iste domine, si vis, potes me mundare. Unde Ps. XXXVII, 10: domine, ante te omne desiderium meum, et gemitus meus a te non est absconditus. Item ostendit sapientiam christi, quia non petit nisi voluntatem suam: quia melius scit, quid opus sit tibi quam ipse. Ideo sapientiae christi dimisit.

Deinde tangit auxilium.

Primo sanat.

Secundo instruit.

Primo tangitur opus; secundo effectus, ibi et confestim mundata est lepra eius.

Christus tria facit curando. Extendit manum, quando auxilium impendit; Ps. Cxliii, V. 7: emitte manum tuam de alto, et eripe me.

Aliquando extendit manum, sed non tangit; Is. Lxv, 2: expandi manus meas tota die ad populum incredulum etc.. Aliquando tangit; et hoc est quando immutat, ut in Ps. Cxliii, V. 5: tange montes (idest superbos), et fumigabunt, per compunctionem.

Sed quare tetigit, cum esset prohibitum in lege? hoc fecit ut monstraret se esse supra legem.

Legitur de eliseo quod non tetigit Naaman, sed misit eum ad iordanem. Unde iste qui tetigit, videtur solvere legem. Sed secundum veritatem non solvit, quia prohibitum fuit propter contagionem. Quia igitur infici non potuit, tangere potuit. Item tetigit, ut humanitatem monstraret; quia non sufficit peccatori subdi deo quantum ad divinitatem, sed et quantum ad humanitatem.

Volo, mundare. Hieronymus dicit, quod quidam male exponunt. Volunt enim quod ly mundare sit infiniti modi; sed hoc non est verum: immo quia dixerat, si vis, respondit, volo, et ly mundare est imperativi modi. Unde imperavit qui dixit, et facta sunt.

Item tetigit, ut daret doctrinam de virtute quae est in sacramentis, quia non solum requiritur tactus, sed verba: quia cum accedit verbum ad elementum, fit sacramentum.

Et per hoc exclusit tres errores, quando tetigit.

Ostendit enim corpus verum contra Manichaeos.

Quod dicit volo, dicit contra Apollinarem.

Per hoc quod est mundare, ostendit deum verum contra Photinum.

Et sequitur effectus et confestim mundata est lepra eius, et curatus est. Chrysostomus dicit, quod citius quam posset dici hoc verbum, mundare: quia istud in tempore dicitur, illud vero in instanti.

Et ait illi. Hic instruit eum: parum enim esset sanare nisi instrueret eum; Ps. XXXI, 8: intellectum tibi dabo, et instruam te. Primo iniungit ei taciturnitatem nemini dixeris. Chrysostomus: quia sciebat quod Iudaei calumniabantur de factis suis, ideo dixit nemini dixeris. Vel aliter. Quia hoc dixit ad exemplum. Quia enim supra docuerat abscondere opera bona; ideo dat exemplum, quod nullus in bonis operibus gloriari debet.

Sequitur sed vade, ostende te sacerdotibus.

Et quare hoc dicit? quia tetigerat leprosum, ne penitus videretur fractor legum. Ad sacerdotes mittitur, ut habetur Lev. XIV, 2.

Et offer munus tuum etc.. Quare? quia hoc erat praeceptum legis, quod sanatus a lepra offerret duos pullos turturum.

Sed secundum hoc videtur, quod cum dominus praeceperit, adhuc sit tenendum.

Dicendum quod figurae non debebant cessare, donec penitus veritas manifestaretur. Hoc autem non fuit nisi post resurrectionem.

In testimonium illis: et hoc exponitur dupliciter. Moyses praecepit in testimonium illis. Et per hoc docet quod praecepta Moysi erant in testimonium christi, sicut habetur Io. V, 46: si crederetis Moysi, crederetis forsitan et mihi. Vel aliter. In testimonium illis, idest, contra illos, qui viderunt miracula, et non crediderunt. Vel in testimonium illis, scilicet curationis tuae. Quia cum receperint oblationem tuam, non poterunt negare.

Item secundum mysticum intellectum tria a christo iniunguntur. Ut erubescat de peccato; contra illos de quibus dicitur Is. III, 9: peccatum suum quasi sodoma praedicaverunt, nec absconderunt. Unde Eccli. IV, V. 25: est confusio adducens peccatum, et est confusio adducens gloriam et gratiam. Item debet ostendere sacerdoti confitendo. Iac. V, V. 16: confitemini alterutrum peccata vestra.

Et hic videtur dominus iniungere confessionem.

Et confestim sanatus est: quia in ipsa contritione quando dolet et proponit confiteri et abstinere, remittitur peccatum, iuxta illud Ps. XXXI, 5: dixi: confitebor adversum me iniustitiam meam, et tu remisisti iniquitatem peccati mei. Item iniungitur satisfactio, cum dicit offer munus tuum. Item docet observare mandata, cum dicit sicut praecepit Moyses.