46

πτωχοῦ τε καί πένητος, οἱ τοσοῦτον ἀπό γῆς ἀρθέντες κατά θεοῦ χάριν, καί ὑψωθέντες, ὥστε τόν βίον τῷ λόγῳ, καί τόν νοῦν τῷ Κυρίῳ τῶν τῇδε, καί ὑπέρ τῶν τῇδε διᾶραι· τῷ ἀρχετύπῳ τήν εἰκόνα προσοικειούμενοί τε καί ἑνίζοντες· ἤ μᾶλλον εἰπεῖν ἀληθέστερον, ἔνδειξιν ἐθέλοντες ὕψους ποιεῖσθαι τήν αὐθαίρετον ὕφεσιν τῆς ὑπερτάτης ὑμῶν καλλονῆς, ὡς ἄν τῷ περιόντι καί ἡμᾶς ἀγάγοιτε πρός τό μέτρον τοῦ Θεοῦ Λόγου, κενώσει τῇ πρός ἡμᾶς τό τῆς οἰκείας δόξης ἀπεριγράφως ὕψος ἐπιδεικνύντος· ἐφ᾿ ᾧ τε μεταπλάσαι τοσοῦτον ἡμᾶς ἐπιποθέστερον, ὅσῳπερ ἄν σαρκί δι' ἡμᾶς αὐτός ἑαυτόν ἐπλαστούργησε πρός τό ταπεινότερον· φύσει γενόμενος ἄνθρωπος δίχα τροπῆς καί συγχύσεως, ὁ διαφερόντως φιλάνθρωπος· ἐλλείψας οὐδέν εἰς πρόσληψιν τῶν ἡμετέρω, ἵνα μή καί ἑαυτῷ τήν χάριν, καί ἡμῖν ἐλλείψῃ τήν σωτηρίαν, οὐχ ὅλην τῇ φύσει διδούς, ὡς μή ὅλην τήν φύσιν λαβών· ἀλλά κατ᾿ ἐκεῖνο μειώσας ἐκείνην, καθ᾿ ὅπερ ἄν οὐ προσείληφε ταύτην. "Τό γάρ ἀπρόσληπτον, ἀθεράπευτον», φησίν ὁ ἱέγας Γρηγόριος.

Πῶς γάρ ὁ ὑπερούσιος δι᾿ ἡμᾶς σαρκωθείς Θεός Λόγος ἐκ Πνεύματος ἁγίου καί Μαρίας τῆς Ἀειπαρθένου καί Θεομήτορος προσλήψει σαρκός ψυχήν ἐχούσης τήν νοεράν τε καί λογικήν, νέος τε χρηματίσας φύσει καί γενόμενος ἄνθρωπος, καινουργήσει τόν πάλαι, μή δι᾿ ὅλου καί ὅλον λαβών, μόνης δίχα τῆς ἁμαρτίας, ἐξ ἧς ἡ παλαίωσις· καί δι᾿ ἥν ὁ θάνατος κατεκρίθη τῆς φύσεως, τροφήν ἔχων τοσοῦτον ἡμᾶς, ὡς ἐκείνης γεγεύμεθα, τοῦ ξύλου πικρῶς ἐμφορηθέντες τῆς παραβάσεως. Πῶς δέ κενωθείς ὁ αὐτός ἀναστήσει τόν πεπτωκότα, μή δι᾿ ὅλου καί ὅλον ἐξ αὐτῆς ἄκρας συλλήψεως ἑνώσας ἑαυτῷ καθ᾿ ὑπόστασιν, δίχα 15Α_204 μόνου τοῦ ὀλισθήματος, ἐξ οὗ τό σύντριμμα, 0157 καί δι᾿ ὅ τό ἐπιτίμιον; Ταύτῃ τοι ψυχήν νοεράν καί λογικήν μετά τοῦ συμφυοῦς αὐτῇ σώματος, τουτέστι τέλειον ἄνθρωπον παντός μώμου χωρίς προσλαβών, καί ἑνώσας ἑαυτῷ καθ᾿ ὑπόστασιν, αὐτός ὁ ὑπέρ φύσιν Θεός, καί τήν αὐτῆς φυσικήν λαβών, εἶχε πάντως αὐτεξούσιον θέλησιν. Εἰ παραβάντες τήν ἐντολήν δίχα θελήσεως, ἀλλ᾿ οὐ θελήσεως δίχα, παρέβημεν, ἐδεόμεθα τῆς κατ᾿ αὐτήν ἰατρείας· τῇ προσλήψει τοῦ ὁμοίου τό ὅμοιον, αὐτοῦ δή τοῦ σαρκωθέντος Θεοῦ θεραπεύοντος· αὐτήν δ᾿ ἄν καί τήν ταύτης προσλαβών λογικήν τε καί ζωτικήν εἶχεν ἐνέργειαν· ᾗ τήν ἁμαρτίαν, ὡς εἴθε μή ποτ᾿ ἄν, λογισάμενοί τε καί ἐνεργήσαντες, ἐχρήζομεν τῆς κατ' αὐτήν σωτηρίας, τῇ προσλήψει μολυσμοῦ παντός ταύτην ἀποκαθαίροντος, καί ὅλην τῇ σαρκώσει θεουργοῦντος τήν ἡμετέραν φύσιν.

