Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo : Non tantum cadam in consensum, et omne bonum amittam : sed et "persequatur inimicus, " diabolus, " animam meam, " et sic quod " comprehendat eam, " id est, in actum (perducat. Inimicus dicitur diabolus. Matth. xiii, 28 : Inimicus homo hoc fecit. Psal. XVI, 9 : Inimici mei animam meam circumdederunt. Thren. I, 3 : Persecutores ejus apprehenderunt eam inter angustias. Et in eodem, IV, 19 : Velociores fuerunt persecutores nostri aquilis caeli. " Et conculcet " per consuetudinem, " in terra, " id est, in amore terrenorum, " vitam meam, " id est, animam meam, qua vivificatur corpus meum, secundum illud Eccli. IX, 10 : Omnis mulier, quae est fornicaria, quasi stercus in via ab omnibus praetereuntibus conculcabitur. Praetereuntes sunt daemones, qui animam libentissime conculcant. Isa. LI, 23 : Incurvare ut transeamus. In eodem, f. 23 : Posuisti ut terram corpus tuum, et quasi viam transeuntibus. Job, xviii, 14 : Calcet super eum, quasi rex, interitus, id est, diabolus.

" Et gloriam meam, " animam scili-: cet ad imaginem Dei factam. Est enim multiplex gloria. Vanitatis, Joan. v, 44 : Quomodo potestis credere, qui gloriam ab invicem accepitis ? Et est gloria veritatis, de qua in Psalm. cxliv, 11 : Gloriam regni tui dicent.Et est gloria puritatis, II ad Corinth. I, 12 : Gloria nostra haec est, testimonium conscientiae nostrae. Et est gloria aeternitatis, de qua in Psal. cxlix, 5 : Exsultabunt Sancti in gloria. Et est gloria creationis, de qua hic, et I ad Corinth. XI,-7 : Vir imago, et gloria Dei est, id est, anima secundum partem superiorem.

Hanc ergo " gloriam meam in pulverem deducat, " non materialem, de quo Genes. iii, 19 : Pulvis es, et in pulverem reverteris. Nec gratiae, de quo Cant, iii, 6 : Quae est ista, quae ascendit per desertum sicut virgula fumi ex aromatibusmyrrhae, et thuris, et universi pulveris pigmentarii ? Sed in pulverem culpae, de quo Isa. lxv, 25 : Serpenti pulvis panis ejus: et supra, Psal I, 4 : Tamquam pulvis quem projicit ventus a facie terrae.

" Exsurge Domine in ira tua. " Hic secunda pars Psalmi, in qua ostenditur quomodo, et quo ordine, et per quem velit liberari : quia per Dei filium incarnatum resurgentem, et ascendentem in caelum.

Dicuntur ergo tria. Primo petit, quod Christus potenter adveniat in remedium contra diabolum et membra ejus. Secundo, ut adveniat humiliter in exemplum praebendum bonis, ibi, Et exsurge Domine. " Tertio, ut ascendat missurus Spiritum sanctum in robur et firmamentum suorum, ibi, " Et propter hanc. "

In prima duo. Primo petit ut potenter adveniat ad reprimendum diabolum, ne seducat. Secundo, ut jam seductos eripiat, et adjungat regno suo, ibi, "Et exaltare. "

Ait ergo : Sic peto Domine liberari, et non possum nisi per te. Sic ergo dixit: Ergo, o Domine, exsurge Domine carnem assumendo, qui modo videris quasi obdormire. Unde alibi, in Psal. xliii, 23-: Exsurge, quare obdormis Domine ? Et hoc, " in ira tua, " id est, in vindicta quae solet esse effectus irati, contra diabolum, ne jam nos opprimat et seducat. Unde alibi, in Psal. XXXIV, 2 : Apprehende arma et scutum, et exsurge in adjutorium mihi.

