Cap. IV:

De incarnatione quantum ad plenitudinem temporum.

De tempore vero incarnationis hoc tenendum est, quod licet Deus a principio potuerit incarnari, noluit tamen nisi in fine saeculorum, praecedente lege naturae et lege figurae, post Patriarchas et Prophetas, quibas et per quos fuit incarnatio repromissa.

Post quos incarnari dignatus est tanquam in fine temporum et plenitudine, iuxta quod dicit Apostolus : At ubi venit plenitudo temporis, misit Deus Filium suum, factum ex muliere, factum sub Lege, ut eos qui sub Lege erant, redimeret.

Ratio autem ad intelligentiam praedictorum haec est: quia incarnatio est opus primi principii reparantis, iuxta quod decet et convenit secundum libertatem arbitrii, secundum sublimitatem remedii et secundum integritatem universi: nam sapientissimus Artifex in agendo omnia haec attendit.

Quoniam ergo libertas arbitrii hoc requirit, ut ad nihil trahatur invita; sic debuit Deus genus humanum reparare, ut salutem inveniret qui vellet quaerere Salvatorem, qui vero nollet Salvatorem quaerere nec salutem per consequens inveniret. Nullus autem quaerit medicum, nisi recognoscat morbum ;nullus quaerit doctorem, nisi recognoscat se ignorantem: nullus quaerit adiutorem, nisi recognoscat se impotentem. Quia igitur homo in principio sui lapsus adhuc superbiebat de scientia et virtute: ideo praemisit Deus tempus legis naturae, in quo convinceretur de ignorantia: et post, cognita ignorantia, sed permanente superbia de virtute, qua dicebant: non deest qui faciat, sed deest qui iubeat: addidit legem praeceptis moralibus erudientem et caeremonialibus aggravantem: ut habita scientia, et cognita impotentia, confugeret homo ad divinam misericordiam et gratiam postulandam, quae data est nobis in adventu Christi. Ideo post legem naturae et Scripturae subsequi debuit incarnaiio Verbi .

Rursus, quoniam sublimitas remedii requirit, ut credatur fide firmissima et ametur caritate ardentissima tanquam mysterium secretissimum et saluberrimum: ideo congruentissimum fuit, ut ante Christi adventum praeirent multa testimonia Prophetarum, tam explicita in verbis quam implicita in figuris, ut multis et firmis testimoniis quod erat secretum fieret certum et indubitabile ad credendum: praeirent etiam multiplicia promissa et ardentissima desideria, ut promissum beneficium exspectaretur, exspectatum differretur, dilatum amplius desideraretur, et diu desideratum ferventius amaretur et gratiosius susciperetur et sollicitius servaretur .

Postremo, quoniam integritas et perfectio universi requirit, ut universa sint ordinata quantum ad loca et tempora: et hoc opus incarnationis erat perfectissimum inter omnia opera divina: et processus debet esse ab imperfecto ad perfectum, et non e converso : hinc est, quod opus illud debuit fieri in fine temporum, ut, sicut primus homo, qui erat totius mundi sensibilis ornamentum, ultimo fuerat conditus, scilicet sexto die, ad totius mundi completionem : sic secundus homo, totius mundi reparati complementum, in quo primum principium coniun gitur cum ultimo, scilicet "Deus cum limo ", fleret in fine temporum, hoc est in sexta aetate, quae est aetas apta ad exercitium sapientiae et ad enervationem concupiscentiae et ad transitum a statu turbinis ad quietem: quae omnia competunt sextae aetati decursus mundi propter incarnationem Filii Dei. Quoniam ergo adventus Christi fuit in tempore legis gratiae et in exhibitione misericordiae repromissae et in principio aetatis sextae; et haec omnia dicunt plenitudinem ; quia lex gratiae implet legem Scripturae, et solutio promissi implet promissionem, et sexta aetas ratione perfectionis senarii sonat in plenitudinem: hinc est, quod in adventu Filii Dei dicitur esse plenitudo temporum, non propter hoc, quod in eius adventu tempus finiatur, sed quia temporalia mysteria impleantur. Sicut autem Christus non debuit venire in principio temporis, quia adventus eius nimis fuisset festinus: sic nec debuit differre usque in finem ultimum, quia tunc nimium esset tardus. Decebat enim salvatorem inter tempus morbi et tempus iudicii in medio introducere tempus remedii. Decebat mediatorem quaedam suorum membrorum praecedere, quaedam sequi. Decebat ductorem perfectum tunc se ostendere, cum esset opportunitas currendi ad bravium: et hoc est in fine temporum et citra terminum et in approximatione ad finale iudicium: ut, per timorem iudicii stimulati et per spem praemii attracti et per perfectionem exempli animati, vigorose et perfecte sequamur ducem de virtute in virtutem, usque quo perveniamus ad bravium felicitatis aeternae .