Εἰ γάρ οὐσιωδῶς ταῦτα ἔχουσαν ταύτην ἐδημιούργησε Θεός ὤν ὁ Λόγος, τήν τε θέλησίν φημι καί τήν ἐνέργειαν, καί τήν μέν αὐτεξούσιον, τήν δέ ἐνεργοῦσαν παρέστηκε, δῆλον ὡς οὕτω τήν φύσιν λαβών ἥνωσεν ἑαυτῷ τό καθ᾿ ὑπόστασιν, ὡς ἀπαρχῆς ταύτην ἐδημιούργησε, τουτέστι θελητικήν φύσει καί ἐνεργητικήν· ἵνα μή τήν φύσιν μόνον παθοῦσαν, ἀλλ' οὐ καί τάς αὐτῆς ἐμφύτους δυνάμεις προσείληφεν, οὐδ᾿ ἄν τήν φύσιν προσείληφεν, ἀλλά τήν οἰκονομίαν ἐφάντασεν. Ἀδύνατον γάρ τήν ἡμετέραν, ἤ τῶν ὄντων ἑτέρων εἶναι ποτ᾿ ἄν ἤ ὀνομάζεσθαι φύσιν, τῶν αὐτῆς ἐμφύτων δίχα δυνάμεων, αἷς οὐσιωδῶς πᾶς χαρακτηρίζεσθαι πέφυκεν. Ὅθεν οὐκ ἀνεθέλητος ἡ ἡμετέρα φύσις ἐπεί μηδέ ἀνθρώπου. Οὔτε μήν ἀνενέργητος, ἐπεί μηδέ ἄψυχος. Εἰ δέ ἀνεθέλητος ἦν καί ἀνενέργητος, τό καθ'᾿ἡμᾶς, ὥς τισι τῶν πάλαι καί νῦν ἔδοξεν αἱρετικῶν, οὐδέ καθ᾿ ἡμᾶς ὅλως γέγονεν ὁ ὑπέρ ἡμᾶς, μή πιστούμενος τό ἡμέτερον τοῖς ἡμετέροις, καί οἷς αὐτός 15Α_206 ἀρχῆθεν δημιουργήσας ἐχαρακτήρισε φυσικῶς, αὐτεξούσιον καί ἐνεργόν ποιήσας κατά φύσιν, τόν ἄνθρωπον. Καίτοι τούτων ἑκατέρων ἀναντιῤῥήτως προσειληφέναι πιστοῦται τήν δύναμιν, οἷς ἄνθρωπον δι᾿ ἡμᾶς εἰσάγει τόν ὑπερούσιον Λόγον θέλοντά τε καί ἐνεργοῦντα τῶν ἁγίων Εὐαγγελίων ἡ σύνταξις, πῆ μέν βοῶσα· Καί περί τετάρτην