Sed objioiet forte aliquis, quod petendo Incarnationem male dicit, " Exsurge, " Filii enim Incarnatio magis humiliatio videtur quam resurrectio, vel exaltatio. Isa. lxiv, 1 : Utinam disrumperes caelos, et descenderes. Non dicit, et exsurgeres. Joan. iii, 13 : Nemo ascendit in caelum, nisi qui descendit de caelo. Et Paulus non tantum descensum vocat Incarnationem, sed exinanitionem : ad Philip. II, 7 : Exinanivit semetipsum, for-mam servi accipiens. Responsio. Incarnatio Filii Dei descensio dicitur propter humiliationem, sed resurrectio et exaltatio quantum ad inimici, cui prius videbatur esse subjectus, subjectionem et depressionem : et etiam quantum ad carnis, quae in omnibus aliis semper spiritui repugnaverat, omnimodam subjectionem. Unde Isa. XIX, 1 : Ecce Dominus ascendet super nubem levem, et ingredietur aegyptum.

Et exaltare. Quasi diceret: Non tantum reprime inimicum ut non noceat, sed etiam veni, " et exaltare in finibus inimicorum meorum, " hoc est, eos quos possident invadendo fines eorum, eripe, et super eos exaltatus dominium age: alius enim hoc non potest. Job, xli, 24 : Non est super terram potestas, quae comparetur ei. Et Luc. XI, 21 et 22, dicitur : Cum fortis armatus custodit atrium suum, in pace sunt ea quae possidet. Si autem fortior eo superveniens vicerit eum, universa arma ejus auferet, in quibus confidebat. Hoc etiam tibi promissum est. Genes. XXII, 17 : Possidebit semen tuum portas inimicorum suorum. Exaltatus ergo fuit Christus in Incarnatione,sicut hic dicitur. Item, in Passione. Joan. III, 14 : Sicut Moyses exaltavit serpentem in deserto ;ita exaltari oporletFilium hominis. Et rursus, Joan. xii, 32 : Si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum. Et in resurrectione, quando de morte et de limbo ad altitudinem gloriae corporis reductus est. Alibi, in Psal. IX, 15 : Qui exaltas me de portis mortis, Item, in miraculorum per se, et per suos patratione. Psal. XX, 14 : Exaltare Domine, in virtute tua. Item, in praedicatione Sanctorum, et laude : unde Psalm. XXIX, 2 : Exaltabo te, Domine, quoniam suscepisti me. Et Eccli. xliii, 33 : Benedicentes Dominum exaltate illum, quantum potestis: major enim est omni laude.

" Et exsurge Domine Deus meus. " Ubi petit quod veniat humiliter et cha- ritative ad exemplum : et dicuntur duo. Primo petit, quod veniat ad exemplum. Secundo, ostendit fructum talis adventus ibi, " Et synagoga. " Quasi diceret : Sic rogavi ut venias ad remedium supra diabolum. Et etiam o Domine Deus meus. Expone sicut supra in principio Psalmi. Exsurge : Appare in mundo conversans, " In praecepto quod mandasti. " Praecepto, inquam, humilitatis, ut sis illi exemplar. Matth. XI, 29 : Discite a me, quia mitissum, et humilis corde. In praecepto etiam charitatis, de quo Joan. XV, 12 : Hoc est praeceptum meum ut diligatis invicem. Ecce qualem desiderabat eum Propheta, humilem et abjectum. Isa. LIII, 2 et 3 : Desideravimus eum : despectum, et novissimum virorum,... et scientem infirmitatem. Nec mirandum si petens quod humiliter veniat, dicit: Exsurge : humiliari enim est exaltari. Luc. XIV, 11, et xviii, 14 : Qui se humilia, exaltabitur.

Et nota, quod exsurgere Christus quadrupliciter dicitur. Carnem assumendo, secundum quod hic tangitur, et supra, et alibi in Psal. XI, 6: Propter miseriam inopum, et gemitum pauperum nunc exsurgam, dicit Dominus. Corpus in passione depositum resumendo. Psal. lvi, 9 : Exsurge gloria mea, exsurge psalterium et cithara: exsurgam diluculo. Nos adjuvando. Psal. lxvii, 2 : Exsurgat Deus, et dissipentur inimici ejus, etc. Ad judicium redeundo, infra, in Psal. lxxv,9 : Terra tremuit et quievit,cum exsurgeret in judicium Deus.Et synagoga. Ecce fructus, conversio scilicet populorum ad eum. Quasi sic diceret : Exsurge, et tunc " Synagoga, " id est, multitudo populorum ad te conversorum, " circumdabit te. " Isa. ii, 2: Erit... mons domns Domini invertice montium, et elevabitur super colles, et fluent ad eum omnes gentes. Et xlix, 18 : Leva in circuitu oculos tuos, et vide: Omnes isti congregati sunt, venerunt tibi .Et

ad litteram ad Christum in mundo humiliter praedicantem congregabatur multitudo magna. Alii propter curationem : alii propter miraculorum curiositatem, ut viderent illa : alii propter sustentationem corporalem, quia in desertis eos pascebat: alii ad derisionem et blasphemiam : alii propter instructionem. Unde versus,

