COMMENTARIUS.

(a) De octavo, scilicet de miraculorum claritate, etc. Haec via est maxime efficax et ordinaria ad persuadendam doctrinam aliquam novam ; unde adhibita est in conversione prima cujuscumque nationis ac regni, ut patet ex omnibus historiis. Fundatur autem potissimum in his duobus principiis: Primo, quod Deus non concurrat ad facienda miracula in confirmationem alicujus doctrinae quae vera non est, quia alias ipse deciperet, et sequentes falsam doctrinam sic confirmatam essent excusabiles, cum ipsi regerentur per dictamen rectae rationis, quae sine dubio dictat sequendam esse illam doctrinam, quam Deus ipse approbat et suadet: nullam autem potius approbare dicendus est, quam eam in cujus confirmationem opera aliqua excedentia vim et potestatem naturae exercet. Secundum principium est, quod talia miracula facta sint in confirmationem doctrinae contentae in Scriptura, et quam profitentur Romani Catholici.

Primum ex his principiis est ista verum, ut communiter doceatur, nec de potentia absoluta posse Deum confirmare miraculis falsam doctrinam, sicut nec mentiri ; et hinc deducitur major certitudo fidei supra omnes scientias naturales, quia scilicet innititur auctoritati Dei, quam magis repugnat fallere aut falli, quam principia ulla naturalium doctrinarum esse falsa. De quo Scholastici videantur in materia de fide.

Secundum principium constat ex omnibus Ecclesiasticis historiis, quibus qui non vellet assentiri impudentissimus esset censendus: et eadem ratione omnibus omnino libris et omni humanae auctoritati fidem adhibere non posset; nec haberetur ulla certitudo de patre, matre, cognatis, amicis, quibus absurdis, qui locum sua incredulitate daret, ab omni humana societate esset ablegandus.

Sed et illud etiam quod Doctor ex sancto Augustino adducit contra eos qui negarent haec miracula facta esse, maximam vim habet, nimirum, quod hoc ipsum grande miraculum esset, totum orbem, aut maximam melioremque et doctiorem partem ejus fuisse conversam absque miraculis ad doctrinam amplectendam, contrariam non solum majorum institutis, sed carni prorsus et sanguini, idque per viros simplices, ignobiles, paucos, et si saecularem litteraturam spectes, omnino indoctos. Itaque, dum negantur alia miracula. conceditur hoc quod non minus quam illa, stupendum est; unde aliquod miraculum in confirmationem nostrae doctrinae, et consequenter Scripturae factura fuisse non potest, necaprotervo negari. Videatur ipse textus, qui satis clarus est, in quo illud advertendum, quod Scotus dicat S. Cyprianum prius magum, postea factum Christianissimum Episcopum; quadere est controversia historica, aliquibus dicentibus illum Cyprianum, qui cum Justina Virgine passus legitur, et de quo solo, quod fuerit magus, constat, fuisse Carthaginensem Episcopum, coincidereque cum illo celebri, cujus erudilissima habemus opera ; aliis asserentibus illum magum non fuisse Carlhaginensem, sed bene Antiochenum Antistitem; aliis denique existimantibus illum nullo modo fuisse Episcopum. Scotus aliquam ex primis duabus sententiis supposuit ; quam, incertum est; nam omnis Episcopus poterat dici Christianissimus, ut Scotus vocavit illum magum. Prima sententia minus habet probabilitatis: tum quia in Breviario Romano, sicut et in Martyrologiis antiquis omnibus, tanquam diversi Sancti proponuntur diversis diebus, licet eodem Septembri mense Cyprianus Episcopus Carthaginensis, et Cyprianus magus ; tum quia in pluribus, quas diversi auctores veteres, et inter eos aliqui Patres scripsere vitas Cypriani Carthaginensis, operibus ejus praefixis, nulla prorsus fit mentio quod fuit magus ; tum ob plures alias rationes, quas videre licet apud Pamelium in initio eorumdem Cypriani operum. Vide etiam Notas Baronii ad Martyrol. Rom. 14. Septembris.

Quod si objiciatur huic rationi ex miraculis deductae, etiam daemonem plura facere posse ex iis, quae pro miraculis a nobis ipsis referuntur, et Antichristum facturum plurima signa ad confirmationem suae doctrinae, et consequenter ex miraculis non posse colligi veram doctrinam. Doctor triplicem dat responsionem sig. Contra secv,ndum, et seq. Primo, negando daemonem in confirmationem doctrinae falsae facere miracula ulla, sive illa quae excedunt capacitatem ipsius, ut sunt praedictiones futurorum contingentium, aut revelationes secretorum cordium ac resuscitationes mortuorum ; sive etiam alia quae non videntur excedere capacitatem ipsius, ut sunt repentinae sanationes infirmitatum, vulnerum ac cicatricum, et similia. Negando, inquam, ipsum facere ulla ex his miraculis, quin Deus sufficienter significet illis miraculis fidem non esse adhibendam: unde de facto praedixit Antichristum facturum plurima signa, queis tamen non debere credi asseruit, quod sufficit ut non habeatur ipsis fides. Cum etiam magi et sapientes Pharaonis in patrandis signis cum Moyse contenderent, ut habetur in Exodo, tandem victi dedere manus, ipso superante, et proinde clare constare potuit potius Moysi quam ipsorum signis credendum fuisse. In saecularibus quoque gentium historiis plurima leguntur portenta quae videri possunt apud nostrum Medinam, qui erudite ac graviter haec omnia signa pertractat, sed non legitur tamen e 1 facta in doctrinae ullius falsae confirmationem. Quod si in hoc genere Deus non ligaret diabolo manus, cum avidissimus sit nostrae perditionis, et sciat nihil plus auctoritatis conciliare dogmatibus ullis, quam extraordinaria aliqua signa et prodigia, quis dubitet quin plurima esset palraturus in confirmationem haeresum ? Hoc autem cum non faciat, satis patet, quam verum sit illud Apostoli 1. Corinth. 10 Fidelis autem Deus est, qui non patietur vos tribulari supra id quod potestis. Sic autem tribularemur, si in confirmationem haeresum signa et portenta fierent ea ratione, ut non posset colligi ex circumstantiis antecedentibus ac concomitantibus, quod iis non esset credendum.

