4>8 EX S. G. CONCILII

ret absolute et per se - in sua natura copulae, vitio unius ex duobus organis copulationi essentialibus - caret inquam qualibet ad finem primarium relatione. Ideo S. C. O. in su- pra citatis Salernitana, Albinganen., Verulana, Monasterien. in quibus unicum caput impotentiae, tanquam certum a me- dicis exhibitum," erat omnimoda occlusio vaginae, iure me- rito respondit pro nullitate aut inconsummatione matri- monii.

Neque obstat huic doctrinae quod ius decretalium lo- quatur tantum de impotentia muliebri ex capite arctationis: ibi enim arctationem accipiendam esse non stricte, dumta- xat pro occlusione externi ostii vasis, sed late, etiam pro quolibet impedimento in canali vaginali, verum coitum im- pediente, patet a) ex natura rei, quia ius positivum non potest iuri naturae derogare ; b) ex rubrica tituli, quae est de frigidis et maleficiatis et impotentia coeundi, ubi hic amplior incisus, impotentia coeundi, satis innuit per frigi- ditatem et arctationem in tituli corpore intelligi quidquid impediat veram copulam coniugalem ; c) ex analogia cum frigiditate, quamvis enim frigiditas stricte accepta dicat tantum impotentiam arrigendi, nihilominus Sixtus V impo- tentes declaravit ex capite frigiditatis spadones, qui caete- roquin arrigere possunt.

Hinc Zachias, non minus in utroque iure quam in arte medica excellens, tenet arctationem, secundum ius decreta- lium, comprehendere non solum externam, sed etiam inter- nam vaginae clausuram : « Cum autem tot ac tantae sint causae, ita ille, quae coitus potentiam in viris impediunt, una tantum est quae illam in femina intercipiat, nempe clausura, arctatio seu angustia oris externi et cervicis (oris interni) ipsius uteri (vaginae), ut bene adnotatur in cap. Fraternitatis, § tibi proximo ». Quaest, m. I. lib. 3, tit. I, q. 2, n. 22. Et alibi, cum enumeraverit varios casus ar- •ctitudinis internae, diversos ab arctatione ex hymene, dicit Canonistas hos casus comprehendere sub clausura quae fit a duritie hymenis, lib. 9, tit. 3, q. 5, N. 3, 4, 5, 6.