Morbus, signa, cibus, blasphemia, dogma, fuere Causae, cur Dominum turba secuta fuit.

" Et propter hanc. " Ecce tertium petitorum ut ascendat ad utilitatem suorum. Quasi sic diceret : Petivi ut venias, et multitudine credentium circumdabis. Sed et hoc peto : " Regredere in altum, " ascendendo scilicet ad dexteram Patris, et quasi ad secretum, ubi prius fueras, redeundo : et hoc " propter hanc, " id est, ad hujus utilitatem. De hac regressione in Psal. xviii, 7 : A summo caelo egressio ejus, et occursus ejus, id est, regressio, usque ad summum ejus. Eccle. I, 5 : Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur. Haec Christi reversio est quasi materialis, sed illa spiritualis, qua venit ad corda, et recedit. Job, IX, 11 : Si venerit ad me, non videbo eum : etsi abierit, non intelligam. Regredere ergo in altum propter tuorum utilitatem triplicem, scilicet ut eos viam doceas. Mich. II, 13 : Ascendetpandens iter ante eos. Ut eis locum praepares in regno tuo. Joan. XIV, 2 et 3 : Vado parare vobis locum. Et si abiero, et praeparavero vobis locum: iterum venio, et accipiam vos ad me ipsum, ut ubi sum ego, et vos sitis. Iterum ut Spiritum eis mittas, quo corda eorum confirmentur in bono. Joan. XVI, 7 : Expedit vobis ut ego vadam : si enim non abiero, Paraclitus non veniet ad vos : si autem abiero, mittam eum ad vos.

Alio etiam modo legit istud Glossa ab illo loco, " Exsurge, Domine, in ira, " ut primo praedicetur Judaeorum reprobatio : secundo, gentium ad fidem vocatio, ibi, " Et synagoga. " Et tertio, iterum gentium reprobatio, et Judaeorum vocatio, quae fiet in fine mundi, ibi, " Et propter hanc. "

In prima tanguntur tria, scilicet captivatio Judaeorum, ibi, " Exsurge Domine in ira tua, " scilicet Judaeos captivando. Secundo, eorum excaecatio, ibi, " Et exaltare in finibus inimicorum tuorum," ut tui altitudinem non intelligentes excaecentur. Tertio, tangit causam utriusque, quia ipsum humilem cognoscere noluerunt : unde subdit, " Exsurge Domine, " id est, exsurges, in praecepto quod mandasti, " sicut prius. " Et synagoga populorum circumdabit te," Gentilium, credendo tibi, sicut supra. " Et propter hanc, " iterum peccantem, " in altum regredere, " ut ipsa abjecta redeat plebs Judaica.

" Dominus judicat populos. " Hic tertia pars Psalmi, in qua subjungit rationem quare petit liberari, quia propter futurum judicium, quod timendum est malis, quamvis illud non timeant, cum non habeant conscientiam remordentem.

Tria ergo dicuntur in hac parte. Primo, judicium futurum impleri petit. Secundo, malis terrorem incutit, et bonis spem promittit, ibi, " Deus judex. "l Tertio, laetam consolationem ponit, ibi, "Confitebor Domino. "

In prima dicuntur tria. Primo,praedicit Dominum venturum ad judicium. Secundo, confidenter petit judicari secundum merita. Tertio, ostendit quae erunt antecedentia ante judicium, et illa impleri petit, ibi, " Consumetur. "

Ait ergo : Sic petivi, nec mirum si liberari volo per Christum, quia scio, quod " Dominus judicat, " id est, judicaturus est, populos, quamvis ascenderit sicut tactum est, Act.I, 11 : Sic veniet quemadmodum vidists eum ascendentem in caelum. Luc. XXI, 27 : Tunc videbunt Filium hominis venientem in nube eum potestate magna, et majestate.