Itaque non sufficiunt quaecumque signa facta in confirmationem doctrinae ad eam confirmandam, sed examinandae sunt circumstantiae, et specialiter videndum est, utrum doctrina sic confirmata, aut ex se tendat in malum, aut contraria sit doctrinae, aliis aequivalentibus aut majoribus signis confirmatae. Quod si alterum horum contingat, vel hoc ipso Deus sufficienter declarat iis signis non esse credendum, sin neutrum ex his accedat, nec aliquod aliud indicium falsitatis, omnino sunt sufficientia signa verae doctrinae, et movere possunt prudenter ad fidem ; nec qui iis duceretur, levis esset corde, ut dicitur esse qui cito credit, Eccl. 19. In proposito autem nostro illa quam profitemur doctrina, confirmata est signis et miraculis multis, nec in se continet aliquid mali, nec contraria est ulli doctrinae aequivalentibus signis confirmatae, nec aliunde ex ullo capite constat, quod his signis non sit credendum, ut patet ; ergo signa illa sufficiunt ad ejus confirmationem. Quaecumque vero alia doctrina, quae asseri potest ullis signis confirmata, in aliqua ex his conditionibus deficit, ut discurrendo per omnes est manifestum, et speciatim doctrina Antichristi, quae maxime omnium confirmabitur signis, deficiet in conditione conformitatis ad doctrinam Christi, quae aequivalentibus ad minus signis comprobata est, et in difformitate ad rectam rationem, quia suadebit inhonesta et turpia.

Respondet secundo non fieri talia miracula a daemone aut Antichristo, qualia sunt illa quae facta sunt in confirmationem nostrae doctrinae, et differentiam constituit ex Augustino in hoc quod miracula illa quae facit daemon, et tendunt in malum, admirationem tantum pariant, non affectum bonum et honestum, nec benevolentiam ac gratiam conciliant, ut faciunt miracula Dei et suorum servorum ; quae sane differentia non dubito, quin experientia constare posselprobanlibus utraque signa.

Respondet tertio, aliqua esse miracula, quae facta sunt in confirmationem nostrae doctrinae, quae excedunt capacitatem diaboli et totius naturae, et propterea refundi debent in Deum tanquam in auctorem ; unde sequitur saltem ex his miraculis nostram doctrinam esse veram, quamvis non posset sequi ex aliis miraculis. Hujusmodi vero miraculorum duo proponit genera, unum consistens in praevisione futurorum contingentium, quae sine dubio fieri non potest certo et determinate, nisi Deo revelante ; alterum consistit in raptu Pauli 2. Gor. 12. in quo, ut supponit hic Doctor, vidit essentiam divinam, cujus visionis postea etiam meminit. Evidens autem est, nec diabolum, nec ullam creaturam posse communicare talem visionem essentiae divinae ; unde Deus ipse necessario dicendus est causa quae principaliter communicavit ipsam. Contra hoc secundum miraculum duo objici possunt ; primo quod Paulus mentiretur ; secundo quod posset decipi judicando se vidisse divinam essentiam, cum eam non viderit. Sed facile respondelur,ad primum quidem quod sic negaretur fides ulli homini, nulli enim potius quam Paulo credendum esset, cum non habuerit ullam occasionem confingendi talem visionem ad confirmationem istius doctrinae novae, ex qua insinuanda nullum posset expectare commodum,sed potius plurimas persecutiones et difficultates.

Ad secundum respondetur primo, quod non est unde colligatur ipsum deceptum fuisse, nam sine dubio Deus posset ipsi communicare talem visionem. Secundo, quia non est verisimile ullum creatum objectum potuisse ipsi proponi, quod ita satiaret et perficeret ipsius potentiam, et in se appareret tantae excellentiae, ut putaret ipsum esse Deum ; neque enim assignari potest quodnam esset objectum creatum, quod id praestare posset. Supponit hic Doctor Paulum vidisse clare divinam essentiam, de quo tamen inter Theologos controvertilur ; sed controversia haec ad suum locum referenda est.

Ex his proponit optimam viam redarguendi Antichristum, et quemcumquealium pseudoprophetam, qui uteretur signis de quibus dubitaretur, utrum a Deo fierent ad confirmationem istius doctrinae quae proponeretur amplectenda. Nam optime posset quis ab iis petere, ut facerent aliquod ex his duobus signis, quae certum est, non posse fieri nisi a Deo ; nimirum aut ut rcvelarent aliquod futurum contingens, ut quid sit ipsemet rui signum proponitur, facturus vel cogitaturus post unam. vel alteram horam aut diem ; aut ut ostenderent essentiam divinam, sicut ostensa est Paulo. Quod si neutrum ex his facere velint aut possint, merito quis negaret fidem doctrinae illorum ob alia illa signa, de quibus incertum esset, an a Deo vel a diabolo fierent, si tamen potius non esset certum quod essent ex diabolo.