CAPUT III.

Qualis debeat esse hic potus in mixtione?

Tertio autem hic inserendum est qua-

liter vinum sacramentale sanguinis Christi, et qua de causa sit miscendum.

Quamvis enim in praemissis de hoc dicta

sint, tamen hic ex intentione de hoc est dicendum.

Sciendum est ergo, quod aqua ad vinum in calice ponenda est tanta, ut vinositatem vini in alterum non mutet saporem, sed quae significet id quod in sacramento est significandum, et hoc est conjunctionem humanae naturae cum Christo : quia aqua propter suam insipiditatem significat hominem insipidum, et conjunctio aquae cum vino debet esse, quae saporem vini accipiat perdendo propriam insipiditatem : non quod saporem vini trahat ad aquae insipiditatem : quia homo saporem gratiae accepit a Christo, et non Christus perdit saporem gratiae ex homine. Ponitur igitur aqua ad significandum tantum, et non ad hoc quod vino auferat suam fortitudinem vel vinositatem. Tantum autem significat una gutta, quantum mille amphorae vel totum mare : et ideo ad perfectionem sacramenti nullum periculum est parum in ponendo de aqua, sed est pericu-

lum in multum ponendo : quia si tanta ponatur aqua, quod a vino tollat vinositatem, tunc non fit sacramenti confectio : tunc enim non est vinum, sed est aqua aliquantulum vinata. Unde de vappa non potest fieri sacramenti confectio. Vappa enim est aqua fusa super acinos uvarum, postquam expressum est vinum : quae aqua aliquantulum habet de vini acumine, et a pauperibus bibitur, et tamen non est vinum.

Quod autem aqua in sacramento ponitur ad significandum, tres sunt causae. Una tamen : quia cum Christi latus apertum proflueret sacramenta nos sanctificantia, tunc aqua cum sanguine et non solus sanguis exivit. Joan. XIX, 34 : Unus militum lancea latus ejus aperuit, et continuo exivit sanguis et aqua. Et haec est causa potissima : quia in hoc significabatur, quod populus in sanctificatione necessario conjungendus est Christo : quia aliter gratiam redemptionis non obtineret. Apocal. xvii, 15 : Aquae quas vidisti ubi meretrix sedet, populi sunt, et gentes, et linguae. Ibi habet alia translatio. " Aquae multae populi multi. " Et dicitur,

Proverb. IX, 5, ubi loquitur Salomon de caena sapientiae, dicens: Bibite vinum quod miscui vobis. Semper enim vinum insipidum sapori Christi est immiscendum, ut fiat acceptum. Unde dicit Chrysostomus : " Sunt quidem homines insipidi in nullo ab aqua differentes : hos adducamus ad Christum, et ad saporem caelestem per Christum mutabuntur. " In hujus rei signum Christus mutavit aquam in vinum bonum, quod omnium gustum delectaret. Joan. ii, 9 et 10 : Ut autem gustavit architriclinus aquam vinum factam, et non sciebat unde esset, ministri autem sciebant qui hauserant aquam, vocat sponsum architriclinus) et dicit ei: Omnis homo primum bonum vinum ponit: et cum inebriati fuerint, tunc id quod deterius est: tu autem servasti bonum vinum usque adhuc. Vinum enim sacramenti prae omnibus et dulce et bonum, et ideo per mulsum signatur, quod est vinum melle purissimo conditum. Nehemiae seu II Esdrae, VIII, 10: Comedite pinguia, et bibite mulsum. Pingue enim adipe devotionis est corpus Domini. Mulsum autem melle deitatis conditum, est vinum dulcissimi sanguinis. . Haec igitur est causa una.

Secunda causa est: quia haec praecessit in figura Veteris Testamenti: quia infectio originalis peccati per leprae infectionem signatur, et sicut in figura curatur lepra, ita per veritatem in sacramento curatur infectio peccati. Unde, Levit.XIV, 4 et seq., in purificatione leprae dicitur: Praecipiet ei qui purificatur, ut offerat duos passeres vivos pro se, quibus vesci licitum est, et lignum cedrinum, vermiculumque et hyssopum. Et unum ex passeribus immolari jubebit in vase fictili super aquas viventes: alium autem vivum cum ligno cedrino, et cocco et hyssopo, litiget in sanguine passeris immolati, quo asperget illum, qui mundandus est, septies. Duo enim passeres sunt duae naturae in Christo, quarum una extra passibilitatem evolavit, non humanam naturam deserendo, sed passionem non sentiendo, scilicet divina. Altera autem est immolata in passione, scilicet humana. Lignum autem cedrinum, sanguinis Christi signat imputribilitatem, quae nos a putredine servat. Hyssopus autem sanguinis ejusdem signat puritatem, qui nos purificat. Coccus autem qui rubicundissimi est sanguinis, signat in Christo in effusione sanguinis patientiam et charitatem, quae per ruborem significari consueverunt. Aqua autem viva aquam signat de Christi latere exeuntem, omnia purificantem. Nec purificatur aliquis, nisi in sanguine et aquae tinctione septies domus cordis ejus aspergatur. Quia sicut dicunt sancti, sanguis septem locis elicitus est de corpore Domini, scilicet in circumcisione in damnationem et cauterium concupiscentiae. in sudore sanguineo in signum doloris et angustiae. in compunctione per flagella in signum ejus quam pro nostris excessibus sustinuit disciplinae. Isa. LIII, 5 : Disciplina pacis nostrae super eum, et livore ejus sanati sumus. i n duobus vulneribus pedum ad nostrum sanandum affectum. in duobus vulneribus manuum ad sanandum nostri operis effectum. Et sic septies adspergimur in sanitatem. Zachar. XIII, 6 : Quid sunt plagae istae in medio manuum tuarum ? Et dicet: His plagatus sum in domo eorum qui diligebant me, hoc est, qui me diligere debebant. Hoc etiam significatum est, Numer. XIX, 9, ubi dicitur, quod aqua expiationis fit de sanguine vitulae rufae, per quam aquam omnia tam tabernaculum quam ea quae erant in usum tabernaculi, expiabantur, et vitula rufa quae sanguine suo Christum rubricatum significat. Combustio autem vitulae, Christi significat passionem, et sanguis ejus Christi significat sanguinem, et aqua significat aquam quae de latere Christi fluxit, quae est aqua verae expiationis. Ad Hebr. IX, 19 et seq. : Lecto enim omni man-