Isa. III, 13 et 14 : Stat ad judicandum Dominus, et stat ad judicandos populos. Dominus ad judicium veniet. Jerem. II, 9: Adhuc judicio contendam vobiscum, ait Dominus, et cum filiis vestris disceptabo.

" Judica me. " Hic secundum, in quo pelit judicari : primo, secundum justitiam, quae attenditur quantum ad bona facienda : secundo, secundum innocentiam quae attenditur quantum ad mala declinanda, ostendendo tamen quod neutrum habet a se, sed a Deo.

Ait ergo : Sic Dominus judicaturus est, sed o rogo Domine, ne differas, sed " judica me secundum justitiam meam, " attendendo quod bona feci, quae facere debui, " et secundum innocentiam meam, " attendendo scilicet quod quae debui declinare mala, declinavi. Justitiam dico et innocentiam " super me " existentem, id est, ab eo qui supra me est, servo mihi datam. Jacob. I, 17 : Omne datum optimum, et omne donum perfectum desursum est, descendens a Patre luminum. I ad Corinth. IV, 7 : Quid habes quod non accepisti.

Sed opponuntur contra hoc illud Amos, v, 18 : Vae desiderantibus diem Domini : ad quid eam vobis? Et illud Prov. XX, 9 : Quis potest dicere: mundum est cor meum, purus sum a peccato. Et Isa. lxiv, 6 : Facti sumus ut immundus omnes nos, et quasi pannus menstruatae universae justitiae nostrae. Et Job, xxv, 5 : Stellae non sunt mundae in conspectu ejus. Cur ergo hic audet petere, ut secundum justitiam et innocentiam suam judicetur ? Ad primum respondeo, quod Amos loquitur contra desiderantes Dei judicium ex praesumptione. Hic autem ex confidentia loquitur. Confidentia, inquam, meritorum Christi. Ac si dicat: Si sic fuerit ut petivi, audeo petere ut judices. Ad sequentia respon- dendum est uno verbo, quod vere nullus est mundus, nec justitiae sunt nisi immunditiae : nec et ipsae stellae mundae, quantum est ex se, sed quantum est de gratia mundae sunt. Quae, inquam, gratia super nos est: et sic loquitur iste. Sic etiam loquitur Job, XXIV, 7 : Proponat aequitatem contra me, et pervenit ad victoriam judicium meum. Sed cum justi seipsos considerant, et quid sunt ex seipsis, tunc judicari vehementer formidant, sicut loquitur alibi,in Psal. cxlii, 2 : Non intres in judicium cum servo tuo Domine, quia non justificabitur in conspectu tuo omnis vivens. .

" Consumetur. " Hic tertium, in quo subjungitur de antecedentibus ad judicium, quae sunt duo. Consummatio nequitiae in malis, promotio gratiae in bonis, ibi, " Et diriges. "

Ait ergo : Sic peto ut judices : tamen rogo ut prius " consumetur nequitia peccatorum. " Vel cito, quia ante non erunt. Genes. XV, 16 : Noluit Dominus dare terram Abrahae : quia nondum completae erant iniquitates Amorrhaeorum. Haec autem consummatio justa est, propter quod petit eam Apostolus Joannes in Apocalyp. XXII, 11 : Justum est ut qui in sordibus est, sordescat adhuc : et qui justus est, justificetur adhuc. In hoc autem erit consummatio quando Antichristus adorari se faciet sicut Deum. Sap.III, 19 : Nationis iniquae dirae sunt consummationes : et tunc erit signum certum de consummatione saeculi. Matth. XXIV, 3 : Cum petiissent Apostoli, Domine, quod erit signum adventus tui, et consummationis saeculi? Respondit quibusdam interpositis, ii. 14 et 15 : Tunc veniet consummatio, cum videritis abominationem desolationis, quae dicta est a Daniele Propheta , stantem in loco sancto.

" Et diriges justum. " Ecce secundum, in quo tria tanguntur. Justi promotio, ratio sine causa promovendi, ibi, " Scrutans corda. " Tertio. modus, ibi, " Justum adjutorium. "