Scholium.

Sententia Henrici, Cajetani et aliorum, naturam rationalem assumptam non posse non frui. Primo quia habet sibi praesens objectum fruibile. Secundo, per illapsum hypostaticum beatificatur essentia ; ergo necessario hoc redundat in potentia, sicut et e contra contingit. Explicat late primam rationem.

In ista quaestione sunt duo articuli) primus de natura nata frui, an ista posset non frui ; et secundus, an natura non nata frui, possit assumi. Et dicitur ad utrumque, quod non.

Ratio ad primum articulum ponitur talis: fruitio completur in hoc quod objectum fruibile praesens immutat intellectum ad actum videndi, et per hoc erit praesens voluntati alliciens illam, ut necessario fruatur fine praesente. Sed per istam unionem est necessario ista immutatio intellectus ; igitur et ipsa fruitio voluntatis est necessario consequens istam immutationem. Probatio minoris: Si oculus posset videre lucem inexistentem sibi ad praesentiam lucis, necessario sequeretur quod ipsa esset praesens, ut immutans oculum ad videndum ; intellectus autem potest videre aliquid praesens in se, igitur cum per unionem istam lux increata sit praesens intellectui in se, erit necessario praesens, ut immutans intellectum ad intelligendum. Confirmatur per Augustinum, ubi supra, ubi arguit per locum a minori de duplici unione.

Praeterea, potentiae fundantur in essentia animae, non e converso ; igitur essentialior est ordo, ut illud, quod est in essentia, redundet in potentias, quam e converso ; sed beatitudo non potest esse in potentiis, nisi necessario redundet in essentiam ; igitur non potest esse in essentia, nisi redundet in potentias ; sed per illapsum specialem essentia animae beatificatur quantum est beatificabilis, quia fit unum aliquid cum Deo, igitur, etc.

Confirmatur, quia beatitudo prius est in essentia quam in potentiis, est enim prius in supremo naturae beatificabilis ; essentia autem magis habet rationem supremi, respectu potentiarum, quam e converso ; sed in essentia non potest poni beatitudo, nisi quidam illapsus specialis objecti fruibilis ; iste autem illapsus, qui est in unione, est supremus, et ideo per hunc natura summe elevatur.

Modus declarandi primam rationem est talis, quia habitus intellectualis aliquando est necessarius, ut repraesentet objectum sicut in Angelis ; aliquando autem est facilitans ipsam potentiam, ut facilius possit in ipsum sicut in nobis ; habitus autem gloriae non ponitur in ista unione propter primum, quia per nihil formaliter informans naturam, est Deus sibi praesens, ut objectum fruibile, sed tantum se repraesentat voluntarie potentiae potenti frui immediate, ut objectum fruibile ; ergo habitus ille requiritur propter facilitatem, vel propter aliquam elevationem potentiae, ut ipsa possit faciliter immutari a tali objecto ; etiam sine tali habitu absolute potest a tali objecto immutari, quia potentia naturae assumptae est summe inclinata et elevata et proportionata objecto fruibili, nam hujusmodi potentia naturae assumptae per unionem elevata est ad esse supernaturale, ideo ipsa potentia est sufficienter elevata ad operationem supernaturalem ; supplet igitur ista unio ad Verbum quantum ad fruitionem, quidquid habitus gloriae posset facere in aliis.