dato legis a Moyse universo populo, accipiens sanguinem vitulorum et hircorum, cum aqua, et lana coccinea, et hyssopo, ipsum quoque librum, et omnem populum aspersit, dicens: Hic sanguis testamenti quod mandavit ad vos Deus. Etiam tabernaculum et omnia vasa ministerii sanguine similiter aspersit: et omnia pene in sanguine secundum legem mundantur, et sine sanguinis effusione non fit remissio, scilicet peccati. Ex hoc accipitur idem quod prius, nisi quod sanguis hircorum significat Christi sanguinem pro peccatis nostris effusum. Sanguis autem vitulorum significat Christi sanguinem effusum pro nostra petulantia.

Sic igitur patet, quod immissio aquae in sanguinem, quae significat conjunctionem populi cum sanguine redemptionis, praecessit in figuris Veteris Testamenti. Propter quod etiam in veritate sacramenti novae legis aqua cum vino debet misceri.

Tertia autem causa est : quia in aqua magis est vis expiativa, in sanguine autem magis est pretium nostrae redemptionis : et quia in sacramento utrumque est, scilicet expiatio et redemptio, ideo unum cum alio debet misceri. Hoc est quod dicitur, Ezechiel. XXXVI, 25 : Effun dam super vos aquam mundam, et mundabimini ab omnibus inquinamentis vestris. Haec est aqua, quae sicut dicitur, Ezechiel. xlvii, 2, egressa est de templo corporis Christi a latere dextro, et omnia ad quae venit, purificavit et vivificavit. Haec est aqua de qua dicitur, Eccli. xv, 3 :Aqua sapientiae salutarispotabit illum. Non enim habet aqua de se saporem, nisi accipiat eum de sanguine de corde sapientiae Dei exeunte : quia Christus Dei sapientia et Dei virtus . Et ideo ista sapientiae aqua potat et ad saporem gratiae et ad expiationem veniae.

Hae igitur sunt causae propter quas aqua cum vino sanguinis in sacramento est ponenda.

Dicunt tamen quidam, quod in vino sacramenti aqua a vino non absumitur, nec convertitur in vini saporem, sicut diximus, et putant se philosophari et esse sapientes dicentes, quod si quis substantiam raram quae est in seyrpo vel radices carecti decorticatas ponat in vinum, quod aqua infusa in vinum extrahitur, et remanet ipsa vini natura fortior quam ante fuerat. Et addunt, quod ex quo potest aquae substantia extrahi a vino, remanente vini natura, quod aqua absumpta a vino non fuerat, et ideo in sacramento aqua a vino non absumitur. Sed isti fatui sunt, non intelligentes neque quae dicunt, neque de quibus affirmant: quia omnia quaecumque sunt in natura, attrahunt per suam similitudinem et similia sibi : et ideo si seyrpi medulla et radicis carecti medulla, quae omnino aquea sunt, in vino non mixto ponantur, id quod est in vino aquosum, ex sua cum aqueo similitudine attrahunt, quo attracto, id quod remanet, et spissius et vinosius apparet. Haec igitur non attrahunt aquam quae separata manet in vino, sed aqueum de partibus vinosis exsugunt, quod tamen prius partibus vinosis erat admixtum. Et quod dicitur, quod si separetur ab eo, quod tunc non erit admixtum, consequentia est, quae nihil valet : quia omne miscibile, ut dicit Aristoteles, separatur a mixto in quo est, et tamen antequam separetur ab ipso, erat illi admixtum. Unde potius oppositum sequitur, scilicet quod si separatur ab ipso, quod pro certo erat illi admixtum: mixta enim remanent in eo quod mixtum est secundum substantiam suae formae, quamvis non maneant in ipso secundum excellentias suarum qualitatum . Mixtio enim est miscibilium alteratorum unio, et non est miscibilium corruptorum corruptio vel generatio : et hoc est quod signando haec dicit Dominus, Joan.VI, 57: Qui manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, in me manet, et ego in eo. Sic enim immissi in Christum, unum cum eo efficimur, et inseparabiles ab ipso. Ad Galat. ii, 20 : Vivo autem, jam non ego, vivit vero in me Christus. Quod autem nunc vivo in carne, in fide vivo Filii Dei, qui dilexit me, et tradi-

dit semetipsum pro me. Sicut enim Christus per unionem unitur Patri, ita et nos per immissionem cum sanguine ejus subhaeremus Christo, ut sic colligamur ad Deum Patrem fontem unionis istius. i ad Corinth. XI, 3 : Omnis viri caput Christus est: caput autem mulieris, vir : caput vero Christi, Deus.

Et sic omnia ad unum referuntur, et hoc est quod intendimus.